Daniel Salgado fai unha análise da proposta de Decreto da Xunta que restrinxe o Galego no ensino

[O Decreto da morte do Galego no Ensino]

Os pais galegos votarán en que idioma escolarizan aos seus fillos

Os alumnos de infantil aprenderán na lingua que decida a maioría do aula

DANIEL SALGADO - Santiago

EL PAÍS - Sociedade - 29-12-2009

A Xunta pretende que os pais voten en cal das dúas linguas oficiais de Galicia prefiren que os seus fillos aprendan a ler e a escribir no sistema público de ensino. E farao mediante un proceso de votación no que os proxenitores decidirán, en cada aula de Educación Infantil e coas opcións de galego ou castelán, o idioma preferente de lectoescritura. Ademais, o Goberno galego intentará garantir a introdución educativa á lingua menos apoiada das dúas. Esta é, segundo fontes gobernamentais, unha das principais novidades introducidas polo borrador do decreto que regulará a aprendizaxe das linguas en Galicia e que a Secretaría Xeral de Política Lingüística, dependente da Consellería de Educación, presentará mañá.

Na educación infantil, ata os seis anos, a diferenza respecto do decreto vixente en Galicia -elaborado en 2007 polo anterior Executivo de socialistas e nacionalistas, coa retirada a última hora do PP- resulta substancial. Ata agora, as escolas debían impartir as clases na lingua materna predominante entre o alumnado. E era o claustro de cada centro, baseándose nos datos achegados por sociolingüistas e pais, o que determinaba o que se entendía por "lingua materna predominante". A normativa reforzaba así mesmo a presenza do galego, sobre todo nos ámbitos urbanos, onde os estudos científicos constatan a debilidade da lingua vernácula.

A aprobación da lexislación do anterior Goberno de Emilio Pérez Touriño provocou que, por primeira vez na historia da autonomía, a dereita atacase frontalmente a normalización do galego. E iso a pesar de que o decreto educativo de 2007 non facía máis que desenvolver o Plan de Normalización Lingüística que o Executivo de Manuel Fraga que aprobou no Parlamento co apoio dos tres partidos. A norma establecía unha presenza mínima da definida polo Estatuto como lingua propia de Galicia do 50%.

O avance do decreto, que a actual Xunta presentará a tarde do penúltimo día do ano, 24 horas antes de que se cumpra o prazo comprometido polo presidente Alberto Núñez Feijóo para facelo, pasará entón por unha rolda de consultas. Polo menos así reza a promesa do propio Feijóo, reiterada fai dúas semanas no Parlamento de Galicia, de someter o texto á avaliación da Real Academia Galega e o Consello da Cultura. Estas dúas institucións, de tradición prudente, mostráronse moi críticas, a través de comunicados e declaracións, coas actitudes e as políticas lingüísticas despregadas polo novo PP no poder.

O Partido Popular de Galicia converteu a suposta imposición do galego nun dos seus principais arietes para arremeter contra o Goberno de PSdeG e BNG. No fragor da campaña electoral, e xa despois elevado á presidencia da Xunta, as promesas de Núñez Feijóo sobre o ensino das dúas linguas oficiais en Galicia apareceron trufadas de conceptos como "liberdade de elección". Para cumprir con iso, a Consellería de Educación realizou unha enquisa entre os pais de nenos matriculados no sistema público. Os resultados, que tardaron varios meses en coñecerse e fixérono nunha rolda de prensa o 31 de xullo, omitían a cociña da sondaxe e reflectían a querenza da maioría de participantes pola aprendizaxe dos dous idiomas. A "liberdade de elección" transformouse no novo texto, polo menos nas aulas de Educación Infantil, nunha votación de pais.

A implantación dun modelo de educación pública trilingüe, desenvolvido a partes iguais en galego, castelán e inglés, foi outro dos repetidos eslóganes do presidente da Xunta. A partir desa formulación, o Goberno popular fichou ao actual responsable de Política Lingüística e principal arquitecto do decreto que se presentará mañá, Anxo Lorenzo, ata entón un reputado sociolingüista colaborador dos socialistas.

Ao longo destes axitados meses, en materia lingüística, Galicia asistiu ás dúas maiores manifestacións en defensa do galego que se recordan. A última, o pasado 18 de outubro, reuniu en Santiago a máis de 50.000 persoas, entre elas o ministro de Xustiza, Francisco Caamaño (PSOE).

O bilingüismo nas escolas

- Cataluña. O modelo educativo catalán baséase na chamada "inmersión lingüística" e funciona desde a restauración da Generalitat. No seu día, os partidos cataláns rexeitaron crear unha dobre liña escolar (en catalán e castelán) para evitar a segregación da comunidade escolar en función do idioma. A similitude entre as dúas linguas foi un punto adicional a favor daquela decisión. A lingua vehicular no colexio é, pois, o catalán. Aínda así, as sucesivas leis de política lingüística aprobadas polo Goberno catalán (en 1983 e 1998) outorgan aos pais o dereito a escolarizar aos seus fillos en castelán. Algúns pais denunciaron obstáculos para facer efectivo ese dereito, aínda que en xeral non hai conflitos lingüísticos, segundo o Departamento de Educación, que defende que os nenos cataláns posúen a mesma competencia en castelán que os do resto de España.

- País Vasco. Euskadi atópase en pleno proceso de desandar o camiño tomado en febreiro polo entón conselleiro de Educación, Tontxu Campos (EA), quen decretou que o eúscaro debe ser a lingua vehicular no ensino. O novo Executivo socialista presentou en novembro os cambios dos decretos, entre os que destaca a igualdade por norma dos dous idiomas oficiais. Esta decisión non terá consecuencias no día a día debido á autonomía dos centros. En Euskadi, as familias poden elixir un dos modelos lingüísticos. En educación básica, o modelo D, co eúscaro como lingua vehicular, é o elixido no 71% dos casos, o modelo B -intercala materias en eúscaro e castelán- está implantado no 24% e o A, en castelán, no 5%. A aposta polo "bilingüismo integrador" súmase agora ao futuro marco trilingüe.

Publicado no xornal  El País
___________________________