21 de Setembro: Día Internacional da Paz, ... Por Manuel Dios Diz

Por Manuel Dios Diz [*]
11.09.2014

O vindeiro 21 de Setembro conmemórase en todo o mundo o Día Internacional pola Paz, unha data promovida polas Nacións Unidas para fortalecer os ideais de paz tanto dentro como entre as nacións e os pobos do mundo. O tema escollido este ano para a celebración céntrase no Dereito dos Pobos á Paz desde a perspectiva de que a promoción da paz é fundamental para o pleno goce de todos os dereitos humanos.

O International Day of Peace estableceuse por primeira vez en 1981 por unha Resolución, a 36/37 da Asemblea Xeral de Nacións Unidas para que coincidise coa súa sesión de apertura que ten lugar o terceiro martes de Setembro de cada ano.

Foi en 2001 cando de novo a Asemblea Xeral aprobou, por unanimidade, outra Resolución, a 55/282, que estableceu o 21 de Setembro como un día anual en favor da nonviolencia e o alto o fogo nos conflitos bélicos.

Como cada ano, as Nacións Unidas convidan tanto ás nacións como ás persoas de boa vontade para acadar o remate das hostilidades durante todo ese día, en calquera lugar do mundo onde exista violencia armada, durante vintecatro horas polo menos, así como a desenvolver iniciativas de paz por medio da educación e a sensibilización da cidadanía.

Na páxina web das Nacións Unidas, http://www.un.org/en/events/peaceday/
calquera persoa interesada, o profesorado para as súas aulas, pode atopar diversos documentos útiles para organizar actividades diversas, o cartaz conmemorativo e outros recursos didácticos, entre eles, a Declaración sobre o Dereito dos Pobos á Paz que empeza por reafirmar o propósito principal da ONU que non é outro que o mantemento da paz e a seguridade internacional sobre a base dos principios fundamentais do dereito internacional xa establecidos na Carta Fundacional das Nacións Unidas, aquela que empeza precisamente dicindo: "Nosoutros os pobos, resoltos a preservar ás xeracións vindeiras do flaxelo da guerra,..."

http://www.un.org/es/documents/charter/

A mesma declaración sobre o dereito dos pobos á paz expresa a vontade e as aspiracións de todos os pobos do mundo de eliminar a guerra da vida da humanidade e, especialmente, de evitar unha catástrofe nuclear mundial proclamando solemnemente o dereito sagrado á paz para tódolos pobos do mundo.

Para asegurar o exercicio do dereito dos pobos á paz requírese que a política dos Estados estea orientada cara a eliminación da ameaza da guerra, especialmente da guerra nuclear, á renuncia ó uso da forza nas relacións internacionais e ó arranxo das controversias internacionais por medios pacíficos de conformidade coa Carta das Nacións Unidas.

Remata a citada Declaración facendo un chamamento a tódolos Estados e a todas as organizacións internacionais para que contribúan por tódolos medios a asegurar o exercicio do dereito dos pobos á paz mediante a adopción de medidas pertinentes nos planos nacional e internacional, xusto, precisamente, o que a Comunidade Internacional non fai diante dos numerosos conflitos bélicos abertos en distintos lugares do planeta, particularmente, en Oriente Medio, Libia, Siria, Iraq, Afganistán... en Gaza, sometida ata hai ben pouco a un auténtico xenocidio sen consecuencias para o Estado de Israel, ou no corazón de Europa, ás portas de Rusia, en Ucraína, por non citar outros conflitos armados, os chamados "esquecidos" que tamén se prolongan no tempo sen merecer un minuto de telexornal que os poña no foco da actualidade.

Cando se celebre en todo o mundo o Día Internacional da Paz, o 21 de Setembro, as forzas armadas españolas, unha fragata con base naval en Ferrol, a F-102, estará participando nuns exercicios militares que o Estado Español secunda, no marco da OTAN, nos que uns 1300 soldados de 15 países, a maioría da UE, baixo as ordes dos EE.UU, realizarán na cidade ucraína de Yavoriv, concretamente entre o 15 e o 26 de Setembro, nun operativo denominado "Rapid Trident" das forzas estadounidenses en Europa.

