Un tramo de 3,4 quilómetros do Eume está seco desde 1960

[A canle do río Eume está completamente seco nun tramo de 3.400 metros entre o encoro da Capela e a central hidráulica que explota Endesa Xeración - Foto de Google-Maps]

Endesa impón o seu "dereito de pernada", acusa Ríos con Vida

Por Lorena Bustabad
11.01.2010

A canle do río Eume está completamente seco nun tramo de 3.400 metros entre o encoro da Capela e a central hidráulica que explota Endesa Xeración. Non hai peixes, nin pescadores, nin rastro do caudal ecolóxico que esixe a lei, en pleno corazón do parque natural atlántico das Fragas do Eume, protexido pola Rede Natura desde o 2000.

En decembro choveu 17 dos 31 días do mes na comarca e, a semana pasada, o nivel de ocupación dos encoros galegos rozaba o 87%, un 26,5% máis que no 2009, segundo os datos recollidos por Augas de Galicia. Con todo, e coa que está caendo, este tramo do Eume segue seco. O certo é que estivo así os últimos cincuenta anos, desde que a compañía eléctrica terminou a construción da súa presa en 1960. Desde entón, Endesa "impuxo o seu dereito de pernada sobre o río por encima de todo", denuncia Pedro Brufao, catedrático de Dereito Ambiental e presidente da asociación estatal AEMS-Ríos con Vida.

O pasado 27 de decembro, esta entidade ecoloxista denunciouno ante o Seprona da Garda Civil de Pontedeume. Propuxéronse facer cumprir a lexislación europea para rexenerar a canle do Eume neste tramo seco que discorre polo municipio da Capela. Ninguén o denunciou ata agora.

Por este leito de pedras secas e brión apenas corre unha curta vía de augas de escorrentía os días máis chuviosos ou cando o encoro desbórdase, explica un dos portavoces de Ríos con Vida en Galicia. O tramo entre a presa e a central leva "cortocircuitado" cinco décadas. Endesa capta o caudal do encoro e canalízao por dúas enormes tubaxes que descenden varios metros en paralelo ata as turbinas da planta hidroeléctrica do Eume que xera 237 gigavatios ao ano.

A comporta do pantano está selada desde os anos 60 e din que no fondo acumúlanse "ata 27 metros de lodos e sedimentos contaminantes". Desde Ríos con Vida esixen a Endesa que bombee auga limpa desde a superficie do pantano á canle seca ata restablecer un caudal ecolóxico, que equivale ao 10% da media anual do río.

En opinión de Brufao Curiel "todas as concesións hidroeléctricas da última década incumpren a lei". A solución, segundo el, pasa por revisar unha a unha todas as outorgadas polo réxime franquista nos anos 40 e 60 "sen ningunha consideración ambiental" e algunhas prorrogadas ata o 2061. "Dise que Galicia é o país dos mil ríos, pero en realidade son propiedade duns poucos". Sinala a Endesa, Ferroatlántica ou Iberdrola polas súas explotacións no Eume, Xallas e Sil. Asegura que "secar os ríos acabouse" xa que así o establecen varias sentenzas recentes do Tribunal Supremo. Non é partidario de impor sancións aos "abusos" das eléctricas "porque non serven de nada" e aposta por declarar a caducidade da concesión e obrigalas a rexenerar a contorna suprimindo instalacións.

O Eume "se desangra" por outra ferida aberta, segundo o colectivo. Desde xuño do 2008, Endesa capta auga para encher o oco de 865 hectáreas da mina de lignito pardo das Pontes con cotas de 288 metros de profundidade. A Xunta limitou a toma a 120 hectómetros cúbicos anuais co ánimo de manter o equilibrio fluvial do Eume, pero os ecoloxistas consideran que o lago "é un parche estético" para lavar imaxe da compañía e unha sentenza de morte para o río.

Por caudal e lonxitude, 90 quilómetros, o Eume é un dos ríos galegos máis potentes da vertente atlántica. Con todo, desde Ríos con Vida opinan que o home estalle gañado a partida a un río que se morre. Culpan a Endesa da sobreexplotación eléctrica e ás administracións de mirar cara a outro lado.

Publicado en "El País"
_______________

Enlace relacionado:

Colectivo Ártabra 21: Endesa asegura estar autorizada para secar o Eume

__________________________

Desastre ecolóxico: Colectivos ecoloxistas denuncian por enésima vez a contaminación do río Eume e alertan sobre a extinción de especies

ADEGA, Verdegaia e SGHN denuncian que a acidez da auga provocará a desaparición de flora e fauna do rio Eume. O secretario executivo de Adega en Galiza, o xeólogo e técnico ambiental Fins Eirexas, centra a súa crítica na falta de previsión para previr este problema. Arremete contra o inexistente estudo xeolóxico que debía prever a chegada de piritas ao río procedentes dos noiros e arrastrados pola choiva e esixe responsabilidades...

