Os Orzamentos do PP, ... Por Juan Torres López

Por Juan Torres López [*]
01.04.2012

O goberno de Mariano Rajoy atrasou a presentación dos Orzamentos Xerais do Estado até xusto despois de que se celebrasen as eleccións andaluzas co evidente propósito de que seguir enganando aos cidadáns dicíndolles o contrario do que tiña pensado facer. Como se sabe, non lle serviu de moito e o Partido Popular non vai gobernar en Andalucía, que era o que se buscaba. Agora, por fin, sabemos o que se propón facer o Goberno.

De momento só coñecemos as grandes liñas dos ingresos e gastos de Estado pero creo que son suficientes para chegar, nesta primeira valoración de urxencia, a algunhas conclusións fundamentais.

Ingresos

Malia que se di que o seu propósito principal é conter o déficit, o Goberno actúa moi timidamente sobre a recadación de ingresos cando neste aspecto estamos moi por baixo dos niveis potenciais que permitirían ter moito máis desafogo nos gastos. De feito, os Orzamentos non contemplan subidas no IRPF (xa se fixo o 30 de decembro) nin no IVA que son os impostos con maior capacidade recadatoria (aínda que non cabo descartar que o fagan ao longo do ano). Tampouco contemplan subidas en impostos sobre a gasolina que, ademais de maior capacidade recadatoria, poden modificar pautas de consumo e incentivar o uso doutro tipo de transportes.

Os Orzamentos si contemplan unha serie de modificacións no Imposto de Sociedades limitando as deducións e reformando o sistema de pagos fraccionados orientadas a aumentar a súa recadación. O inicio dunha reforma deste imposto pode considerarse positiva pero as medidas que prevé adoptar o executivo son tímidas e insuficientes e poden terminar por prexudicar ás pequenas e medianas empresas cando son as grandes e as entidades financeiras as que evitan pagalo en moito maior proporción.

Segundo os técnicos do Ministerio de Facenda, este imposto ten “vías de escape” que permiten que as grandes empresas reduzan o tipo nominal do 30% até o 17% ou até o 16,08% que pagan de media as 105 maiores entidades de crédito, fronte o 22% que pagan a maior parte das microempresas ou o 20% das pequenas empresas.

Cos cambios neste imposto que se aprobaron, o executivo pretenden incrementar a recadación en 5.350 millóns de euros. Pero paréceme unha estimación moi posiblemente esaxerada porque se basea nunha previsión do crecemento previa do PIB que está moi sobrevalorada e por encima do que realmente rexistrarase en 2012, sobre todo, logo destes orzamentos como despois comentarei. Con todo, si adoptouse unha medida como a que propoñen os técnicos do Ministerio (un tipo impositivo do 35% para bases impoñibles a partir do millón de euros de beneficios) poderíanse recadar 13.900 millóns de euros. É dicir, máis, só coa reforma dun só imposto, do que o goberno pretende recadar reformando IRPF, Sociedades e outros especiais (12.314 millóns de euros).

Outra das medidas aprobadas para aumentar ingresos e reducir gastos é a subida e xeneralización das taxas xudiciais. Pero na miña opinión trátase dunha medida que en términos relativos non ten un gran efecto recadatorio senón (como todos os mecanismos de copago), un menor recurso á Administración de Xustiza só das rendas máis baixas, o que é manifiestamente inxusto. E até pode xerar gasto adicional si impulsa a recorrencia ao sistema de xustiza gratuíta que presenta moitas imperfeccións e lagoas e que quizá debería ser revisado para garantir que se aplique con auténtico sentido da xustiza.

Unha amnistía fiscal aos defaudadores

Finalmente, no capítulo de ingresos o Goberno aprobou unha regularización que é unha auténtica amnistía fiscal. Por certo, do mesmo tipo da proposta por Rodríguez Zapatero e que Rajoy e outros dirixentes do PP, coa súa habitual demagoxia, descualificaron no seu día.

O que se persegue con esta amnistía, segundo o Ministro de Facenda, é que afloren capitais até agora non declarados e para iso contempla dúas vías ou procedementos. Unha, destinada ás sociedades de maior tamaño que até agora viñesen tributando (ou mellor dito, que viñesen non tributando) nos chamados “países de reducida tributación”, é dicir, nos paraísos fiscais, ou que obtiveron alí dividendos ou rendementos do capital. O Goberno aprobou que si se repatrian eses rendementos só terán que tributar ao 8%.

A outra vía ofrece ás persoas físicas ou xurídicas que afloren rendas, bens ou dereitos até agora non declarados no IRPF, Imposto de Sociedades ou Imposto sobre a renda de non residentes unha tributación ao 10% e, ademais, que os poidan declarar con confidencialidade e discreción.

Por moito que estas amnistías poidan traer de ingresos (que non os adoitan traer en grandes cantidades porque só adoitan recorrer a ela os defraudadores minoristas e non os maioristas da fraude) representan sempre unha terrible inxustiza, unha rendición dos gobernos ante os delincuentes, unha falta de patriotismo e, no plano económico e financeiro, a renuncia a perseguir como se debe a quen estafan á sociedade e incumpren as leis. Os cidadáns deberían condenala e repudiala porque simplemente vai significar que o goberno que a aproba acepta como principio que uns haxan de cumprir coas nosas obrigacións fiscais e outros non.