Paralelamente a OTAN ben de acordar o seu rearme no Leste de Europa cunha forza de intervención rápida. España e a UE envían armamento á zona de conflito e mesmo doan material militar a Ucraína. A UE ven de demandar ós estados membros o progresivo incremento dos seus respectivos presupostos de defensa en plena crise económica e cando a maioría da poboación sofre as consecuencias dos recortes e das políticas austericidas.

Non parecen estas manobras en Ucraína, no limex occidental fronte a Rusia, a mellor maneira de contribuír a rebaixar a tensión internacional en Europa e de responder ós chamados das Nacións Unidas.

Desde o Seminario Galego de Educación para a Paz (www.sgep.org) facemos un chamamento á reflexión e á acción, particularmente nas aulas, na defensa do dereito dos pobos á paz, ó dereito humano á paz, aínda pendente de aprobación, así como a solución pacífica e negociada dos conflitos nacionais e internacionais.

Publicado no seu blogue 'A paz é o camiño' | 10.09.2014.

[*] Manuel Dios Diz é mestre, licenciado en Xeografía e Historia, doutorando en Estudios Contemporáneos pola Universidade de Santiago de Compostela, fundador e presidente do Seminario Galego de Educación para a Paz (1985-2008), profesor xubilado. Activista pola non violencia, pola Paz e a concordia. Escritor, articulista, investigador, ... foi varias veces premiado polos seus numerosos contributos sociais e pedagóxicos [+info].

• http://www.sgep.org
• http://mdiosdiz.blogspot.com 
• http://facebook.com/mdiosdiz
• https://twitter.com/ManuelDiosDiz 

Enviado por:
Educación e Paz
-paz@sgep.org-
11 de setembro de 2014 08:23
_________________

Declaración polo Día da non violencia, ... Polo Seminario Galego de Educación para a Paz

DÍA DA NON VIOLENCIA, 2 DE OUTUBRO
DECLARACIÓN INSTITUCIONAL POLO DÍA INTERNACIONAL DA NON VIOLENCIA

Mércores, 2 de Outubro de 2013

Con motivo da conmemoración, o vindeiro Mércores, 2 de Outubro, do DIA INTERNACIONAL DA NON VIOLENCIA, proclamado por Nacións Unidas, no aniversario do nacemento de Mahatma Gandhi, e co obxecto de chamar a atención das persoas, institucións, organizacións non gobernamentais, sociedade civil en xeral e, particularmente, dos centros educativos, sobre o valor da nonviolencia, da paz, do diálogo e da negociación, como instrumentos para abordar a resolución pacífica dos conflitos e a mellora da convivencia, o Seminario Galego de Educación para a Paz, fai tamén un chamamento ás forzas políticas parlamentarias galegas para que atopen vías de entendemento e concordia sobre as violencias que existen na sociedade que estamos a vivir e sobre a súa prevención e erradicación.

Ningunha acción violenta, directa, estrutural ou cultural, pode estar xustificada nunha sociedade democrática. A violencia, en ningunha das súas formas, pode admitirse nun estado de dereito como método para acadar obxectivos políticos, sociais ou culturais. A non violencia activa, a desobediencia civil, a obxección de conciencia ou a insubmisión pacífica fronte a leis ou políticas inxustas están lexitimadas e deben ser contempladas no ordenamento xurídico nunha sociedade autenticamente democrática e avanzada. Porque a non violencia é moito máis que non ser violentos, é buscar e promover alternativas para reducir o sufrimento e o dano entre os seres humanos.

Polo mesmo, a apoloxía da violencia, en calquera das súas formas, por acción ou omisión, do franquismo, do fascismo, do nazismo, do terrorismo, do belicismo, da desigualdade, do sexismo,  do racismo, da xenofobia, non son aceptables nunha formación política democrática e, en consecuencia, non poden ser amparadas nin toleradas, polo que deberan ser perseguidas de oficio.

De acordo coa Resolución A/RES/61/271, da Asemblea Xeral do 15 de Xuño de 2007, das Nacións Unidas, debemos reafirmar hoxe a relevancia universal do principio da non violencia e promover tódolos esforzos, individuais e colectivos, para construír unha Cultura de Paz, tolerancia e comprensión entre os pobos.

