Abaratar o despedimento?

Por Consello de Redacción ECCE
15.02.2009

Sen ningunha dúbida a actual crise económica está configurando un novo escenario que leva tanto oportunidades como riscos. Oportunidades porque é agora cando máis escoitadas son as voces e propostas críticas, outrora marxinadas e excluídas, e riscos porque esta crise tamén abre a porta a novas reformas económicas que non son outra cousa que a enésima repetición da xa conocidísima receita neoliberal.

Non en balde, os empresarios xa se puxeron de acordo na súa última, que non nova, reivindicación en materia laboral: o abaratamento do despedimento. E o propio Banco de España deu un paso no mesmo sentido ao apoiar estas esixencias, afirmando que é inevitable tomar medidas que flexibilicen o mercado laboral para saír pronto da crise.

Durante os últimos anos a economía española creceu enormemente, empuxada polo sector da construción (que pasou a ser un 11% do PIB) e axudada polo retroceso dos salarios reais, cuxa dinámica permitiu maiores beneficios empresariais. Segundo un informe da OCDE[1], nos dez anos previos a 2007 os salarios reais retrocederon un 4% a pesar do forte crecemento económico. Isto significa, gráficamente, que os traballadores recibiron cada vez menos dunha torta cada vez máis grande. Algo que se pode comprobar facilmente atendendo ás cifras de distribución da renda nacional entre a remuneración de asalariados e o excedente bruto de explotación empresarial[2].

Pero a deterioración da situación dos traballadores non só é de natureza cuantitativa, xa que a calidade dos contratos e a duración dos mesmos foron decrecientes tamén. Unha continua precarización da situación laboral que se estendeu á calor das proclamas liberais e coa permisividad duns sindicatos adormentados, que no caso dos maioritarios CC.OO. e UXT traduciuse nunha defensa do discurso da mellora do emprego por medio do incremento da produtividade da economía e da competitividade empresarial.

Chama a atención, con todo, que quen reclaman de novo a aplicación de vellas fórmulas neoliberais non se deron conta aínda de que o modelo de mercado de traballo flexible por excelencia, o estadounidense, está sufrindo tamén un mancar histórico como consecuencia da crise. A súa taxa de desemprego alcanzou en xaneiro de 2009 o 7'6%, igualando así o nivel de 1992 e só superado, desde a posguerra, polas crises de mediados dos setenta e principios dos oitenta. E a caída en empregos neste mes de xaneiro foi tamén a maior en 34 anos.

Que exemplo de resposta ante a crise pode demostrar un mercado laboral que está respondendo identicamente que o resto de mercados laborais do mundo ante o que é en realidade unha recesión global? Ou máis aínda, que podemos esperar do exemplo dunha economía como a estadounidense que logo de moitos anos de continuado incremento do PIB e a produtividade seguía pagando en 2007 os mesmos 281 dólares de salarios semanais reais no sector privado que pagaba en 1980?[3]

Pois o único que podemos esperar dese exemplo é que aqueles que non nos beneficiamos do crecemento económico cando o houbo, sigamos pagando agora as consecuencias, en termos de aínda maior recorte dos nosos dereitos laborais e un empeoramento do noso nivel de vida, dunha crise que non provocamos. Outra vez máis a chantaxe que supón o paro é aproveitado por aqueles que non deixaron de multiplicar as súas fortunas para esixir que se poñan as condicións coas que manter os seus beneficios. Non se dan conta de que chegou a hora de acabar dunha vez por todas coas ideas e programas económicos caducos e inxustos que non fan senón empeorar crecientemente a situación da gran maioría da sociedade.

Rede Económia Crítica





[1] EL País, 27-07-2007.
[2] http://www.ine.es/daco/daco42/cne00/rnd9507.xls
[3] Datos do Bureau Labor of Statistics http://www.bls.gov/
_____________________