Syriza, Podemos e un libro dos oitenta, ... Por David Rodríguez

Por David Rodríguez [*]
28.01.2015

Tiven o pracer de ser convidado por Anticapitalistas Galiza ao segundo día das súas xornadas sobre “Grecia e as resistencias á austeridade en Europa”. Nesa charla, Jorge Costa, ex deputado do Bloco de Esquerdas, explicou marabillosamente por que en Portugal, a diferenza de España e Grecia, non aparecera ningunha alternativa partidaria que recollese o descontento da xente: o Partido Socialista soubera mudar a pel, unha vez máis, para aparecer, con caras renovadas, como firme opositor ao memorando que el mesmo asinou. Isto é: en Portugal o recambio bipartidista continúa a funcionar a pleno rendemento.

Porén, ao reflexionar sobre os casos de Syriza e Podemos -os novos fenómenos políticos que puxeron, ou parece que van pór, o bipartidismo en cuestión tanto en Grecia como en España- un non pode máis que verificar a grande diferenza que separa a estes dous proxectos políticos. Se o primeiro é unha coalición de esquerdas con referentes e linguaxe bastante clásicas o segundo precisou crear toda unha neolingua que o afastase da súa identificación coa tradición da esquerda para conseguir converterse no que hoxe é.

Syriza e Podemos son hoxe dous partidos de masas. O primeiro é, coas súas contradicións, claramente de esquerdas. O segundo, non o sabemos. No primeiro, o recente acordo de Varoufakis/Tsipras co Eurogrupo está a provocar un debate intenso no que parte dos integrantes do Comité Central e algún deputado non ocultan a súa indignación polo que entenden unha claudicación que impedirá cumprir o programa electoral polo que foron elexidos. No segundo, a hipertrofia do líder carismático cunha relación de excepcionalidade coas masas provoca que o lifting (por dicilo suavemente) aplicado ao programa co que Podemos se presentou ás eleccións europeas apenas xerase controversia interna.

Como posible explicación desta diferenza, sostiven na charla referida que, se cadra, a causa habería que buscala no proceso de desideoloxización ao que foi sometida a sociedade española desde que o Partido Socialista se convertera no pau de palleiro que sostería o réxime do 78 practicamente até os nosos días.

En 1986 Santiago Alba Rico e Carlos Fernández Liria escribiron un estupendo opúsculo titulado “Dejar de Pensar” que eu recomendaría a todos os simpatizantes e militantes de Podemos. Un alegato antiposmoderno, é dicir, anti cháchara da fin das ideoloxías e os grandes relatos, en pleno felipismo que, sen dúbida, anunciaba lucidamente o que os seguintes trinta anos non farían máis que profundizar: o total desarme ideolóxico e político da sociedade española.

No prefacio de 2008 dese mesmo libelo (no bo sentido desta palabra), os autores dicían:

"Foi unha época indigna para a filosofía e o pensamento político. Por suposto que houbo moitos intelectuais que conservaron a decencia. Moitos conservaron incluso a súa intelixencia intacta. Pero a eles foi, precisamente, aos que se deixou de oír".

Na actualidade, tanto Santiago Alba Rico como Carlos Fernández Liria apoian o proxecto Podemos. Sen entrar en polémicas sobre se o laclaunismo é máis, menos ou igual de posmoderno que a terceira vía, agardemos, pois, que desta volta a decencia intelectual sexa conservada e non se deixe de oír, polo mal uso do "ruído plebiscitario" que todo o tapa, a quen mereza ser oído.

O Funambulista Coxo

Publicado o 27 de Xaneiro de 2015 no blogue:
ofunambulistacoxo.blogspot.com.

