12.02.2016
A proposta que lanzou Pablo Iglesias ao PSOE para formar un cogoberno "de cambio" trouxo e trae cola. O debate é moi volátil e parece cambiar máis ou menos cada día. Por iso non vía sentido a escribir algo nun escenario tan cambiante. Con todo, o debate por abaixo con algúns defensores do cogoberno empuxoume a escribir algunhas cousas que centren o debate nun terreo máis real que os escenarios que describen. Por outra banda non é descartable que un alonxamento de PSOE e C´S volva poñer ese cogoberno de actualidade. Por iso toca abordar o debate.
Acertos e erros de enfoque (e de orientación)
1. A consigna en términos abstractos é boa... "goberno de cambio" entronca ben coas aspiracións populares a acceder ao goberno e intentar cambiar cousas vía vitoria electoral. Sabemos que cunha vitoria electoral cámbiase máis ben pouco e que o día logo das eleccións toca seguir construíndo poder popular para romper cos límites institucionais do réxime do 78. Pero a vitoria electoral é un paso ao noso parecer obrigatorio para seguir estimulando as experiencias prácticas que permitirían ás clases populares facer ese percorrido.
Tamén responde acertadamente ao noso contexto particular, onde un auxe da politización dos de abaixo non se dá en paralelo a unha crise das institucións, o que obriga a seguir encarando un longo proceso de ruptura tamén desde dentro do estado, a través de experiencias de goberno.
2. Pero a consigna concreta... Agora ben, non podemos desligar a potencia dunha consigna da súa formulación concreta. "Un goberno de cambio co PSOE e IU". Non é isto un bandazo á hora de encarar as relacións co PSOE con respecto aos dous anos anteriores? É unha oferta real ou só unha gran operación mediática para disputar as bases ao PSOE e desacreditarlo? En calquera dos casos supón unha lexitimación innecesaria de Sánchez e os seus. Este colleu as rendas da oferta de Iglesias e agora, lexitimado como partido progresista, aparece ante todo o electorado de Podemos como un aliado para frear a austeridade e dar un gran xiro cara a un novo horizonte social.
É iso posíbel co partido de Elos, co partido do accionista de Endesa, co partido dos recortes, con quen introduciu o artigo 135 da constitución? O PSOE non é xa o PSOE de Largo Caballero nin de ningún outro tempo. É obrigatorio enmarcar ao PSOE no noso contexto. Este é o PSOE de González e Zapatero, o que nada máis chegar o inicio da crise traizoou ao seu electorado popular para obedecer servilmente á troika.
Isto non é un exercicio de memoria. Este segue sendo o PSOE de Pedro Sánchez, un partido cada vez menos socialista e cada vez máis burgués, como a maioría da socialdemocracia. Un partido co que é imposible aplicar un programa de ruptura.
3. Agora ben, non é preferíbel este cogoberno a un goberno do PP? Evidentemente. Un pacto Podemos-PSOE non permitiría romper co réxime do 78 e frear a austeridade, pero si eliminar os elementos máis duros da política do PP: a reforma laboral, rebaixar os recortes... Pero non estamos desperdiciando así o enorme capital acumulado desde o 15M? Exacto. De materializarse esta dinámica o gran problema é que estariamos redirixindo un movemento que ten aínda potencialidades de ruptura e encamiñalo cara á simple reforma das políticas máis lesivas da anterior lexislatura. Un tremendo erro para os que aspiramos estratexicamente a romper co réxime do 78 e construír outro modelo de sociedade.
A trampa atópase sobre todo nas dicotomías ultimatistas, case sempre mezquinas e falsas: ou cogoberno PSOE-Podemos ou o caos (nas súas distintas versións: investidura do PSOE, novas eleccións...). Sempre hai máis bifurcacións. Hai algunhas formas de seguir vivos no proceso e fortalecernos até conquistar realmente a posibilidade de impulsar un "goberno de cambio", que só se consegue sen subordinarse ao PSOE no curto prazo.
O debate
Os defensores do cogoberno cos que me topei caen en varios erros. Imos ir abordándoos por partes segundo o argumentan eles mesmos.
1. Aceptar o pacto é facer que o PSOE renuncie a si mesmo.
A natureza dun partido cambia só por presións coxunturais? Máis ben intentará buscar a forma de amoldarse á situación do mellor xeito posíbel. Non pesan máis as presións estruturais de anos de adaptación ás políticas capitalistas? En efecto o ADN do PSOE é réxime puro. E o panorama económico é claro: achégase outra recesión. A troika chamará á orde ao PSOE si está gobernando. E este responderá como xa o fixo ZP. Ou alguén se imaxina sinceramente a Sánchez rompendo con Merkel?
