Interesante e actual artigo de Serge Latouche que paga a pena ler e difundir. Desde Ártabra 21 recomendamos debater e reflexionar sobre o seu contido.
Serge Latouche [*]
28.09.2011
Fronte á sociedade do crecemento sen crecemento, o autor formula unha entrada na sociedade do decrecemento, ou de prosperidade sen crecemento.
A "
ricuperación" é o que se propuxo no cume do G20 de Toronto, un programa que anunciou simultaneamente a recuperación e a austeridade. O acordo final dese cume fíxose baixo unha síntese errada: a continuación da economía controlada polo rigor e a austeridade medida pola recuperación. A ministra de Economía francesa, que non era aínda presidenta do FMI,
Christine Lagarde, arriscouse entón ao neoloxismo "
ricuperación", unha contracción dos termos rigor e recuperación.
1º
Rexeitamento da austeridade
A crise grega inscríbese no contexto máis amplo da crise do euro e dunha crise de Europa. E por suposto dunha
crise da civilización da sociedade de consumo, unha crise que une crise financeira, económica, social, cultural e ecolóxica. A miña convicción é que resolvendo a crise de Europa e do euro, se non a crise da civilización consumista, resolveremos a crise grega, pero mantendo Grecia a golpes de préstamos condicionados por curas de austeridade, non salvaremos nin a Grecia, nin a Europa e afundiriamos os pobos na desesperación.
Rexeitar a austeridade é levantar dous tabús que son a base da construción europea:
a inflación e o proteccionismo. As políticas arancelarias sistemáticas de construción e reconstrución do aparello produtivo, de defensa de actividades nacionais e de protección social, e as de financiamento do déficit orzamentario por un recurso razoado á emisión de moeda procreando aquela inflación moderada preconizada por Keynes, acompañaron o crecemento das economías occidentais da posguerra, "
en verdade o único período na historia moderna no que as clases traballadoras gozaron dun benestar relativo". Estas dúas ferramentas foron proscritas pola contrarrevolución neoliberal.
Como todas as ferramentas, o proteccionismo e a inflación poden ter efectos negativos e perversos "
efectos que se observan a día de hoxe pola súa utilización vergoñosa" pero é indispensable recorrer a estes de xeito intelixente para resolver socialmente de forma satisfactoria as crises actuais.
Por iso, hoxe necesítase probablemente saír do euro, a falta de podelo corrixir. A moeda pode ser un bo servidor, pero sempre será un mal amo. Notamos que a recuperación da
señora Lagarde non é a recuperación productivista de
Joseph Stiglitz, é a recuperación da economía de casino, a da especulación bolsista e inmobiliaria, esencialmente. Para os gobernos vixentes, o slogan "
recuperación e austeridade" significa a recuperación para o capital e a austeridade para as poboacións.
En nome da recuperación, amplamente ilusoria, do investimento e do emprego, báixase ou elimina o produto social e o imposto sobre beneficio das empresas. Renúnciase a toda imposición sobre os beneficios bancarios e financeiros, mentres que a austeridade asesta un duro golpe aos asalariados e ás clases medias e inferiores con descensos das remuneracións, redución de prestacións sociais, retroceso da idade de xubilación, etc. Para completalo e preparar a mítica recuperación, desmantélanse máis os servizos públicos e privatizamos de golpe o que aínda non o foi, con supresión masiva de postos (
ensino, saúde, etc.).
Asistimos a unha estraña competición masoquista da austeridade.
O país A anuncia un descenso dos soldos de 20%, enseguida,
o país B anuncia que o fará mellor con 30%, mentres que
o país C por non deber nada a ninguén se apresura a engadir medidas aínda máis rigorosas. Esta política de austeridade estúpida non pode procrear outra cousa que un ciclo deflacionista que precipitará a crise que a recuperación puramente especulativa non impedirá; e os Estados, sen substancia, xa non poderán esta vez salvar os bancos a golpes de miles de millóns de dólares. O problema, efectivamente, vén dado polo feito de que na práctica, a crise do endebedamento dos Estados é só unha parte do problema.
Polo que concierne á débeda pública, a súa anulación correría o perigo de afectar non só a bancos e especuladores, senón tamén directamente ou indirectamente aos pequenos aforradores que confiaron no seu Estado e en bancos, que realizaron investimentos complexos ás súas costas. Unha reconversión negociada (
o que equivale a unha bancarrota parcial), como ocorreu en Arxentina despois do desmoronamiento do peso, ou logo dunha auditoria, como propón
Eric Toussaint que determine a parte abusiva da débeda, é sen ningunha dúbida preferible.
