A folga xeral, ... Por Boaventura de Sousa Santos

Por Boaventura de Sousa Santos [*]

26.11.2011

"Onte foi a loita por dereitos dos que as clases populares considerábanse inxustamente privadas; hoxe é a loita contra a perda inxusta de dereitos polos que tantas xeracións de traballadores loitaron e que parecían unha conquista irreversible".

As folgas xerais eran comúns en Europa e nos Estados Unidos a fins do século XIX e nas primeiras décadas do XX. Provocaron grandes debates dentro do movemento obreiro e dos partidos e movementos revolucionarios (anarquistas, comunistas, socialistas). Discutíase a importancia da folga xeral nas loitas sociais e políticas, as condicións para o seu éxito, o papel das forzas políticas na súa organización. Rosa Luxemburgo (1871-1919) foi unha das máis destacadas presenzas naqueles debates.

A folga xeral -que nunca deixou de estar presente en América latina e rexurdiu con forza na Primavera do Norte de África- está de volta en Europa (Grecia, Italia, España e Portugal) e nos EE.UU. A cidade de Oakland, en California, coñecida pola folga xeral de 1946, volveu recorrer a esa medida o pasado 2 de novembro, e a comezos deste ano os sindicatos do estado de Wisconsin aprobaron unha folga xeral cando a cidade de Madison preparábase para ocupar o edificio do Parlamento estadual -o que concretou con éxito- en loita contra o gobernador e a súa proposta de neutralizar aos sindicatos, eliminando a negociación colectiva na administración pública. Que significa esta reaparición da folga xeral? Aínda que é certo que a historia non se repite, que paralelismos pódense facer coas condicións e as loitas sociais do pasado?

En ámbitos diferentes (comunidades, cidades, rexións, países), a folga xeral sempre foi unha manifestación de resistencia contra unha condición gravosa e inxusta de carácter xeral, ou sexa, unha condición capaz de afectar aos traballadores, ás clases populares ou ata á sociedade no seu conxunto, aínda cando algúns sectores sociais ou profesionais fosen afectados máis directamente. Limitacións dos dereitos civís e políticos, represión violenta da protesta social, derrotas sindicais en cuestións relacionadas coa protección social, a deslocalización de empresas con impacto directo na vida das comunidades, decisións políticas contrarias ao interese nacional ou rexional ("traizóns parlamentarias", como a opción pola guerra ou o militarismo): estas foron algunhas das condicións que, no pasado, levaron á decisión de realizar unha folga xeral.

A principios do século XXI ...

A principios do século XXI vivimos un tempo diferente e as condicións gravosas e inxustas non son as mesmas que no pasado. Con todo, no nivel das lóxicas sociais que as rexen hai paralelismos perturbadores que flúen nas profundidades do movemento pola folga xeral e un exemplo é a convocada o próximo 24 de novembro en Portugal. Onte foi a loita por dereitos dos que as clases populares considerábanse inxustamente privadas; hoxe é a loita contra a perda inxusta de dereitos polos que tantas xeracións de traballadores loitaron e que parecían unha conquista irreversible. Onte foi a loita por unha repartición máis equitativa da riqueza nacional que xeraban o capital e o traballo; hoxe é a loita contra unha repartición cada vez máis desigual da riqueza (confiscación de salarios e xubilacións, incremento de horarios e ritmos de traballo, impostos e rescates financeiros a favor dos ricos -o "un por cento", segundo os ocupantes de Wall Street- e unha vida cotiá de angustia e inseguridade, de colapso das expectativas, de perda da dignidade e a esperanza para o "99 por cento"). Onte foi a loita por unha democracia que representase os intereses das maiorías sen voz; hoxe é a loita por unha democracia que, logo de ser parcialmente conquistada, foi destripada pola corrupción, pola mediocridade e a pusilanimidade dos dirixentes e pola tecnocracia en representación do capital financeiro ao que sempre serviu. Onte foi a loita por alternativas (o socialismo) que as clases dirixentes recoñecían como existentes e por iso reprimían brutalmente a quen as defendese; hoxe é a loita contra o sentido común neoliberal, masivamente reproducido polos medios de comunicación ao servizo do capital, que sostén que non hai alternativas ao empobrecimiento das maiorías e ao vaciamiento das opcións democráticas.

En termos xerais, podemos dicir ...

En termos xerais, podemos dicir que a folga xeral na Europa de hoxe é máis defensiva que ofensiva, busca menos promover un avance da civilización que impedir un retroceso. É por iso que deixa de ser unha cuestión dos traballadores no seu conxunto para ser unha cuestión dos cidadáns empobrecidos no seu conxunto, tanto dos que traballan como dos que non atopan traballo, como tamén dos que traballaron a vida enteira e hoxe ven ameazadas as súas xubilacións. Na rúa, a única esfera pública que aínda non ocuparon os intereses financeiros, maniféstanse os cidadáns que maioritariamente nunca participaron en sindicatos ou en movementos sociais, nin tampouco imaxinaron manifestándose a favor de causas alleas. De súpeto, as causas alleas son as propias.

[*] Boaventura de Sousa Santos -Coimbra, 1940, Doutor en Socioloxía de Dereito.

Web oficial:
http://www.boaventuradesousasantos.pt/

Fonte: http://www.pagina12.com.ar/
___________________