Mentiras

Por Juan Torres López Martes, 10 de Febreiro de 2009

Durante estes anos de políticas neoliberais díxose que había que moderar os salarios para que así as empresas tivesen beneficios e puidesen crear emprego. A secuencia parece lóxica pero non é certa. Estes días acabamos de ver novos exemplos da súa falsidade:

Día 28 de xaneiro: O Banco Santander anuncia un beneficio neto atribuído de 8.876 millóns de euros en 2008.

Día 9 de febreiro: O Banco de Santander remodela a súa banca de consumo e prescindirá do 30% do seu persoal.

As empresas desexan que os salarios sexan baixos pero para ter máis beneficios pola vía máis cómoda de aforrarse custos de persoal non para crear máis emprego.

Conseguírono nos últimos anos e aí están as desigualdades que se foron agrandando. Pero ese incremento nos beneficios non necesariamente deriva en máis emprego. Nos últimos decenios puidemos comprobar que unha gran parte dos beneficios destináronse á especulación financeira ou inmobiliaria, de modo que non levaron consigo o investimento produtivo que podían xerar. Outras veces, pode ser que se apliquen a novo investimento, pero tampouco está asegurado que ese investimento cre postos de traballo, xa que pode estar dedicada a incrementar o capital fixo, a tecnoloxía, ...

A presunción de que salarios máis baixos dan lugar a máis beneficios, os maiores beneficios a máis investimento e esta a máis emprego é iso: unha presunción.

A realidade é que os salarios máis baixos producen outros efectos: por unha banda, as empresas teñen máis beneficios e máis poder, o que lles permite impor condicións máis favorables nas súas relacións cos traballadores. Por outro, teñen un efecto paradoxal e perverso. Se unha empresa logra salarios máis baixos, reduce os seus custos e pode obter máis beneficios. Pero se iso fano todas as empresas (como ocorreu nos últimos anos) o que sucede é que diminúe a demanda potencial total que hai nos mercados posto que esta depende en gran medida da capacidade de compra dos traballadores. O propio Henry Ford dicíao: "todos os capitalistas do mundo somos insuficientes para comprar todas as mercancías que producimos".

Isto é o que fixo que baixo o neoliberalismo dos últimos anos o crecemento potencial das economías sexa tan baixo e que se creou moito menos emprego e máis precario.

Os economistas que defenden a tese de que hai que moderar os salarios para crear emprego parten dun orzamento erróneo: consideran aos salarios só como un custo cando en realidade son tamén unha compoñente da demanda e un factor decisivo da produtividade (por iso cando máis baixos son as economías adoitan ser tamén menos produtivas, menos competitivas e máis empobrecidas e empobrecedoras).

Pero non se trata dun simple erro teórico: dá a casualidade de que ese "esquecemento" é o que permite divulgar como científica unha tese que só beneficia ao capital.

O paradoxo é que os capitalistas poderían gañar máis diñeiro se pagasen salarios máis elevados aos seus traballadores porque desa forma tería á súa disposición mercados máis amplos (basta con comprobar a parte tan grande a humanidade que está fóra do mercado de bens e servizos) pero se o fixesen perderían poder. E sen poder en mans dos empresarios o que estaría en perigo non sería o beneficio senón o propio capitalismo e os privilexios dos capitalistas e de quen de viven deles e ao seu servizo.

É por esa mesma razón que tampouco lles convén que haxa pleno emprego aínda que con este puidesen gañar máis: porque con emprego asegurado aos traballadores e traballadoras teñen máis poder e poden pór en cuestión a xerarquía e a inxustiza de base sobre a que se sostén o capitalismo.

E tamén por iso estivo de moda dicir nos últimos anos que para crear emprego o que hai que facer é flexibilizar as relacións laborais. O que tampouco é verdade: queren flexibilizalas tamén para ter máis poder, pero non porque sexa necesario para obter máis beneficio ou para ser máis competitivos.

Acábao de dicir moi claro un dos mellores coñecedores dos mercados laborais, o Premio Nobel de Economía Robert Solow: "España necesita tecnoloxía, non flexibilidade laboral".

Os empresarios saben moi ben todo isto. Saben que o que de verdade necesitan é poder e é por iso que se coidaron, sobre todo, de quitarllo aos traballadores e traballadoras, por exemplo, conseguindo domesticar a moitos sindicatos.

E é tamén por todo iso que o neoliberalismo estea coincidindo cunha perda paulatina de pulsión democrática en todas as nosas sociedades.

O que indica que o que habería que facer é crear as condicións para que as traballadoras e os traballadores teñan máis poder e evitar que se concentre cada vez máis en mans do capital.

http://juantorreslopez.com/
_________________