Nunha sociedade de crecemento sen crecemento, o que corresponde máis ou menos á situación actual, o Estado está condenado a impor aos cidadáns o inferno da austeridade.
É para evitar iso para o que é necesario emprender unha saída da sociedade de crecemento e construír unha sociedade de decrecimiento.
2º
Rexeitamento da "recuperación"
Bos espíritos, como
Joseph Stiglitz, preconizan antigas receitas keynesianas de recuperación do consumo e de investimento para que se reparta o crecemento. Esta terapia non é desexable. Non é desexable, porque o planeta xa non o pode soportar, non é posible quizais, polo feito do esgotamento dos recursos naturais. Trátase de saír do imperativo do crecemento. Dito doutro xeito, de rexeitar a procura obsesiva do crecemento. Esta non é (
e non ten que selo) unha meta por si mesma; xa que non constitúe o medio de suprimir o desemprego. Débese intentar construír unha sociedade de abundancia frugal, ou para dicilo como
Tim Jackson, de "
prosperidade sen crecemento".
O primeiro paso da transición tería que ser a procura do pleno emprego co fin de remediar a miseria dunha parte da poboación. Isto podería ser realizado grazas a unha relocalización sistemática das actividades útiles, unha reconversión progresiva das actividades parasitarias como a publicidade ou daniña como a nuclear e o armamento, e unha redución programada e significativa do tempo de traballo. Para o demais, darlle á máquina de facer billetes e establecer unha inflación controlada (
digamos máis ou menos 5% ao ano) é o que preconizamos.
Por suposto, este fermoso programa é moito máis fácil de anunciar que de realizar. No caso de Grecia, supón como mínimo saír do euro e restablecer o dracma, probablemente inconvertible, co que iso implica: control dos cambios e restablecemento das aduanas. O necesario proteccionismo selectivo daquela estratexia arrepiaría aos peritos de Bruxelas e da Organización Mundial do Comercio. Desta parte esperaríanse represalias e tentativas de desestabilización exteriores asociadas con sabotaxes de intereses lesionados desde o interior. Este programa parece a día de hoxe moi utópico, pero cando esteamos ao fondo do marasmo e da verdadeira crise que nos está axexando, parecerá desexable e realista.
Conclusión
Na estratexia grega antiga, a catástrofe é a escritura da estrofa final. Aquí estamos. Un pobo vota masivamente por un partido socialista cuxo programa era case socialdemócrata que, sometido á presión dos mercados financeiros, impón unha política de austeridade neoliberal obedecendo ás conminaciones conxuntas de Bruxelas e do Fondo Monetario Internacional. O euro impón a Grecia rexeitar democraticamente esta imposición, como fixo Islandia. Está claro que na súa maioría, o pobo grego probablemente non aceptaría, ou en calquera caso non facilmente, as consecuencias da rupturas co euro (
repudio polo menos parcial da débeda pública, expulsión de Europa, embargo dos países "expoliados", fuxida de capitais, etc.). Pero "
o sangue e as bágoas" seguindo a fórmula de Churchill, xa están aquí, só que sen esperanza da vitoria. O proxecto do decrecimiento non pode aforrar este sangue e aquelas bágoas, pero polo menos, abre a porta á esperanza. O único xeito de escaparse diso, desexámolo ardentemente, sería lograr sacar a Europa da ditadura dos mercados e construír a Europa da solidariedade, da convivencia, este cemento do lazo social que Aristóteles chamaba "
philia".
Fonte: Tradución: Carole Charraud - En Diagonal
Orixinal en francés: 'A double imposture da rialance' - 26 de setembro de 2011
Fonte: http://www.decrecimiento.info/
Texto traducido, ao Galego, por Ártabra 21, apoiando-se nos recursos públicos de tecnoloxía lingüística desenvolvidos polo o Seminario de Lingüística Informática (SLI) da Universidade de Vigo.
[
*]
Serge Latouche, é licenciado en ciencias políticas, filosofía e ciencias económicas. Profesor emérito de economía da Universidade Paris-Sud (
Orsay), é especialista en relacións económicas e culturais Norte-Sur e en epistemoloxía das ciencias sociais. É tamén autor de
"Sobrevivir ao desenvolvemento" e "
A aposta polo decrecimiento".
No buscador de Google:
buscar
__________________
Antón Muñiz. ADEGA-Trasancos