Por último, o Seminario Galego de Educación para a Paz reitera o chamamento para que o Relatorio Conxunto do Parlamento Galego co fin de aprobar unha Lei de Fomento da Cultura da Paz de Galicia, constituída oficialmente na anterior lexislatura, se faga efectiva no actual período de sesións, e como proba inequívoca de que as forzas políticas parlamentarias galegas comparten principios e obxectivos en materia de paz e non violencia.
 
Seminario Galego de Educación para a Paz
FUNDACIÓN CULTURA DE PAZ
www.sgep.org
Tfno: 981-554053

Enviado por:
Educación e Paz
-paz@sgep.org-
27 de setembro de 2013 17:55
_________________________

O Seminario Galego de Educación para a Paz, manifesta o seu rexeitamento a unha intervención militar en Siria e chama á mobilización social contra a mesma - Convocatoria de reunión en Compostela

O SGEP MANIFÉSTASE EN CONTRA DUNHA INTERVENCIÓN MILITAR DOS EE.UU. EN SIRIA | CHAMA Á MOBILIZACIÓN SOCIAL DA CIDADANÍA PARA PARALA | CONVOCATORIA DE REUNIÓN DA COORDINADORA GALEGA POLA PAZ

O Seminario Galego de Educación para a Paz, diante da posibilidade certa de que o goberno norteamericano bombardee Siria nas próximas horas, cos seus aliados máis entusiastas, mesmo sen o respaldo e o aval das Nacións Unidas, e con toda a opinión pública en contra, quere manifestar o que segue:

1º.- Siria leva dous anos nunha feroz guerra civil alimentada, fundamentalmente, polas potencias que controlan o Consello de Seguridade da ONU, xunto cos estados máis importantes da rexión, apoiando a un ou a outro bando en loita. A utilización de armamento químico diverso, vendido polos que agora poñer o berro no ceo, parece estar probado por ambas partes en conflito.

2º.- A intervención militar dos EE.UU. e dos seus aliados en Siria, por moito que se anuncie como puntual, rápida e cirúrxica, contra bases e instalacións militares do réxime de Bachar el Assad, producirá, sen dúbida, máis sufrimento e destrución, morte e desesperación, nun pobo que leva perdidas máis de 100.000 persoas e millóns de desprazados e refuxiados.

3º.- O dereito a protexer ou a utilización de armamento químico, de autoría dubidosa e múltiple, non poden ser esgrimidos como argumentos para os ataques pois é precisamente a poboación civil siria, de ambos bandos, a que sofre as consecuencias dunha guerra atroz de desgaste propiciada, precisamente, polos que agora se proclaman xendarmes internacionais vulnerando inequivocamente a legalidade internacional.

4º.- A decisión do Parlamento británico de non apoiar a intervención ten que facer reflexionar á comunidade internacional, ós parlamentos democráticos, incluído o español e o galego, e converterse nun exemplo a seguir co obxecto de forzar a Barack Obama, Premio Nobel da Paz, para que cambie de política e procure a vía da presión económica e diplomática, co liderado das Nacións Unidas e da Liga Árabe, que impoña un alto o fogo e permita abrir vías de negociación multilateral.

5º.- Por último, a mobilización social pacífica, a presión sobre os parlamentos e demais institucións democráticas, da cidadanía local e global, é a máis poderosa arma de construción de paz que existe. Neste senso, o Seminario Galego de Educación para a Paz apoiará tódalas iniciativas unitarias da sociedade civil e dos movementos sociais en contra da intervención militar en Siria e fai un chamamento para que, no caso de que finalmente teña lugar, a cidadanía responda con concentracións e actos de solidariedade co pobo sirio.

...

Benqueridas amigas e amigos:

Pola presente procedo a informar da reunión que o vindeiro luns, día 2 de Setembro, ás 19:00 horas, terá lugar na Galería Sargadelos en Compostela (Rúa Nova), da COORDINADORA GALEGA POLA PAZ, en réxime de autoconvocatoria aberta, co obxecto de consensuar accións para manifestar a protesta social pola inminente intervención militar de EE.UU (e algúns dos seus tradicionais aliados) en Siria.

