Entrevista sobre a proposta de tirar o diñeiro dos bancos
Alberto Montero fíxo-me a seguinte entrevista que publica Rebelión e que transcribo a continuación.
"É normal que a xente decente se expoña a tirar o seu diñeiro dos bancos que o usan para afundir ás economías e extorsionar aos gobernos"
O coñecido futbolista Eric Cantona convocou en Francia un movimento popular para retirar o diñeiro dos bancos o próximo día 7 de Decembro (www.bankrun2010.com). Para coñecer os posibeis efectos desta iniciativa entrevistamos a Juan Torres López, Catedrático de Economía, membro do Comité Científico de ATTAC España e autor dos libros Desiguais. Mulleres e homes na crise financeira (Icaria), con Lina Gálvez, e A crise das hipotéca lixo. Por que se caeu todo e non se afundiu nada? (Sequitur) coa colaboración de Alberto Garzón.
- Que efectos tería unha medida como esta que propón Cantona?
- Loxicamente depende do seu seguimento. Se se fixe-se masivamente, os bancos non terían liquidez suficiente para devolver os depósitos aos seus clientes porque a banca occidental opera cun sistema chamado de reservas fraccionarias. Isto significa que de todo o diñeiro que ingresa un cliente só conserva unha pequena parte (actualmente un 2% máis algunhas porcentaxes adicionais dependendo da regulación de cada país). O resto usa-o para dar créditos. Xa que logo, o diñeiro dos depósitos "non está" no banco senón só en forma de anotacións, así que na súa totalidade non se podería retirar.
- Iso quere dicir que os bancos non "conservan" o diñeiro dos seus clientes senón que o usan para crear máis diñeiro?
- Efectivamente. O negocio da banca é ese: crear medios de pago mediante a xeración de débeda. Cada vez que dan un crédito con esa parte do depósito que non reservan crean diñeiro. Non diñeiro legal (moedas e billetes) senón diñeiro bancario.
- E gaña con iso...
- Claro que gaña. Gaña máis diñeiro, porque cobra máis por prestar que por recibir depósitos. E gaña poder porque, como todo o mundo sabe, o diñeiro dá poder de decisión e de satisfacción.
- E os gobernos non poderían evitar unha situación dese tipo, imposibilitando retirar os depósitos?
- Teoricamente, os gobernos comprometeron-se a garantir os depósitos dos clientes pero loxicamente na súa manifestación de diñeiro bancario. O que pasa é que se todos, ou un número moi elevado, imos ao mesmo tempo a sacar o diñeiro iso sería imposible. O que fixeron os gobernos foi en realidade un brinde ao sol mentres subsista o sistema de reservas fraccionarias. Agora ben, nun momento dado poden decretar que non se poida retirar o diñeiro, como ocorreu en Arxentina para axudar aos bancos e aos grandes aforradores.
- Cre vostede que vai ser exitoso o chamamento de Cantona?
- Supoño que inicialmente non será seguido por millóns de persoas. Por iso non creo que sexa tan relevante polo problema de liquidez que vaia xerar como polo feito de que advirte de que a xente está empezando a fartar-se e con razón dos bancos. Unha vez lin que Henry Ford dixera que se a xente soubese o que fan os bancos co seu diñeiro ao día seguinte habería unha revolución.
- Tan negativo foi o papel dos bancos nesta crise?
- Creo que si. Se se me permite a expresión, foron ao mesmo tempo o arma do crime e ata quen apertou o gatillo. En lugar de canalizar o aforro que recibiron ao investimento produtivo levaro-no á especulación. E a outros negocios sucios: os bancos son os que permiten blanquear o diñeiro, os que se instalan nos paraísos fiscais, os que serven de vehículo para traficar con armas, con drogas, con persoas ou para que os terroristas movan o seu diñeiro, os que financian con miles de millóns os negocios máis sucios e ás persoas máis impresentables do mundo mentres que os pequenos e medianos empresarios súan a pinga gorda para obter créditos duns poucos miles de euros. E, ademais, grazas ao poder financeiro que atesouran estenderon a súa influencia á política, aos medios de comunicación, á creación do pensamento, á educación... E impuxeron as políticas que producen gran desigualdade e así dan lugar a que as crises sexan tan recorrentes e graves. Non hai un resorte decisivo da vida social que hoxe día se mova libre da influencia da banca.
- Entón, vostede cre que está xustificado que a xente saque o diñeiro dos bancos?
