Sábado, 26 de setembro de 2009
Presentamos aos nosos lectores un extenso ensaio do Doutor en Historia Contemporánea e catedrático do Departamento de Historia e Institucións Económicas da Universidade de Barcelona, Enric Tello. O texto, titulado "Apuntes sobre a crise, ou as crises do noso tempo" (ficheiro PDF, 384KB), é o desenvolvemento dun guión preparado para unha charla durante unhas xornadas sobre a crise do petróleo barato, celebradas na comarca do Vallès Oriental (Barcelona), a finais de 2008. O texto publicouse tamén no Anuario dos Movementos Sociais 2009.
Este ensaio de Enric Tello aborda as crises do noso tempo, "financeira, económica, enerxética, alimentaria, climática, ecolóxica e do coidado da vida humana", desde varias perspectivas. En primeiro lugar realiza unha análise do papel das teorías económicas dominantes no último século, repasando as diversas críticas, desde Keynes a Krugman, e mostrando como estas acabaron configurando o "capitalismo de casino" ao que se permitiu operar nas últimas décadas con tan desastrosos resultados.
A cobiza amparada na desregulación, o papel fundamental da moderna enxeñería financeira e a globalización dos capitais son os protagonistas deste convulso último tramo na crónica económica mundial, que Tello disecciona en profundidade.
Nese contexto, o dun establishment político-económico que busca desesperadamente novos camiños para continuar pola senda do crecemento económico, xa sexa este verdadeiro ou en forma de fráxil pompa de xabón que estala ao menor contratempo, Tello introduce entón os diversos esforzos por entender cales e onde están os límites ecolóxicos ao crecemento, desde os informes do Club de Roma nos anos 70 ás teorías complementarias sobre a exergía (o traballo útil que obtemos da enerxía primaria consumida).
O pico do petróleo tamén merece a atención do autor, e como se ignorou este fenómeno, ao ser menosprezado pola sabedoría convencional do momento, legado das teorías acientíficas que conforman o corpo da teoría macroeconómica moderna, a saber, "a fe cega na racionalidade dos axentes que interveñen no mercado para percibir o grao de escaseza presente e futura dun estoc non renovable".
Cambio climático e crise alimentaria pechan unha primeira parte dedicada a expor a situación actual e como se chegou a ela. Na segunda parte, Enric Tello exponse aquilo que todos aqueles conscientes da natureza do problema expuxémonos nalgún momento: que facer?
Tello propón que a divisa central da tarefa transformadora necesaria é a "transición cara a unha economía sostible", identificando correctamente as esixencias do sistema económico como a fonte das tensións que se ciernen sobre os menguantes recursos naturais, aínda que non vai máis aló, como fixeron outros autores, e non entra en consideracións sobre os condicionantes da natureza humana nun contexto evolutivo.
A necesidade do crecemento no uso material do capitalismo e a posibilidade da súa redención a través dalgunhas das fórmula apenas esbozadas dun novo "capitalismo verde" permite a Tello botar unha mirada cara a algunhas das propostas, de carácter local e marcadamente orgánicas, que se empezaron a pór en marcha, como as distintas propostas decrecentistas ou o movemento de cidades en transición.
O documento de Tello é un valioso estudo dos motivos desta crise e as saídas que aparecen ante nós, incluíndo as oportunidades que poida presentar os intentos de salvar ao capitalismo a través dun teórico "capitalismo verde":
Podería o capitalismo actual reformarse profundamente ata o punto de resolver a súa 'segunda contradición' coa natureza? Podería ser esta unha vía neo-keynesiana de saída ás crises do o noso tempo? (...)
O núcleo desas propostas consiste en desenvolver unha nova onda de innovacións tecnolóxicas orientadas á eco-eficiencia, mediante unha reforma do marco institucional onde funcionan os mercados que permita internalizar as externalidades ambientais mediante unha reforma fiscal verde, novas regulacións públicas, e outras políticas económicas ambientais que conduzan os prezos a 'dicir a verdade ecolóxica', de forma que os investidores, as empresas e os consumidores estean incentivados a tomar decisións favorables ao mantemento das condicións básicas de produción que proporcionan os sistemas naturais. (...)
Podería chegar a funcionar? A miña opinión é que o conxunto de propostas formuladas por estes e outros autores parecidos tanto poderían servir para unha profunda reforma neokeynesiana cara a un 'capitalismo verde', como para abrir o camiño cara a un novo socialismo ecolóxico que comece a deixar atrás definitivamente aquel 'socialismo irreal' estalinista que confundiu a revolución socialista con impulsar unha revolución industrial desde unha tiránica maquinaria económica estatalizada.
- Enlace, para abrir ou baixar, o ensaio [en español] de Enric Tello, localizado no servidor de tanquemlesnuclears.org: "Apuntes sobre la crisis, o las crisis de nuestro tiempo"
- Tamén se pode baixar dos Arquivos Ártabros [formato pdf]
____________________
Por favor, o contido do seu comentario debe estar relacionado co asunto do artigo.
Prega-se o maior respecto coas persoas, polo que ataques persoais e insultos serán eliminados.
Por favor, non use os comentarios, só para facer propaganda do seu sitio ou será eliminado.
EmoticonEmoticon