Na confianza de que poderemos contar coa vosa participación aproveito para trasladar un saúdo afectuoso.

Agradecemos a confirmación da asistencia.

Cordialmente,

Seminario Galego de Educación para a Paz
FUNDACION CULTURA DE PAZ
www.sgep.org
Tfno: 981-554053






Enviado por:
Educación e Paz
-paz@sgep.org-
30 de agosto de 2013 11:49
__________________

Informe sobre o escudo antimísiles na base de Rota

O presidente Zapatero, antes de deixar o seu cargo de responsabilidade como xefe de Goberno do, polo de agora, Reino de España, deixou-nos unha herdanza como un xigante dardo envelenado: un acordo co goberno de USAmerica para dispoñer, por moitos anos, dunha base militar e a instalación en territorio da península dun escudo antimísiles.

O Centro Delàs presenta o seu informe núm. 10: Escudo antimísiles na base de Rota. Un paso máis na militarización mundial, no que se argumenta o impacto negativo que a instalación deste proxecto militar terá para a economía e seguridade españolas.

Os seus autores son Teresa de Fortuny e Xavier Bohigas.

Informe en formato -pdf.

Seminario Galego de Educación para a Paz
FUNDACIÓN CULTURA DE PAZ
www.sgep.org
Tfno: 981-554053
Rúa do Valiño 13-1º
15703- SANTIAGO DE COMPOSTELA
__________________

Presentación en Ferrol do libro de Manolo Dios Diz: A Paz como cultura 'Fontes e recursos dunha pedagoxía para a Paz' - Xoves 9 de Xuño, ás 8 da Tarde

Presentación do libro de Manolo Dios [*] na Galería Sargadelos de Ferrol

Presentación do libro; A Paz como Cultura:  'Fontes e recursos dunha pedagoxía para a Paz' de Manuel Dios Diz. Licenciado en Xeografía e Historia, (Presidente do Seminario Galego de Educación para a Paz).

Día: Xoves, 9 de Xuño,
Hora: ás 8 da Tarde,
Lugar: na Galería Sargadelos [Esquina rúas María/Rubalcava].

O Acto estará presentado por: Carlos Neira Suárez.

Organiza: Seminario Galego de Educación para a Paz.

O libro foi publicado pola Editorial Milenio, está prologado por Federico Mayor Zaragoza.

Trátase dunha obra que analiza o significado e a orixe do concepto "Cultura de Paz" e da propia Declaración e o Programa de Acción para unha Cultura de Paz aprobado polas Nacións Unidas en 1999, así como as referencias teóricas e prácticas que sustentan unha pedagoxía para a paz desde a perspectiva non só da Educación para os Dereitos Humanos, a Convivencia e a Democracia, senón tamén en directa relación coa superación da pobreza e da miseria (Obxectivos do Milenio), do diálogo intercultural e interrelixioso (Alianza de Civilizacións), así como da resolución pacífica de conflitos (convivencia escolar) e da prevención da paz.

O autor fai un percorrido histórico polos documentos e declaracións que inspiraron a Cultura da Paz fronte da cultura da violencia, da imposición ou da forza, da súa influencia nos currículas escolares, na lexislación ou na política internacional, para adiantar recursos e dinámicas de aula cos que poñer en práctica, na escola e na vida, unha cultura baseada no diálogo, no acordo e na concordia, bases da nonviolencia e dos movementos sociais que a asumen como metodoloxía de desobediencia civil e de construcción doutro mundo posible, máis xusto, máis democrático, máis sustentable e máis humano, desde un enfoque transformador.

Fará a presentación do autor, Carlos Neira Suarez, ex- traballador e dirixente sindicalde Astano, militante destacado da esquerda nacionalista galega durante a reconversión naval e bo amigo de Manuel Dios.

[*] Manuel Dios Diz, é mestre, licenciado en Xeografía e Historia pola USC e preside o Seminario Galego de Educación para a Paz.