- Completamente pero con matices. A xente ten o dereito e eu diría que ata o deber moral de indicar-lle á banca que fai todo iso que así non, que non quere que co seu diñeiro se fagan todo ese tipo de cousas. Pero digo que eu matizaría porque hai banca ética e non todos os bancos se portaron igual. O que hai que facer é vincular esta expresión de rabia e de rexeitamento á banca sucia coa demanda dun novo tipo de banca. A mobilización do aforro e polo a disposición de quen necesitan financiamento externo para crear riqueza, é dicir, a actividade financeira, é fundamental en calquera economía. É unha bobada renunciar a iso. Por iso o importante non é só sacar o diñeiro dos bancos que efectivamente están facendo tanto dano, senón crear outro sistema financeiro ético, limpo, transparente, ao servizo da creación de riqueza.
- E como sería esoutro sistema financeiro?
- Pois creo que en lugar de ser un sistema cada vez máis centralizado e concentrado, como queren os donos da banca privada para controlar mellor aos mercados e á sociedade, debería organizar-se a distintos planos. Por suposto creo que debe haber bancos de dimensión importante e internacional porque hoxe en día necesita-se financiar proxectos de desenvolvimento de gran envergadura. Pero non poden ser nin privados (porque loxicamente só buscarían o seu propio beneficio) nin tan antidemocráticamente controlados como hoxe está, por exemplo, o Banco Mundial. E para evitar isto último o mellor é que estean moi "á beira" da xente, que estean sometidos a uns principios de actuación moi ríxidos e a un constante, plural e democrático control social.
- E estes bancos máis grandes seguirían actuando con reservas fraccionarias?
- Non, non, esa é a lóxica que hai que cambiar. Se se segue así, volveremos estar sempre nas mesmas. Hai formas de facer que unha banca sen reservas fraccionarias funcione perfectamente e cumpra coa súa tarefa de financiadora da actividade produtiva. Non digo que sexa fácil de organizar pero se pode facer.
- E o resto?
- O sistema financeiro funciona mellor e provoca menos problemas canto máis descentralizado está. Hai que crear redes e un sistema de finanzas multinivel e multifuncional. E é fundamental que a xente que aforra sexa dona tamén do destino do seu aforro, que interveña á hora de decidir o seu uso. Así sería moito máis fácil que todos fósemos máis imaxinativos e emprendedores, que non vexamos a creación de riqueza, de emprego ou de seguridade e benestar como "cousa dos demais", senón tamén nosa, que depende da nosa actividade e traballo, do noso aforro, das nosas iniciativas e das nosas decisións. Hai que lograr que as finanzas non esclavicen aos consumidores ou pequenos e medianos empresarios, que á fin e ao cabo son os que crean e soportan en España máis do 90% do emprego. E para iso, o mellor é que todos eles sexan os que decidan o que se fai co aforro e non que dependa das grandes e afastadas institucións financeiras que loxicamente buscan maximizar as súas ganancias cunha perspectiva global. Que lle importa ao Banco de Santander, que ten que lograr que as súas ganancias sexan cada vez máis elevadas, o efecto da súa actuación financeira nunha muller do Bierzo que necesita 1.500 euros para pór en marcha unha barbería ou dun carpinteiro que ocupa a cinco traballadores nunha aldea de Lugo e que precisa 5.000 euros para cambiar as máquinas? Poden dicir o que queiran na propaganda pero a realidade é que a conta de resultados dos grandes bancos que hoxe día dominan as finanzas depende doutras variables e que non se van a ocupar de que funcionen ben eses "negocios ordinarios da vida". que son os que dicía Alfred Marshall que constitúen o obxecto da economía.
- Refire-se a potenciar o que se chama agora as microfinanzas?
- Si, pero non só a elas. Hai que crear e potenciar redes interpersoais de socorro financeiro, por chama-lo dalgún xeito. As finanzas tamén teñen que ter ver coa solidariedade e a xenerosidade. Mohamed Yunus demostrou coas súas experiencias de microcréditos que as finanzas baseadas neses valores axudan máis a saír da pobreza e a crear riqueza que os do lucro ou, por suposto, os que impulsan a especulación financeira. Pero tamén, hai que xerar outro tipo de finanzas a outro nivel intermedio. Como digo, non ten sentido que o financiamento de autónomos, de pequenos empresarios ou persoas que necesitan a maioría das veces apoio financeiro de pequena ou mediana entidade dependa de corporacións financeiras xigantescas. É moito mellor que iso estea vinculado ao aforro descentralizado. Sempre se fixo así e houbo máis disposición financeira para a creación de riqueza. Agora parece que vivimos na abundancia de medios de financiamento pero en realidade só a houbo e haina para financiar a grandes negocios ou para xerar débeda artificial dedicada a financiar burbullas e especulación.