Gastos

No capítulo de gastos é onde se contemplan as medidas máis drásticas (o Ministro de Asuntos Exteriores cualificounos como “presupostos de guerra”), e aínda que de momento só coñecemos a magnitude xeral e algunhas cifras concretas nalgunhas partidas xerais, a súa cantidade e orientación permítennos adiantar o efecto final que van ter sobre a economía.

Só nos orzamentos dos ministerios contémplase un recorte de 13.406 millóns de euros o que significa que algunhas liñas de actuación política tan significativas como a cooperación ao desenvolvemento (diminúen o 71%), o apoio á automoción e coche eléctrico (diminúe un 87,5%) ou as actuacións de desenvolvemento rural (diminúen o 85,9%) quedan en mínimos de mínimos. E que outras tan decisivas como a atención á dependencia ou as políticas activas de emprego desaparecen por completo ao diminuír o 100%, como lle pasa ao Fondo de integración de inmigrantes que desaparece, malia que representa unha cantidade moi pequena en relación co conxunto do Orzamento.

E a iso hai que engadir o recorte do 36,1% en investimentos públicos que haberá que coñecer con máis detalle e analizar con coidado cando se coñezan en toda a súa extensión os Orzamentos para poder avaliar o seu efecto concreto, aínda que o xeneral é indiscutible: unha caída inmediata do PIB e da creación de emprego.

Conclusións

Na miña opinión, e só a ter dos datos que de momento anticipou o goberno, nestes Orzamentos hai doses diferentes de distintos ingredientes: recortes moi grandes de gasto que se farán efectivos, outras previsións de austeridade que será imposible levar a cabo, sobrevaloración no incremento previsto da recadación impositiva e unha renuncia a abordar  os problemas de fondo que ocasionan o déficit público.

Ademais das valoracións que avancei máis arriba, eu creo que as implicacións principais destes primeiros Orzamentos do goberno de Rajoy son as seguintes:.

a) Supoñen uns recortes de gasto excepcionais que van afectar principalmente ás partidas que benefician ás rendas máis baixas e á promoción da actividade empresarial e a actividade económica.

b) Precisamente por isto último, van provocar unha caída moi forte do ritmo de crecemento, van destruír miles de empresas e emprego e agudizarán a recesión na que novamente atópase a economía española.

c) Nin sequera van poder reducir o déficit nas cifras en que se propón o Executivo porque inflan as previsións de aumento de ingresos e porque a redución de gastos previstas nalgunhas partidos vai ser imposible que se leven a cabo si non é cunha boa dose de contabilidade creativa da que o Partido Popular ten unha gran dominio posto que xa a utilizou abundantemente na súa anterior etapa de goberno. Salvo que haxa complicidade das autoridades europeas cos verdadeiros obxectivos que perseguen estes Orzamentos, e aos que máis abaixo me referirei, o máis probable é que os cuestionen poñendo en dúbida o seu realismo e que reclamen maior disciplina aínda no seu intento suicida de salvar á banca europea por encima de todo.

d) Estes Orzamentos responden ao empecinamento das autoridades europeas, compartido polos dirixentes do PP, en crer que o problema que ten a economía española é o déficit público cando o verdadeiramente grave é a débeda privada e a situación da banca.

O erro consiste en tratar de saír da situación na que estamos dando recursos sen límite aos bancos para que boten o peso da débeda que xeraron pola súa irresponsabilidade sobre as costas do resto da economía e en exprimir a consumidores e empresas para que a paguen dos seus petos.

Pero iso, ademais de radicalmente inxusto, é sinxelamente imposible que chegue a bo término, até para a banca. Con orzamentos como este as economía afúndense inevitablemente. E como os bancos españois (como os italianos) están utilizando os billóns que lles dá o Banco Central Europeo para colocalos nos mercados financeiros, o que están provocando é atraer aos especuladores que os van a afundir sen remedio. Por iso as autoridades europeas empezan a dicir xa que hai que rescatar aos bancos españois. Queren acabar canto antes e obrigar dunha vez a que España reciba os préstamos que necesitan os bancos para que estes paguen pronto aos seus acredores europeos e deixen de desestabilizar a zona euro.

Os Orzamentos do PP afundirán á economía española nunha recesión máis grave e deixan sen solucionar os seus problemas auténticos.

[*] Juan Torres López, Granada -1954, Doutor en CC. Económicas e Empresariais, exerce na Universidade de Sevilla como catedrático de Economía Aplicada do Departamento de Teoría Económica e Economía Política. Escritor, investigador, analista de política económica e activista social. Manten unha páxina web "Ganas de Escribir" -www.juantorreslopez.com- e coordena a páxina web dedicada a información económica -www.altereconomia.org-

Enviado por:

juantorres@us.es

-juantorres@us.es-

1 de abril de 2012 10:01

_________________