Rúa do Valiño 13- 1º

SANTIAGO DE COMPOSTELA

Tfno: 981-561956

www.sgep.org

Enviado por:

avesteiro

-avesteiro@galicia.com-

6 de junho de 2011 09:48
______________

Pola paz, non á guerra, ... Coordinadora Galega pola Paz

As persoas que hoxe respondemos á chamada da Coordinadora Galega pola Paz, o facemos para manifestar publicamente a nosa oposición á guerra, ás guerras como maneira de resolver os conflitos.

A guerra, o belicismo, a cultura da violencia, o terror, non significan a continuación da política por outros medios, como dicía Carl von Clausewitz, senón o fracaso da política, o fracaso da diplomacia, o fracaso da palabra, o fracaso da humanidade.

As guerras son sempre xustas para aqueles que as inician. Os agresores, sexan quen sexan, énchense de razóns para xustificar as súas accións militares. Todas as guerras buscaron sempre a compracencia da cidadanía, a súa parálise, a inacción, cando non a súa complicidade. Sen a complicidade ou a parálise da poboación, sen a silencio dos pobos, o delito de silencio, as guerras non son posibles.

En todas as guerras a primeira vítima é sempre a verdade. As mentiras están na orixe dos conflitos armados. E os bandos enfrontados menten, menten máis que falan, menten cando non din a verdade, ou cando a contan a medias. A propaganda e a manipulación anulan á información. E a mentira trunfa.

A intervención militar occidental en Libia está chea de cinismo, de hipocresía e de mentiras. Ninguén nega que a Resolución 1973 do Consello de Seguridade sexa legal. Ou que a decisión de apoiar a intervención do Parlamento Español non sexa maioritaria, coas honrosas excepcións do BNG e de IU. Son legais. Sen embargo, a súa lexitimidade, a súa xustiza, non están tan claras. Como tampouco o están os intereses secretos e non confesados dos intervintes.

Non podemos ser xuíces e parte nos conflitos armados. Non debemos esquecer que o Consello de Seguridade está formado polos estados que son os principais vendedores de armas do mundo. Tamén por aqueles que teñen enormes intereses económicos e xeoestratéxicos en Libia, particularmente Francia, Italia e o Reino Unido. Libia é, ademais, o segundo provedor de petróleo e gas do Estado Español. A participación española na guerra costa ás arcas do estado, a todas e a cada un de nós, 1 millón de euros ó día. Como podemos ver, neste caso, o déficit está ben xustificado, as guerras non contan, son un gran negocio, para algúns, para os mercadores da morte.

Os mesmos que, ata hai un mes, vendíanlle armamento convencional sen límites a Gadafi, os mesmos que o paseaban polas cancilerías e o presentaban como un actor principal no Mediterráneo, son agora os que aborrecen do ditador e o cualifican de asasino do seu propio pobo, merecedor polo tanto de detención e xuízo no Tribunal Penal Internacional, corte aínda non recoñecida, por certo, polos EE.UU.

Gadafi non é precisamente un modelo de gobernante democrático. Desde logo non o é máis que Mubarak en Exipto ou Ben Ali en Túnez. Como tampouco o son moitos gobernantes da rexión, algúns deles aliados da Coalición de Voluntarios. Como tampouco o é Mohamed VI de Marrocos, os príncipes dos estados do Golfo ou Arabia Saudita, por citar só a algúns.

¿Como non imos compartir o dereito a protexer á poboación civil?. Claro que si, mais en todo o mundo, non só en Libia e só dun bando. Para impoñer o dereito de protección non é necesario atacar militarmente a un estado soberano. Para impoñer a exclusión aérea non é necesario converterse no brazo armado dunha das partes no conflito, armala e asesorala, calada ou abertamente.

En Barheim, onde por certo existe unha base USA, tropas de Arabia Saudita interviron militarmente con extrema dureza non para protexer á poboación civil, senón para asegurar ó réxime monárquico que actuaba contra do seu propio pobo. Curiosa forma de impoñer o dereito de protección precisamente contra da poboación civil. En Gaza, por exemplo, os bombardeos do goberno sionista de Israel, contra da poboación civil son constantes e reiterados, vulnerando tódalas resolucións de Nacións Unidas, diante da total pasividade da comunidade internacional. ¡Canto cinismo, canta hipocresía!.

Non, así non se protexe. Non, así non se resolven os conflitos. Non, así non garantimos a paz e a seguridade.

