Por Iolanda Teixeiro Rei [*]
02.09.2022
TURISTIZACIÓN: SINOS, CAMPAS E CAMPÁS.
O grande escritor e viaxeiro Alberto Moravia, nos seus engaiolantes Paseos por África, alertava xa en recuados tempos contra o que hoxe definimos como turistización.
As grandes expedicións marítimas e o espertar das arelas exóticas acrescentadas polo romantismo á par que o petróleo barato, converteron aqueles elitistas Grand Tour da aristocracia europea nun turismo burgués que, xa nos navíos a vapor, xa polos camiños de ferro e máis tarde nos automóbiles, reduciron as distancias e o misterio. O boom turístico que sucedeu á Segunda Gran Masacre Mundial, co crescemento das grandes urbes e as grandes vías de comunicación, masificou o turismo de evasión e homoxenizou culturas e paisaxes nun xeito de colonialismo tremendamente deturpador. Os grandes tour operadores venden o lecer enlatado e os paraísos artificiais garantindo o imposibel, comodidades, aventura e seguridade. O mesmo ten que se trate do remedo dun romeiro medieval a Compostela, unha ruta por África dende 247 euros ou turismo de aventura na montaña, tan lonxe de A montaña máxica daquel Thomas Mann como poden estalo unha excursión de xubilados a Benidorm daqueles baños de barro no exquisito Bath.
A masificación turística aguilloada pola publicidade muda as cidades, vilas e aldeas en parques temáticos a demanda do turista que se cre con dereito a impor os seus costumes e vértolas, sen respectar espazos, tempos nen linguas.
Os turistas dun turismo rural séntense amolados pola bosta, os lameiros, o canto do galo que os esperta,as pitas ceivas e agora tambén polo son das campás na noite. En Herrero de Ibio, en Cantabria, -aínda ben que non foi na Campania- o párroco decide apagar os sinos polas protestas dos turistas. Seica o son metálico do bronce estrésaos máis que o bruído enxordecedor das cidades das que fuxen. Porén, a comunidade rural e os hóspedes viaxeiros reclaman o toque das campás como sinal de identidade.
Eu lembro o son bicudo da Berenguela furando a brétema polas rúas de Compostela. Ese son petava tan forte nos adentros que definía a personalidade da cidade e inclinava á introspeción nestes tempos tan dispersos. Como unha sorte de Adrián Solovio no Arredor de sí de Pedrayo, o son broncíneo daquela paisaxe sonora transportávanos á revolta contra Berenguel de Landoira e as luitas pontificias do s.XIV.
Rosalía ou Pondal versificaron todo o abano de emocións que as campás espertan, quer as de Bastavales quer as de Anllóns. E os escasos sineiros saben da habelencia de veciños que fan toques de muiñeira ou de xota anunciando festa. O antropólogo Lisón Tolosana dicía que as campás expresavan a harmonía comunitaria da parroquia chamando polos fregueses en momentos críticos. Por iso tocavan a morto, a parto ou avisavan de incendios e treboadas. Parece que o son metálico escorrentava aos nubeiros ou tronantes. Eses seres míticos altos e muros que fan as tronadas e saraivas subindo ás nubes nunha polvoriña ou remuíño de ar que fan mexando nunha morea de terra. Hai fermosas lendas e contos onde as colleitas de pan son salvadas dos trebóns polas badaladas axeitadas. Disque hai campás macho de son grave, como as que levan os volantes no antroido da Riveira Sacra e femia, cun son máis agudo. Nas noites de brétema os sinos das igrexas guiavan aos veciños para non se perderen.
Os turistas, fuxidos do estrés das súas vidas baleiras e de costas á morte, sentirán a anguria do destino en cada toque. Crenza houvo de que certo toque de campás agoirava a morte dalgún veciño. E hai unha cantiga que di que os sinos tocan polos vivos para que se lembren que son mortais. O que fai ciscar se o turista non andará a fuxir da morte mentres o viaxeiro vai ao seu encontro.
Teremos que orientar o turismo dos aloxamentos rurais cara o ecocultural e alén de ofertar cursiños de sineiro para aprender a tanxer como fan en Ouzande ou visitar obradoiros de sineiros como o de Caldas de Reis, organizar lecturas e forums encol dos sinos. Comezar polo livro Trece badaladas de Suso de Toro ou o de Xabier Do Campo, O misterio das badaladas, onde se espella como a campá partilla o tempo e orienta as horas de labor e lecer.
Anque ao boticario, don Anxo, que adoitava ler até moi tarde, as badaladas non lle permitían concentrar na lectura, e ía contando mentalmente: tann, oito. Tann, nove...Tann, TRECE…!!.
Enviado por:
Iolanda Teijeiro
-iolandateixeiro@gmail.com-
12 de agosto de 2022 14:20
_______
Por favor, o contido do seu comentario debe estar relacionado co asunto do artigo.
Prega-se o maior respecto coas persoas, polo que ataques persoais e insultos serán eliminados.
Por favor, non use os comentarios, só para facer propaganda do seu sitio ou será eliminado.
EmoticonEmoticon