Mineiros, ecoloxía, 15-M, ... Por Carlos Taibo

Por Carlos Taibo [*]

22.06.2012

Empezarei dicindo o que creo que é, nestas horas, o principal: sobran os motivos para apoiar, con todo o que estea ao noso alcance, a protesta minera. ¡Faltaría máis! Si en todas partes intentamos facer fronte a agresións e recortes, como habería de faltar o noso apoio a quen, no mundo da minería, denuncian os efectos dunhas e outros. Sinalado iso, que repito é o principal, non queda máis remedio que pronunciarse sobre algunhas disputas que están na trastienda. Estou pensando ante todo, claro, na que se pregunta pola actitude -non de agora: de sempre- que a resistencia minera asumiu en relación cunha cuestión tan vital como é o respecto do medio natural e os dereitos das xeracións venideras. Teño a impresión -a certeza, por mellor dicilo- de que as protestas destas horas apuntan directamente ao lexítimo propósito de garantir salarios e preservar postos de traballo. Pero, aínda que non ignoro a delicadísima situación de moitas familias, boto de menos, inequívocamente, algo máis.

Algúns compañeiros dinme que, aínda compartindo a miña preocupación polo silencio que a dimensión ecolóxica da crise provoca no movemento minero, non é este o momento para airear esas desavenencias. Poida que teñan razón. Pero véxome obrigado a preguntar cando chegará, entón, ese momento. Levamos trinta anos coa mesma disputa. Primeiro foron as discrepancias que o futuro da industria militar levantou entre os nosos pacifistas e o que hoxe chamamos sindicatos maioritarios; os primeiros reclamaban a pechadura das fábricas correspondentes, en tanto os segundos esixían, sen máis, que se preservasen os postos de traballo. Logo chegaron as disputas no que fai a unha sangrante industria, a automovilística, descaradamente subvencionada polos sucesivos gobernos españois. Agora topámonos cunha discusión -creo eu que insorteable- sobre o porvir de moitas das industrias extractivas, lamentablemente lesivas para o medio natural e non menos lamentablemente vinculadas cun estilo de vida insostenible (o noso, claro, non o dos mineros). Cando se me di que a revolta de hoxe obedece ao propósito de esixir que se cumpra o que os nosos gobernantes deron por bo anos atrás, quero preguntarme si non é prudente discutir iso que uns e outros acataron.

Tamén oín con frecuencia estes días que a responsabilidade no que se refire á sinrazón de boa parte da actividade extractiva non é dos traballadores desta, senón das empresas ou, máis aínda, do sistema. Gústame pouco o argumento. Si, como productores ou como consumidores, acatamos as regras do xogo que impón ese sistema, somos ao cabo corresponsables da lóxica deste. E estamos renunciando á tarefa de transformar a realidade. Cando algún colega, de bo ton, suxeriu que entre os ecoloxistas non faltan as xentes que, obsesionadas co medio natural, esqueceron o que significa a loita social de sempre, non me queda máis remedio que darlle a razón. Para a continuación preguntarme, iso si, cantos son os traballadores que, a máis de manter viva esa loita social, mostran conciencia plena e consecuente no que respecta aos nosos deberes co planeta e coas xeracións venideras. Todos somos parte do sistema que padecemos, e non sería saudable que esquezamos que a nosa conduta non sempre está á altura das circunstancias.

Outra cara da discusión destes días ofrécea unha colisión, sospeito que un tanto artificial, entre o 15-M e os mineros. Nalgún caso intúo que nace dun malentendido. Non lle darei maior relevo ás frases proferidas por algúns mineros que, ante a policía, consideraron conveniente afirmar que non eran como eses pacifistas do 15-M. E non llo darei porque non o ten, aínda cando me parece que o seu é recordar que o que os xornalistas chaman indignados non son moco de pavo. Non está de máis que recorde respecto diso o que moitísimo tino dinos Raimundo Vello: “Estudantes e indignados, contrariamente a esa flipada dos mineros que rula pola rede, non só conseguiron botar aos mossos de plaça catalunya; fixérono, ademais, sen necesidade de foguetes, dinamita, capuchas, nin toda a parafernalia: puro aikido da multitude”.

Preocúpame máis a actitude de quen, as máis das veces desde fóra -nin son mineros nin son quincemayistas-, procuraron airear eventuales diferenzas entre uns e outros. Estas xentes, claramente excedidas polo que o 15-M acabou por supoñer, parecen decididas agora a recuperar o terreo perdido e escudarse detrás dos mineros. Por fin a clase obreira reaparecería para deixar a cada cal no seu sitio e, de forma máis precisa, para revelar ben ás claras a condición dun movemento, o do 15 de maio, no que faltan a conciencia diso, de clase, e a vontade de transformación revolucionaria.

¡Caramba! Ben podo imaxinarme a reacción dun indignado que o estea de verdade: sexan cales sexan as carencias do 15-M -preguntaralle ao avispado zorrocotroco de quenda-, desde que púlpitos falarán estas xentes que agora me ocupan? Será que os mineros, lexitimamente entregados á tarefa de defender empregos e salarios, están a piques de tomar o Palacio de Inverno? Farano con eles as direccións, entumecidas, de CCOO e UGT, logo de aceptar, durante decenios, o inaceptable? Escoitaremos por fin que reaparecen as palabras alienación e explotación na linguaxe sindical ao uso? Chegaranos algunha mensaxe que invite a concluír que o obxectivo de acabar co capitalismo empeza a recobrar peso? Teremos coñecemento dalgunha iniciativa na que a palabra autogestión revele ben ás claras a perspectiva de superar o mundo do traballo asalariado e a mercancía? En fin, recibiremos noticias de que a conciencia dos límites medioambientais e de recursos do planeta invita a poñer sobre a mesa outros valores e outras actitudes?

Non convén que nos enganemos. A protesta minera é un interesantísimo exemplo de que algo empeza a explotar entre os nosos traballadores. E o 15-M reflexa ben ás claras que unha parte da xente empezou a decatarse do que temos entre mans. Fagamos o que estea ao noso alcance para achegar posicións. E consigamos respecto diso, en particular, dúas cousas. Por unha banda, que o 15-M rompa definitivamente cos espasmos meramente ciudadanistas que seguen operando no seu interior. E polo outro que cada vez sexan máis os traballadores que se sumen á tarefa dunha resistencia fronte ao capitalismo que incorpore os valores da autogestión, a loita antipatriarcal, a contestación antiproductivista e o internacionalismo solidario. Tarefa non nos vai a faltar.

Publicado na súa web persoal o 12.06.2012 | Carlos Taibo | 15-M, movemento - Sindicalismo | www.carlostaibo.com

[*] Carlos Taibo Arias -Madrid 1956, é profesor de Ciencia Política e da Administración na Universidade Autónoma de Madrid, escritor e activista social, partidario activo do movimento polo "Decrecimento". Forma parte do Consello Editorial de "Sin Permiso" e "Altermundo" | + info |

________________