O goberno está equivocado e o PP aínda máis

Por Vicenç Navarro [*]
16.05.2010


Este artigo (continuación doutro no que se analizaron críticamente as propostas realizadas polo goberno español para saír da crise) céntrase nas propostas que fixo o Sr. Rajoy (máximo dirixente do Partido Popular) para resolver a Gran Recesión na que España se atopa. En tal exposición, o Sr. Rajoy, indicou que as propostas que estaba propondo habían xa sido exitosas en sacar a España da recesión anterior, durante o goberno Aznar. O artigo detalla as consecuencias daquelas políticas, documentando o impacto negativo que tiveron na situación económica e social de España, mostrando indicadores de tal impacto.

Creo que as políticas de austeridade que está levando a cabo o goberno socialista, en resposta á presión da UE, son erróneas, polas razóns que elaborei cumpridamente neste forum ("As políticas promovidas pola Unión Europea son ineficaces e inxustas". Sistema Dixital. 07.05.10). Pero o que atopo ata máis reprobable son as propostas do PP para saír da crise. Na súa presentación o 12 de maio, ante as Cortes Españolas, das propostas para saír da crise, o Sr. Rajoy indicou que tales propostas xa mostraran a súa efectividade cando foron aplicadas polo goberno Aznar. Segundo Rajoy, tales medidas foron determinantes para saír da crise económica anterior, que ocorreu a principios dos anos noventa. De aí a importancia de analizar como se saíu daquela crise e a que custo, tanto social como económico. A realidade é que a aplicación daquelas políticas agora levaría a unha situación semellante, con custos sociais e económicos moito maiores, pois a crise actual (a Gran Recesión) é moito maior que a crise que tivo lugar entón.

O obxectivo principal das políticas públicas do PP para saír da crise foi a redución do déficit público, igual que agora. E esta redución do déficit público fíxose a base de reducir o gasto público (incluíndo o gasto público social) e non a base de incrementar os impostos, tal como o PP está propondo agora. En realidade, o goberno do cal o Sr. Rajoy foi parte, baixou os impostos, aprobando reformas fiscais regresivas que favoreceron especialmente ás rendas do capital e ás rendas superiores. Unha consecuencia destas políticas foi un notable crecemento do déficit que España tiña respecto á media da UE-15 en gasto público social por habitante. Tal déficit aumentou de 1.928 euros estandarizados (euros co mesmo poder de compra en países con distintos niveis de riqueza na UE-15) en 1996 a 2.242 euros en 2004, un crecemento de 314 euros estandarizados por habitante (ver Navarro, V., dir. "A Situación Social en España, vol. III", Biblioteca Nova). Isto supón un incremento moi marcado do déficit de gasto público nas distintas dimensións do estado do benestar. Este enorme descenso do gasto público social xunto coas reformas fiscais regresivas diluíu aínda máis o impacto redistributivo do Estado español, un dos estados menos redistributivos na UE-15. Iso explica tanto o elevado nivel de desigualdade de rendas existentes no país (o maior da UE-15, xunto con Grecia e Portugal), como a súa elevada pobreza (de novo a máis elevada da UE-15, xunto con Grecia e Portugal). As políticas do PP incrementaron a porcentaxe da poboación que sofre pobreza, pasando de ser o 18% da poboación no ano 1996 a un 20% no 2003, incremento de dous puntos, que significou un aumento do número de pobres en varios millóns de habitantes. Esta redución do gasto afectou tamén ás pensións públicas. O déficit de gasto en pensións públicas por habitante de España coa media da UE-15, incrementouse un 40% durante o período 1996-2003, pasando de ser 492 a 693 euros estandarizados, aínda cando a porcentaxe da poboación española por encima dos 65 anos aumentou durante aquel período, sendo esta porcentaxe maior que a media da UE-15.

O atraso do estado do benestar en España débese non só aos corenta anos dunha ditadura de dereitas enormemente represiva (por cada asasinato político que cometeu Mussolini, Franco cometeu 10.000), con escasísima sensibilidade social (cando o ditador morreu, o gasto público social como porcentaxe do PIB era só dun 14% do PIB, o máis baixo, con diferenza, da Europa occidental), senón tamén ao dominio conservador e liberal na vida política e mediática deste país, que resolveu a crise de 1993 e 1994 a base dunhas políticas que, aínda cando foron iniciadas polo goberno PSOE no período 1993-1996, acentuáronse e expandiron aínda máis no período 1996-2004, durante o goberno do PP. Á vista desta experiencia, é fácil concluír que o desenvolvemento das propostas que está facendo agora o PP revertería a redución do déficit do gasto público social de España coa UE-15, que estivo ocorrendo no período 2004-2008 (baixando de 2.242 euros estandarizados no ano 2004 a 2.114 no 2006, último ano en que a axencia de estatísticas da UE, Eurostat publicou datos para toda a Unión Europea), sendo o incremento do gasto público social unha das características do período 2004-2008, consecuencia das alianzas informais entre o PSOE e os partidos á súa esquerda, incremento que foi reducindo o déficit de gasto público social español coa media da UE-15. A crise actual estase intentando resolver á conta de reducir o gasto público (incluíndo o gasto público social) que determinará unha reversión desta redución do déficit do gasto público social, que se acentuaría máis se gobernase o PP, tal como a experiencia do seu goberno anterior demóstrao.

Por outra banda, as políticas fiscais e económicas do PP (que acentuaron aínda máis as realizadas polo goberno socialista) favoreceron claramente a polarización das rendas do país, tal como sinalei na sección anterior. Mentres que os custos laborais aumentaron durante o período 1999-2004 só un 3,7%, os beneficios empresariais aumentaron un 73%.

Destes beneficios, os máis espectaculares foron os da banca, que alcanzou niveis exuberantes, baseados en gran parte en actividades especulativas, das cales as inmobiliarias foron as máis importantes. A desregulación do prezo do chan levada a cabo polo goberno PP foi un elemento crave para provocar a burbulla inmobiliaria. A maridaxe banca-sector inmobiliario-industria da construción foi o centro do crecemento económico, que absorbeu unha enorme cantidade de recursos que deberían haberse investido en áreas máis produtivas e menos especulativas. A política económica do PP foi a política baseada na especulación, que foi causa do enorme atraso, non só social, senón tamén económico, do país. O colapso da burbulla provocou o enorme problema da falta de crédito, mentres que a redución da masa salarial creou o enorme problema de endebedamento e escasa demanda, que é a maior causa da crise, a cal empeoraría aínda máis coa aplicación das políticas do PP. O seu autopromoción como o partido portador da solución á crise actual carece de credibilidade, pois está recomendando as mesmas políticas que nos levaron á crise.

Artigo publicado por Vicenç Navarro na revista dixital SISTEMA, 14 de maio de 2010

Acceder a un conxunto de artigos que analisan "A Crise Actual", por mor das propostas feitas polo Consello Europeo para resolver a crise do euro.

As medidas anunciadas pòlo Goberno Español en: Sistema Dixital

Fonte: vnavarro.org

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].
____________________