En tal caso veriámonos dentro dunha dinámica de goberno que pasa dos lemas formais de cambio ás políticas reais de austeridade. Unha dinámica que sería contraproducente, como xa anuncia o desgastar do goberno grego. Desgastar como xa se desgastar a Syriza da austeridade grega. E o peor: non cumpririamos case ningún dos obxectivos para os que nos preparamos no período de "asalto ás institucións".
2. Pero si recortan, rompemos o goberno.
En efecto, como os defensores do cogoberno saben moi ben que o primeiro argumento é falso rapidamente cambian de terzo e buscan unha saída ao máis que probábel escenario de austeridade ao que nos levaría un cogoberno no que seriamos subalternos: a ruptura dese goberno.
Este é o gran problema do tacticismo sen estratexia. Nin Podemos nin ningún suxeito político funciona como un títere: os movementos do titiriteiro por arriba non sempre son seguidos polo títere por medio das súas cordas. A que me refiro? A que os bandazos non sempre son comprensíbeis polo movemento popular e poden despistar máis que orientar ao movemento, debilitando así as nosas forzas. Ou nos pensamos realmente que non desorienta a un traballador normal dicir en campaña que o PSOE é réxime, no proceso de investidura que é un partido co que formar un goberno de cambio e mañá dicir que é fiel á troika?
Por outra banda, un partido como o PSOE non é nin inxenuo nin bobo. As primeiras medidas non serían austeritarias, senón maquillaxes dirixidos a lexitimarse. E os recortes non irían todos de vez, senón aos poucos nun escenario de adaptación paciente ao que o movemento acepte. Que medida é a que detonaría o goberno, sabendo que os primeiros recortes poden ser pequenos? É tan fácil xustificar unha ruptura nese escenario? É tan fácil explicalo ante quen che esforzaches en convencer de que o PSOE é unha pata do goberno de cambio? Dubídoo.
3. Pero é que a única forma de desgastar é cogobernando
Logo de dar por feitos os dous anteriores, o terceiro argumento é unha fuxida cara adiante, a tanxente. É o que expliquei máis arriba, a escenificación de que o único escenario para erosionar ao PSOE é entrando con eles a gobernar.
Sobre isto creo que hai no noso contexto basicamente dúas estratexias a nivel europeo. Unha, a de IU, que pensaba que se podería desgastar á socialdemocracia gobernando con eles, manténdose independentes das políticas dos seus socios e facéndoo ben desde as súas carteiras. Outra, a daquela Syriza anterior á actual [1], que soubo manterse independente dos gobernos socialistas que apoiaban a austeridade, reforzarse na oposición e xerar as condicións para gañar en boas condicións as eleccións.
Unha fracasou (só hai que ver as horas nas que anda IU en boa parte polas súas políticas de pacto) e a outra permitiu, no seu día, gañar as eleccións sen gobernar como subalterno dos socialistas gregos.
As bifurcacións posíbeis
As enquisas seguen dando ao alza a Podemos. Unha coalición con IU permitiría reforzar a unidade das forzas antiausteridade. Reforzar a unidade neste período xa se veu que ten consecuencias xeométricas máis que aritméticas. Vímolo coas confluencias de Podemos e outras forzas específicas no País Valencià, Catalunya ou Galiza.
O escenario de novas eleccións é sen dúbida o que nos permite ir construíndo o sorpasso ao PSOE. E até si ese escenario non se puidese contemplar, unha investidura con condicións duras sería moito mellor no medio prazo que un pacto que puidese erosionarnos e deixarnos con poucas forzas.
Traballemos para que esas bifurcacións se materialicen. Esa é a tarefa.
[1] Que Syriza non sexa unha forza progresista logo da aceptación do memorándum non significa que a súa estratexia previa de independencia con respecto ao PASOK non fose válida.
Publicado na revista Viento Sur | Xoves 11 de febreiro de 2016 | Baixo licenza Creative Commons by-nc-sa 3.0.
[*] Ernesto Díaz Macías é militante de Podemos e concelleiro de Si se puede San Fernando. Licenciado en Historia pola Universidade de Cádiz. A súa traxectoria vincúlase ao movemento estudantil do 15-M e ás distintas Mareas reivindicativas.
Enviado por:
Lupe Ces
-lupeces@gmail.com-
12 de fevereiro de 2016 01:11
_____________