Que significado ten o 15M?
"O noso soños non caben nas vosas urnas" dicía unha pancarta instalada na acampada da Porta do Sol, o que equivale a expor cuestións radicais e de fondo e outro xeito máis democrático de facer política. Superar unhas formas de mera deliberación e delegación, reformar a lei electoral, ensaiar formas de participación máis directa mediante referendum e consultas, e, sobre todo e ata onde sexa posible, non delegar noutros a representación para a toma de decisións.
Cando os activistas do 15M escriben, referíndose aos políticos, "non nos representades", non lles están dicindo "non representades a ninguén", senón simplemente "a nós, non". Queremos o noso propio espazo e que ninguén se inmisca nel. Buscamos sociedades menos complexas e descentralizar as relacións. Pretendemos horizontes máis levadíos e que nos fagan menos dependentes. Hai un aire libertario nesas reclamacións. Sen ignorar o tamaño das nosas grandes cidades, propón comunidades máis reducidas, relacións humanas máis activas e máis fluídas co medio natural e tomas de decisión comunitarias moito máis próximas e participativas.
Que acollida tivo o movemento 15M?
O movemento que demos en chamar "15 de maio", 15M, é a primeira iniciativa que nace dos movementos alternativos e goza de ampla simpatía popular. As enquisas de opinión feitas antes do verán indicaban que máis dun 60% da poboación simpatizaba con el. Esa simpatía continuaba reflectíndoa despois do verán máis dun 50% da xente. Unha enquisa do diario El País indicaba, por exemplo, que o 54% dos votantes do PP simpatizaba coas súas reivindicacións. Pero simpatizar non significa implicarse nas súas accións. Con todo, oito millóns e medio de cidadáns tomaron parte nalgunha actividade promovida polo movemento. Tamén é claro que inquieta á xente de orde, aos medios de comunicación liberais e de ultraderecha, a determinados tertulianos que intentaron emparentarlo con formas de violencia política e a algúns gobernos. Policías disfrazados de activistas infiltráronse entre xente pacífica que rodeaba o parlamento de Cataluña coa pretensión de actuar de xeito violento para desacreditar ao movemento. A única violencia exerceuse polas forzas policiais que desaloxaron a persoas reunidas en asembleas na Porta do Sol ou a Praza de Cataluña.
Cales son as razóns do seu éxito?
A pasada primavera déronse varias circunstancias que explicaron a explosión do 15M no ecuador dunha campaña electoral de baixo ton: a crise xeral, o eco da revolta árabe, o descrédito da clase política, a corrupción, os problemas da aplicación do programa Bolonia nas universidades e, desde logo, o froito do traballo realizado durante anos polos movementos sociais alternativos. Tamén influíu o bo sentido dos convocantes: o uso intelixente das redes sociais en Internet , a capacidade de traballo e o talento organizativo. Souberon, a tempo, abandonar as grandes acampadas e crear asembleas de barrio; agora mesmo, na cidade de Madrid, hai activas 23 asembleas noutros tantos barrios. Hai outra razón: a ausencia de siglas partidistas. Entendeuse que non era momento de expresar diferenzas e así sucedeu que, en todas partes, apareceron nas asembleas e manifestacións acodes que nunca anteriormente participara nese tipo de mobilizacións.
Hai indignados e alternativos. O 15M ten dúas almas?
Si. Iso é así desde a súa orixe e as dúas almas permanecen. Hai un sector "ciudadanista" de mozos indignados, moitos deles con boa formación universitaria e, con todo abocados ao desemprego ou a un traballo precario e mal retribuido, que piden reformas conxunturais no sistema: demandan emprego, cambios na lei electoral, eficiente funcionamento das institucións e castigo da corrupción. Hai outro sector anticapitalista de mozos alternativos que contestan radicalmente o sistema, incorporan reivindicacións pacifistas, feministas e doutro modelo económico e pretenden crear espazos alternativos, democracia de base e autogestión. Hai un ámbito de coincidencia nos manifestos e programas do 15M no que os dous sectores reclaman cambios democráticos e políticas sociais incluyentes, mantemento sen recortes da capacidade de negociación colectiva e taxas fiscais que graven ao capital financeiro especulativo.
Cales son as carencias deste movemento?
O 15M é unha iniciativa que apenas ten medio ano de existencia. Non parece, pois, que se lle poida esixir un programa moi definido e maduro, pero deberá introducir cuestións como a igualdade de homes e mulleres, os dereitos das xeracións vindeiras a un planeta habitable e os dereitos dos habitantes dos países do Sur a vivir con dignidade. Neste momento son carencias evidentes a súa nula presenza no mundo do traballo, a súa moi precaria instalación no mundo rural e a ausencia dos inmigrantes "sen papeis".
Cando naceu, era época de exames nas universidades e nelas activouse pouco, pero, unha vez renovado o curso este outono, comezan a darse asembleas do 15M en campus universitarios. O movemento nútrese, sobre todo, de xentes de clases medias en rápido proceso de desclasamiento. A clase media, que foi a xoia da coroa para os estados de benestar que coñecemos, está desaparecendo. Bótase en falta a presenza nas mobilizacións dos traballadores asalariados que ven en risco os seus postos de traballo e non están dispostos a pelexar. Os sindicatos maioritarios veñen actuando tamén como tapón desa presión social e están hipotecados pola súa forte dependencia de fondos públicos para financiarse.
Que pode ocorrer no futuro co 15M?
Ocórrenlleme catro horizontes diferentes. O primeiro é que o movemento desapareza, o que me parece pouco probable, pois os activistas cren que encerra unha flor preciosa que hai que cultivar e coidar. O segundo é que sexa absorbido por instancias externas ou se divida internamente, pero no tempo que leva existindo non aparecen datos nese sentido e non hai ningún grupo que diga representar en exclusiva ao 15M. O terceiro é que, se crecen as accións de resistencia e confrontación, o movemento quede anémico ou sen forza para levalas adiante, o que estaría por ver. O cuarto, o que a min persoalmente máis me gustaría, é que se expoña un modelo de funcionamento claramente asembleario e autogestionario e radicalícese nunha postura antipatriarcal, antiproductivista-consumista e internacionalista.
Que efectos está tendo o seu actuar?
Creo, sobre todo, que o 15M axuda a que algo estea empezando a cambiar na cabeza da xente. A mocidade está dicíndonos que, ademais da democracia representativa, hai outras formas de democracia directa e continuada que non se reducen a deixar en mans doutros, durante catro anos, decisións que afectan a todos en diversas esferas posibles
Cabe o risco de que algún partido político pretenda levar o ascua á súa sardiña ou usar as súas reivindicacións como ariete fronte a outros. Os activistas dos movementos sociais e os sectores críticos de grupos políticos e sindicais comprenderon que deben acudir ás asembleas do 15M, escoitar aos mozos e conversar con eles usando unha linguaxe renovada, capaz de ser entendido por persoas de xeracións distintas. Os grupos nacionalistas de esquerda, independentistas ou soberanistas, que centran agora a súa axenda política noutros temas, miraron con receo a este movemento, pero houbo encontros entre eles nos espazos galego, catalán e vasco.
Martes, 10 de Xaneiro de 2012
Alandar
Por Javier Pagola.
Publicado en alandar nº284
Foto: Ibán Aguinaga.
Fonte: http://www.librered.net/?p=14274
[*] Carlos Taibo, profesor de ciencias políticas e da administración na Universidade Autónoma de Madrid, é experto en relacións internacionais, divulgador da idea e práctica do decrecimiento económico e analista e impulsor do movemento 15M.
_________________
