A nai de Gabriel Toimil foi fusilada polos franquistas tras dar a luz por ser "roxa e revolucionaria"Por Lorena Bustabad
Ferrol 12.07.2009En 1937, en plena contenda civil de España contra España, un tribunal militar condena-a á morte por "
roxa e revolucionaria" nun proceso "
infestado de irregularidades". Estaba embarazada. Non houbo clemencia, só cárcere. O 31 de outubro,
Amada García Rodríguez alumou ao seu fillo no hospital de Caridade de Ferrol. O único home de tres irmáns. Chamoulle Gabriel, como o pai,
Gabriel Toimil. Amada só viviría 88 días máis, o xusto para aleitar brevemente ao recentemente nado. O 27 de xaneiro de 1938 morría fusilada contra o muro do castelo de San Felipe, na bocana da ría. Contan que sostivo en brazos ao seu fillo ata o último minuto. Outros presos ofrecéronse a morrer no seu lugar. Os mandos fascistas non se abrandaron. As mans dos verdugos non tremaron ao fulminarla contra o paredón. Tiña 27 anos.
Nun pequeno bote de pescadores, o seu pai, o seu home e a súa irmá afastábanse remando da fortaleza militar cara ao outro lado da ría, co bebé enroscado nunha manta. Aquel neno,
Gabriel Toimil García, ten hoxe 72 anos e unha saúde delicada. É a testemuña e a memoria viva de Amada, nai, esposa, muller e republicana.
"
Acusárona de bordar unha bandeira comunista que gardaba en casa", explica o seu fillo. Era falso. Foi outra muller á que os franquistas indultaron. O delito de Amada consistiu en ser unha activista valente e unha boa oradora. Conta que a denunciaron por receos e envexas, "
enganando" a veciños analfabetos aos que obrigaban a asinar declaracións "
inventadas". "
Un quixo retirar a acusación, pero o ameazaron, ata desterraron a dous curas que trataron de axudala", recorda Gabriel.
O seu pai foi encarcerado e criouse en Mugardos, xunto aos seus avós maternos, un pescador e unha redeira. Conta que a súa familia relatoulle unha mil e veces o tortuoso camiño de volta, e o estrondo da descarga dos fusís en metade da ría.
Sete décadas despois,
Gabriel Toimil non esquece e coa axuda da
Asociación da Memoria Histórica Democrática de Ferrolterra buscou e rebuscó entre os laberínticos arquivos militares da cidade naval para rescatar a súa traxedia familiar. O castelo de San Felipe é hoxe un reclamo turístico e o Concello, cando gobernaban BNG e PSOE, dedicou a Camilo José Cela a plazuela que os seus familiares pedían para
Amada García.
Na súa casa de Caranza, Gabriel garda con celo o extenso proceso do consello de guerra que sesgó a vida de
Amada García. Centenares de folios infestados de acusacións e falsos testemuños que serviron aos fascistas para sentenciar á súa nai e a outros 37 veciños. Tamén unha carta escrita a lapis por Amada ao seu esposo desde a prisión ferrolá onde sinala, un por un, aos seus delatores e os seus motivos. Xunto á súa nai, os militares franquistas encheron de chumbo a outros sete veciños da comarca: o mestre
Anxo Roldós,
Juan José Teijeiro Leira,
José María Montero Martínez,
Antonio Caniña,
Ramón Rodríguez López,
Jaime González Pérez e
Germán López García.
Ferrol quedará para a historia como o berce do
ditador Francisco Franco, pero tamén é unha das comarcas onde a represión franquista foi máis sanguinaria e cruenta, aseguran desde a asociación. En tan só dous días, os rebeldes sublevados xulgaron a 45 persoas en Ares e Mugardos. 37 foron condenados á morte por un consello de guerra nas causas 42/37 e 379/37. Así ata sumar 2.708 ferroláns, 2.615 homes e 94 mulleres. O presidente da
Asociación da Memoria Histórica Democrática de Ferrol,
Manuel A. Fernández Pita, leva dez anos contando mortos en fosas e cunetas para elaborar un censo de represaliados na comarca.
Esta diminuta asociación, con tan só 15 membros "
aínda que moi activos e implicados", naceu en Ferrol en 2000, contra "
o pecado do esquecemento", explican parafraseando ao
investigador xudeu Simon Wiesenthal. Agrupa a historiadores, vítimas e familiares do franquismo que queren "
vivificar e dignificar o recordo dos seus seres queridos, tratados como criminais e condenados como bandoleiros polos seus ideais".
O historiador
Enrique Barrera asegura que se mobilizaron contra "
unha tendencia a revisar a historia da ditadura que negaba a evidencia por parte de historiadores Pío Moa e partidos como o PP". Desde a súa sede no
Ateneo Ferrolán indagan nos arquivos, recollen testemuños, organizan charlas e congresos, escriben blogs e se autofinancian a través das súas publicacións.
"
Os cemiterios están cheos de persoas pequenas, anónimas, que merecen recuperar esas memorias. Cada historia ten pinceladas da brutal represión exercida polo Réxime e as terribles consecuencias que tivo sobre as súas familias", asegura o presidente da
Asociación da Memoria Histórica Democrática de Ferrol.
Do mesmo xeito que os seus "
irmáns maiores" da
Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica (ARMH), o colectivo ferrolán traballa para localizar fosas e exhumar corpos para identificar ás vítimas. Sospeitan que hai dous xunto ás praias de Vilarrube e Valdoviño, onde xacen varios veciños "
paseados" polos falanxistas desde o campo de concentración de Cedeira. Buscan outra no Eume, e sérvense da tecnoloxía cun georradar, un instrumento que permite "
radiografiar" a terra en vertical. Os restos aínda non aparecen, pero non se renden: "
Con pouco facemos moito. É a nosa materia pendente e non pararemos ata dignificar a esas vítimas".
Fonte:
elpais.comEnviado por:
melsanxoan@gmail.com 13 de julho de 2009 01:02 __________________