Son moitas as mentiras. Son moitas as medias verdades no caso da guerra en Libia. ¿Quen pode crer o repentino entusiasmo de Sarkosy, Cameron ou Berlusconi polos dereitos humanos, a poboación civil libia ou a axuda humanitaria?. O cheiro a petróleo é abafante …

Todos sabemos que non se esgotaron as medidas de presión económica e diplomática previas. Tampouco se buscou o dereito de protección sobre a base da interposición de forzas da ONU para procurar un alto o fogo real e multilateral. Nin se propiciaron acordos políticos sobre a base da democracia representativa. O penoso papel do Secretario Xeral da ONU, Ban Ki-Moon, neste conflito, evidencia o seu sometemento absoluto ós poderosos e á industria do petróleo e do armamento.

Rematar canto antes os ataques aéreos, interpoñer de inmediato forzas de vixianza de paz das Nacións Unidas, retomar o papel da diplomacia, garantir un tránsito pacífico sobre a base do diálogo entre as partes, deberan ser os obxectivos da comunidade internacional.

Non podemos seguir lexitimando a guerra e a violencia. Nin tampouco a partición do Estado Libio, nin a apropiación das súas riquezas petrolíferas e gasísticas por parte de Occidente, nin a tutelaxe política da súa cidadanía.

As persoas que hoxe estamos aquí, convocadas pola Coordinadora Galega pola Paz, reiteramos que a democracia non se impón con bombas e misís, que as matanzas non se evitan provocando novas masacres. Que o dereito de protección non pode materializarse sobre a base da xeralización da guerra e da violencia.

Sobran as razóns. Estamos cargados de argumentos para seguir a berrar, unha e outra vez:

pola paz, non á guerra.

COORDINADORA GALEGA POLA PAZ


Enviado por:

Educación e Paz

-paz@sgep.org-

7 de abril de 2011 10:32

Benqueridas amigas e amigos:

En arquivo adxunto achego a Declaración e a Convocatoria dunha Concentración realizada pola COORDINADORA GALEGA POLA PAZ (da que formamos parte desde 2003) para HOXE XOVES, DÍA 7, ÁS 20:30 HORAS, na Praza do Toural de Santiago de Compostela.

Que ninguén nos acuse de delito de silencio. Era Burke quen con moito acerto dicía: "Lástima que pensando que podían facer pouco, non fixeron nada".

A guerra de Libia pode ser legal, pode ser lexítima en dereito, mesmo aprobada pola práctica unanimidade no Congreso (coas honrosas excepcións do BNG e de IU), sen embargo non por elo convértese en xusta. Estase a vulnerar por exceso a propia Resolución 1973 e o dereito de protección de Nacións Unidas parece, neste caso, unha excusa para acochar outros intereses como o petróleo e o gas. Armar á poboación ou partir Libia en dúas metades vulnera o dereito internacional.

A guerra, as guerras matan en todas partes, firen, causan destrozos irreparables, horror, miles de desprazados, especialmente entre a poboación civil (anciáns, nenos e mulleres), en tódas as partes en conflito. En Libia tamén.

Por último, ás deficitarias arcas do estado español estalle a costar esta guerra 1 millón de euros por día...

Para manifestar a nosa oposición, para reiterar que a democracia non se impón a bombazos, para denunciar que a guerra non é a maneira de resolver os conflitos, animámoste a que participes na citada Concentración e berres con nos, unha vez máis, POLA PAZ, NON Á GUERRA.

AGRADECEMOS MOI ESPECIALMENTE QUE SE DIFUNDA E REPLIQUE ESTA INFORMACIÓN

Manuel Dios Diz
Presidente
Seminario Galego de Educación para a Paz
FUNDACION CULTURA DE PAZ
www.sgep.org
Tfno: 981-554053
Rúa do Valiño 13-1º
15703- SANTIAGO DE COMPOSTELA
______________

"Educar en ser persoa", Manuel Dios Diz, fala sobre o libro de Jonan Fernández, director de Baketik

Por Manuel Dios Diz [*]
12.12.2010

Jonan Fernández, director de Baketik (Centro pola Paz de Arántzazu) en Euskadi, portavoz durante varios anos de Lokarri, rede cidadá polo acordo, a consulta e a reconciliación, organización pacifista de Euskal Herria, ven de publicar un precioso libro, ó meu parecer, moi útil, tanto desde o punto de vista persoal como para aquelas persoas que educan, todas dunha maneira ou doutra, nalgún momento da nosa vida.