- Entón vostede recomendaría sacar o diñeiro dos bancos convencionais? Vostede sacará o seu diñeiro?
- Bo, eu son cliente de Triodos Bank. Poderíase dicir que xa o retirei, polo menos no seu gran parte porque aínda hai grandes dificultades para que todos os recibos ou pagos se poidan tramitar fóra da banca tradicional. E hai outras alternativas para depositar o aforro, Fiar, cooperativas diversas nalgunhas comunidades autónomas. Aínda que aínda responden ao mesmo sistema de reservas fraccionarias teñen moita máis transparencia e non fan os investimentos despreciables que fai a banca convencional.
- E habería que facer iso masivamente?
- Eu creo que masivamente deberiamos ser conscientes do que está facendo a banca convencional, de que é preciso que haxa outra diferente, pública e privada, sen o privilexio de crear diñeiro privado. E, por suposto, que canto máis xente leve o seu diñeiro á banca ética ou ás cooperativas de crédito moito mellor.
- Pero se pode utilizar a retirada de fondos como un arma contra a banca? Non provocaría iso un corralito, unha quebra xeneralizada dos bancos?
- A ver, vaiamos por partes. Se os bancos están agora perto da quebra ou até na quebra disimulada non é precisamente por culpa dos clientes que queiran protexer o seu diñeiro da irresponsabilidade e cobiza dos banqueiros. Ademais, a xente ten o dereito de retirar o diñeiro da banca cando queira. ¡É seu! E se quixese face-lo masivamente, o que en todo caso crebaría aos bancos non sería esa decisión dos clientes senón o sistema de reservas fraccionarias.
- Pero non é unha irresponsabilidade o chamamento de Cantona?
- Posiblemente iso é o que dirán os que afundiron o sistema financeiro mundial provocando unha crise case sen precedentes ou quen os apoian desde os gobernos, pero a irresponsabilidade polo que poida pasar no sistema financeiro non é de Cantona. ¡Estaría bo! Cantona é un cidadán, como tantos outros, que está farto dos irresponsabeis. Outra cousa é que esta medida vaia ser decisiva e que sexa útil por si soa.
- Que quere dicir con iso?
- Pois que non basta con dicir á xente que tire o diñeiro dos bancos. Iso está ben como faísca, como chamada de atención, como advertencia, como provocación... Pero é preciso que haxa alternativas. Esa proposta non pode ser un fin en si mesma. En todo caso, debe ser unha medida de presión a favor de algo. Eu creo que debe ir acompañada, se é que se toma, da reivindicación da banca pública, da desaparición dos bancos responsabeis da crise, doutras políticas económicas e financeiras, da esixencia de novas normas e modo de funcionar nas finanzas e, sobre todo, con esixencia de garantías de que se volva a financiar a economía para que esta funcione, que é o que agora non está garantindo a banca privada. Nesa liña traballamos por exemplo en ATTAC. O que pasa é que loxicamente non se pode descartar que se os bancos seguen extorsionando aos gobernos, se seguen atacando aos Estados e esixindo recortes de dereitos para que eles saian adiante a xente se canse. E eu sería o primeiro que estaría a favor de medidas moito máis contundentes. Porque se eles son insaciabeis a paciencia da xente ten un límite.
Fonte: Ganas de escribir- - 25.11.2010
juantorreslopez.com
Notas.-
- Alberto Montero Soler, profesor de Economía Aplicada da Universidade de Málaga - En Rebelión.
- Juan Torres López, Granada -1954-, Doutor en CC. Económicas e Empresariais, exerce na Universidade de Sevilla como catedrático de Economía Aplicada do Departamento de Teoría Económica e Economía Política. Escritor, investigador, analista de política económica e activista social. Manten unha páxina web (Ganas de Escribir: www.juantorreslopez.com) e coordena a páxina web dedicada a información económica www.altereconomia.org
Texto traducido, ao Galego, por Ártabra 21, apoiando-se nos recursos públicos de tecnoloxía lingüística desenvolvidos polo Seminario de Lingüística Informática (SLI) da Universidade de Vigo.
Enviado por:
________________________
Por favor, o contido do seu comentario debe estar relacionado co asunto do artigo.
Prega-se o maior respecto coas persoas, polo que ataques persoais e insultos serán eliminados.
Por favor, non use os comentarios, só para facer propaganda do seu sitio ou será eliminado.
EmoticonEmoticon