Os colectivos advirten que esta primavera volverán aparecer reos mortos. A SGHN, Adega e Verdegaia denuncian que a acidez da auga provocará a desaparición de flora e fauna ...

As tres principais entidades ecoloxistas da zona súmanse á alarma suscitada pola elevada acidez das augas do río Eume, un episodio que o pasado ano causou a morte a un número indeterminado pero elevado de peixes -centos para os pescadores, e apenas unhas decenas segundo o recoñecido oficialmente pola Xunta. Os baixos niveis de pH que arroxan as medicións realizadas polos pescadores e tamén por membros destes colectivos teñen como primeira consecuencia unha perda da biodiversidade. Responsables da Sociedade Galega de Historia Natural (SGHN), Adega e Verdegaia coinciden en sinalar que a aparición de reos mortos volverá repetirse este ano se non se remedia de forma inmediata a situación. E iso non é máis que a punta do iceberg dun proceso que afecta a todos os seres vivos e cuxa primeira consecuencia é unha perda da biodiversidade. Así o asegura Fernando Rodríguez Lamela, responsable de medio ambiente da SGHN, quen afirma que a entidade está "moi preocupada" pola situación porque "ou río Eume é ou máis importante ...". Ademais, asegura que "ou pH actual vai provocar a morte inmediata de peixes e afectará tamén a árbores, vexetais e outras especies, que irán morrendo pouco a pouco e só quedarán as especies máis resistentes", coa consecuente afección do ecosistema. O secretario executivo de Adega en Galiza, o xeólogo e técnico ambiental Fins Eirexas, comparte esta visión, pero centra a súa crítica na falta de previsión para previr este problema. Arremete contra o inexistente estudo xeolóxico que debía prever a chegada de piritas ao río procedentes dos noiros e arrastrados pola choiva e esixe responsabilidades. Considera que estes episodios "puntuais" de acidificación súmanse a un problema crónico no Eume polas verteduras derivadas da explotación mineira de Endesa durante os últimos corenta anos. E considera que as medidas levadas a cabo pola Administración para frear o problema derivado do arrastre das obras da autovía Ferrol-Vilalba (AG-64) foron "improvisadas" e sen atallar o problema de raíz. O achegue de calcita ás augas é unha solución sintomáticas que só serve para rebaixar o pH das augas pero que non afronta a raíz do problema. E que pode xerar, á súa vez, novas dificultades. Segundo Adega, o achegue masivo de carbonato cálcico que se realiza desde o pasado verán pode acabar danando a estrutura de formigón do encoro d'A Capela. O cal reacciona cos sulfuros converténdose en yeso que precipita ao fondo da canle. E este yeso actúa como catalizador doutra reacción química pola que o calcio hidratado que forma parte do formigón convértese en estringita, un mineral que ao cristalizar, aseguran, aumenta a porosidad do material e pode inducir fisuras. Como pode afectar o proceso de acidificación das augas á subministración de Pontedeume é outra das cousas que preocupa a Mónica Arto, secretaria comarcal de Verdegaia e integrante en representación de FEG (Federación Ecoloxista de Galicia) na Xunta Consultiva do parque natural Fragas do Eume. Na única reunión que mantivo este organismo durante o goberno do bipartito agora en funcións, o pasado ano, pedíronse explicacións e información sobre o problema. E non se facilitaron nin as medicións de pH oficiais, nin tampouco o estado da denuncia presentada ante a Fiscalía de Medio Ambiente por este problema, nin sequera se se resolveu o expediente sancionador aplicado á contratista das obras da autovía, a unión temporal de empresas (UTE) Cabreiros. Súmase aos seus compañeiros en considerar insuficiente o tratamento "paliativo" que se aplica ao río e en que "as afeccións repercutirán tanto na flora como na poboación animal" do río e ata, sobre a produción marisqueira de Pontedeume, na desembocadura do curso fluvial.

Tratamento do río Eume: Imaxes da aplicación de carbonato cálcico no Chamoselo



29.3.2009
Fonte: ADEGA
____________________

Noticias de ADEGA sobre o Río Eume e o Proxecto de Plataforma Loxística de Mandiá

ADEGA denuncia que volven ser preocupantes os niveis de pH no río Eume. Tomaron-se mostras no encoro de Goente [As Pontes] e no lugar de Ombre [Pontedeume] esta semana, dando uns niveis que se situan en torno ao 5,3.

Por outra banda ADEGA Trasancos está elaborando as Alegacións ao Informe de Sustentabilidade Ambiental do proxecto da Plataforma Loxística de Mandía, para o cal elaborou un Borrador do escrito de Alegacións ao “Proxecto sectorial plataforma loxística, empresarial e portuaria de Ferrol e ao seu informe de sustentabilidade ambiental” que queira consulta-lo podeo facer nos Arquivos Ártabros do Colectivo Ártabra 21

No Diario de Ferrol de hoxe Mércores 11 de Marzo de 2009

Volven ser preocupantes os niveis de pH no río Eume
P.C.C. > FERROL
Os pescadores do río Eume [tal como denunciou ADEGA] alertan sobre un novo descenso do pH da auga do río Eume, cuxos niveis se situan en torno ao 5,3. Os datos son desta mesma semana e foron tomados tanto no encoro de Goente como no coto situado na poboación de Ombre.