Trátase dunha proposta moi orixinal realizada desde a súa propia experiencia vital, resultado dunha análise consigo mesmo, de facer contas e de contar. E o fai non desde a pedagoxía ou desde a docencia pois ese non é, precisamente, o seu medio natural. Sen embargo, a súa reflexión, resulta especialmente educativa e tamén didáctica.

Persegue Jonan matizar, completar e compartir, ideas que xa estaban en “Ser humano en los conflictos” (2006) e, sobre todo, en “Vivir y convivir. Cuatro aprendizajes básicos” (2008). Agora, en “Educar en ser persona”, quente aínda do prelo, considera non só catro aprendizaxes básicos senón que engade outros tres de carácter instrumental e un máis que cualifica de “fundamental”. En realidade, Jonan Fernández, como afirma Federico Mayor Zaragoza no prólogo, tenta responder a preguntas como: ¿Que temos que saber para educar en ser persoa? Ou si se quere: ¿Que temos que estudiar para educar para a paz, a convivencia, os dereitos humanos, ou a xustiza? ¿Onde aprender eses contidos e valores?, ¿Quen os imparte?, ou ¿Como nos educamos cada un de nós para ser realmente persoas? Jonan Fernández considera que para aprender, na súa dobre acepción en galego, ensinar e aprender, a ser persoas necesitamos catro aprendizaxes básicos previos. O primeiro sería, para el, a aprendizaxe da limitación da condición humana. O segundo, aprender o sentido do agradecemento. O terceiro, a aprendizaxe da escoita da propia conciencia e, por último, a aprendizaxe do significado da dignidade humana. Como podemos comprobar, estamos a falar de aprendizaxes nada fáciles e moi escasos no supermercado docente. A estes catro aprendizaxes básicos engade, Jonan Fernández, outros tres máis que el denomina “instrumentais”. Serían o máis do diálogo, o máis da empatía e o máis da paciencia, ferramentas imprescindibles para vivir e convivir.

Por último, incorpora unha aprendizaxe fundamental, que integra e engloba todo o anterior, refírese a aprendizaxe do amor. E o fai non desde unha perspectiva exclusivamente cognitiva, baseada nos coñecementos racionais senón, sobre todo, desde a experiencia e desde os afectos e os sentimentos, como non podía ser doutro xeito. Non se limita a explicar con detalle o significado de cada aprendizaxe senón que escava nas súas implicacións e na súa vivencia. Remata cada unha das aprendizaxes con exercicios prácticos, persoais e de aula.

Penso sinceramente que estamos diante dunha das propostas máis relevantes dos últimos anos no ámbito da Educación para a Paz. E non resulta anecdótico ou circunstancial que proveña de Euskadi, quizais precisamente por iso ten un valor engadido. A experiencia do Centro pola Paz de Arántzazu, dende o ano 2006, un espacio privilexiado de reflexión e de acción, polo que teñen pasado máis de 6.000 persoas para realizar cursos de formación, está moi presente no libro.

Na utilización dunha gramática insubordinada, Jonan Fernández, inventa un palabro, especialmente suxerinte, “Experiendizaxe”, en realidade, trátase dunha pedagoxía para mellorar a vida, a persoal, a convivencia e a educación, facendo aprendizaxe da conciencia da nosa propia experiencia. A pedagoxía da “experiendizaxe” sintetiza un traballo de catro anos en Baketik, e describe a súa filosofía de fondo: desenvolver, profundizar e promover activamente este concepto que vai a actuar como clave de bóveda que vertebra as súas actividades e proxectos.

Reflexión e vivencia, vivencia e reflexión, unha pedagoxía ética para vivir, convivir e educar mellor. Parabéns, Jonan.

[*] Manuel Dios Diz, é mestre, licenciado en Xeografía e Historia pola USC e preside o Seminario Galego de Educación para a Paz.

_______________________