[*] David Rodríguez Rodríguez (Vigo, 1975), deseñador gŕafico, activista social, escritor e articulista. Membro do Consello Editorial de Altermundo. Mantén o blogue Ofunambulistacoxo desde o ano 2005. Militante de Anova-IN. É autor das obras de teatro radiofónico 'O Bambán' e 'Nunca me esquecerei de ti' (gañadora e finalista respectivamente do I e IV Premio de Teatro Radiofónico do Diario Cultural). Escribiu o poemario 'Lapidarias. Os versos escuros' e participou no libro colectivo 'Non conciliados. Argumentos para a resistencia cultural'. E a escolma 'Retomando a palabra. Das guerras culturais ao crac financeiro'.O 17 de xaneiro de 2015, abre un novo blogue baixo nome de Lecturas Coxas que son traducións propias de textos interesantes ... @Ofunambulista, podese-lle contactar en ofunambulista[arroba]gmail.com.
_________________

O poder da indiferenza, ... Por Santiago Alba Rico

Santiago Alba Rico [*]

15.11.2011

Segundo unha sondaxe do CIS publicado o pasado 4 de novembro, á maioría dos españois -ata un 76,7%- non lle interesa en absoluto a política mentres que só un 7,6% declara sentir "moito" interese por ela e apenas un 25,4% "bastante". A desconfianza cara a políticos, partidos e institucións converteuse no chan xeolóxico da nosa vida cotiá. E con todo, segundo a mesma enquisa, o 83% dos españois, case todos eles sen interese, sen fundamento, sen compromiso de ningunha clase, convencidos de que nese xesto non se xoga nada, declaraba a súa intención de acudir ás urnas o 20 de novembro.

Que quere dicir este paradoxo? Con independencia das razóns que levan á maior parte dos españois a votar -adhesións fiduciarias moi semellantes ás que poden ligarnos a un equipo de fútbol, a unha estrela da canción ou a un ditador- o certo é que hai que recoñecer esta contradición que, antes de calquera acción de Goberno, desconecta xa radicalmente democracia e eleccións: os indiferentes votan mentres que os comprometidos, os interesados, os conscientes quedan en casa -ou votan en miniatura.

O bipartidismo goberna desde fai anos sobre a base dunha "indiferenza" social fronte á cal os políticos senten completamente libres de facer o que queiran: as urnas son tan vinculantes como o sexo ocasional nunha noite de borracheira.

Cando Rubalcaba, no arranque da campaña, mostraba a súa preocupación polos "indiferentes" de esquerdas que podían favorecer a vitoria do PP, estaba preocupado en realidade polo feito de que o PSOE non conta con suficiente "indiferenza" do seu lado como para equilibrar a que vai dar a vitoria aos seus xemelgos rivais. Nalgún sentido, o reproche aos sectores abstencionistas é o de que se interesan demasiado pola política como para votar, o que sen dúbida prexudica aos seus intereses. A "indiferenza" é moito máis reaccionaria -e polo tanto moito máis constante- que o compromiso, sempre crítico, e o PSOE, a pesar de todos os seus méritos, non logrou convencer aos "indiferentes" de que é tanto ou máis reaccionario que o PP. Por iso durante as campañas electorais vólvese durante tres semanas de esquerdas, ou anfibio entre os dous bandos, tratando de sumar votos conscientes aos seus votos indiferentes.

E o movemento 15M? O seu inmenso valor reside no feito de que xurdiu desa mesma indiferenza para repolitizar a razoable desconfianza nos políticos, os partidos e as institucións. A súa potente forza deslegitimadora reflectirase escasamente nos comicios, pois quedará absorbida, de xeito disperso, en abstención, voto en branco e apoio consciente a forzas minoritarias. A propia distribución que reflicte a enquisa citada deixa ao movemento fóra de xogo. Pero "fóra do xogo" é onde agora mesmo se xoga a posibilidade de conservar -como nos mosteiros medievais a cultura- a vida política. A conciencia e a democracia discorren paralelas ao poder, que se reproduce con todo, con todos os seus efectos reais e ás veces mortais, a partir da indiferenza.

O propósito, xa que logo, debe ser dobre: afastar á indiferenza das urnas, onde se volve peligrosísima -sobre todo en tempos de crises, e preparar un recinto onde os indiferentes, primeiro inofensivos, logo conscientes, poidan repolitizarse antes de volver, por unha vía ou outra, ao poder. Necesítase tempo, é verdade, mais canto máis anticapitalista sexa o 15M, máis conciencia creará; e canto máis 15M sexa o 15M, máis apoios recibirá.

Fontes: Iniciativa Debate e Diagonal.

[*] Santiago Alba Rico, filósofo, arabista e escritor.
__________________