O presidente da Asociación de Pescadores de Caaveiro, Adriano Paz Niebla, recoñece que a situación preocupa a un sector que ve como periga a campaña do reo que arrinca en menos de dous meses. Á marxe de pór en corentena os resultados das intervencións realizadas ata a data pola empresa Sogarisa e financiadas por Medio Ambiente (tres millóns de euros), o presidente dun colectivo ao que están vinculados uns 50 profesionais da pesca con cana entende que a situación do río é tan crítica que o cambio que debe producirse na Xunta "só fará empeorar as cousas". Este comentario obedece á vez que require o traspaso de poderes á fronte do Executivo autonómico e, neste sentido, o representante dos pescadores do coto de Ombre recoñeceu que "os pescadores temos medo de que neste mes de cambio siga empeorando a situación do río". Paz Niebla entende que de non porlle freo ao que a día de hoxe acontece no Eume só haberá que esperar a que se rexistre unha nova mortaldade de peixes, como a que se rexistrou o verán pasado e que foi denunciada polos pescadores. A campaña do reo arrinca o día 1 do próximo mes de abril e estará en vigor ata finais de setembro. Durante a mesma, era habitual que as capturas superasen os 600 exemplares, segundo Adriano Paz Niebla. O presidente apuntou que de non actuar de xeito urxente e eficaz para tratar de salvar o Eume "pronto asistiremos á morte do río".

Empresa > Pola súa banda, a empresa contratada por Medio Ambiente por mor da aparición de peixes mortos na canle do río, á altura do coto de Ombre, cuestiona os resultados das medicións realizadas polos pescadores, posto que sinala que as realizadas polos técnicos de Sogarisa arroxan outros datos. Segundo estes, os niveis están entre o 5,8 e o 6,4. Desde a empresa desméntese a interrupción das achegas de cal que desde fai máis de seis meses realízanse en distintos tramos do río coa intención de reducir os problemas que se rexistran no Eume desde a obra de construción da Autovía Ferrol- Vilalba.
___________________

ADEGA denuncia altas concentracións de metais pesados nos afluentes do Eume

Logo de que Medio Ambiente anunciara a "normalización" do Eume e dera por "controlada" a acidez, ADEGA denuncia que persiste un grave risco ambiental e de saúde pública polas altas cantidades de metais pesados que amosan as augas. Recentes análises encargadas por ADEGA á UdC, dan valores moi por riba dos límites legais para determinados metais pesados nos ríos Lavadoiro e Chamoselo, que están sendo inxectados ao Eume. Particularmente preocupantes son os níveis de cromo, níquel, cadmio, arsénico e uranio, este último con valores que superan 24 veces o recomendado pola OMS. A situación no Eume está moi lonxe da "normalidade" que se quere vender. Ademáis dun encalado permanente para corrixir a acidez, como se vai solucionar o problema dos metais pesados? [+ Info na web de ADEGA]

O resultado da análise das mostras recollida nas augas do Eume e afluentes, augas superficiais de distintos treitos da bacía do Eume. Tomas realizadas o 3 de setembro de 2008, analise realizado na UDC [Departamento de Enxeñería Química], para ADEGA. [En formato -pdf-]

[Clicar acima da imaxe para ampliar]

A noticia nos medios:

- El País -22/10/2008
O uranio na conca do Eume supera o limiar recomendado

- La Voz de Galicia - 22/10/2008
Ecoloxistas denuncian elevados índices de metais pescados nos ríos Chamoselo e Fervedorio
_________________

Chalar en Pontedeume sobre o Lago das Pontes e o Río Eume: Venres 19 de Setembro

De: manuel dominguez
Para: artabra21@gmail.com
Data: 17 de setembro de 2008 17:30
Asunto: Charla organizada por Verdegaia e o colectivo Fusquenlla sobre a problemática do lago das Pontes e o río Eume


O venres 19 de Setembro, ás 19:30, terá lugar en Pontedeume unha organizada por Verdegaia e o colectivo Fusquenlla sobre a problemática do charla o lago das Pontes e o río Eume.

Interviran:

• Xosé Ramón Vidal Romaní, director do Instituto Universitario de Xeoloxía da UDC;
• Mónica Arto, secretaria do núcleo comarcal de Verdegaia,
• Concha Ferreiros, química e membro de Adega.

O acto terá lugar no IES Breamo (c/Ricardo Sánchez, a rúa que leva cara ao río, collendo á dereita ao chegar á gasolineira antes da ponte)
Un saúdo

Manuel
Fusquenlla
http://sospontedeume.com/
__________________