Augas hiperácidas con altos contidos de metais pesados enchen o "lago" d'As Pontes - Informe de ADEGA

Vimos de coñecer os resultados das análises encarregadas por ADEGA ás augas do mal chamado "lago" das Pontes, resultado do proxecto de Endesa de encher de auga o oco da antiga mina de lignito. Como supoñiamos, a auga da balsa na zona de baño amosa parámetros "normais" de acidez e de metais pesados. Iso sí, carece practicamente de nutrientes e de osíxeno disolto, imprescindíbeis para o mantemento da vida animal e vexetal. Porén, o principal problema vén das augas que drenan as escombreiras "rexeneradas" e que flúen até a balsa nun perímetro de 18 kilómetros. Estas augas, canalisadas por tubaxes e canles artificiais ou escoando dos noiros, teñen unha extrema acidez (pH entre 2 e 3) e cantidades de metais pesados que chegan a multiplicar por 10.000 os presentes na balsa. O panorama dista moito do idílico "lago" que venderon Endesa e a Xunta: É unha balsa mineira morta que paseniñamente énchese de metais pesados e vírase máis ácida.

Cando o pasado verán inaugurouse o mal chamado "lago" das Pontes e a primeira praia artificial nunha balsa mineira, ADEGA, Verdegaia e a SGHN xa advertiamos da cuestionábel calidade das súas augas. Daquela, unha primeira análise da acidez e doutros parámetros químico-biolóxicos confirmaba que malia a que as augas da balsa daban valores normais de pH, o nível de nutrientes e o osíxeno disolto eran tan baixos que facían do lago un entorno incompatíbel coa vida. Porén, o máis grave era a pésima calidade dos efluentes que, dende as escorrentías e canalisacións perimetrais, achegaban á balsa valores de acidez similares aos dun desincrustante industrial. Daquela decidimos analisar tamén os metais pesados destas augas, xa que sospeitabamos que os estériles das escombreiras, ao igual que aconteceu no pasado, poderían estar achegando por lixiviación importantes cantidades de contaminantes.

Os resultados destas analíticas encarregadas á UDC vímolos de coñecer agora. Por unha banda, confírmase a extrema acidez das augas que flúen á balsa dende os 18 km de perímetro: Os valores de pH son até 10.000 veces máis altos (mostras EQ1 e EQ2) que os da auga do lago (mostra EQ3), sometida dende o inicio do enchido a unha continua engádega de álcalis (hidróxido de Ca), que deberá manterse de por vida. No entanto, é máis preocupante a alta cantidade de metais pesados que conteñen estes efluentes, particularmente Fe, Al, Ni, Cu, Co, Zn, Sr, U e Mn. Para o níquel, cobre, zinc, uranio e especialmente o manganeso, mesmo supéranse os valores límite que a lexislación (RD 995/2000) fixa para estes contaminantes así como as recomendacións da OMS.

Cal vai ser pois a evolución desta masa de auga no futuro, sometida a continuos aportes de aguas hiperácidas e carregadas de metais pesados? Dende que o pasado 18 de abril ás 14h finalizara o proceso de enchido e a balsa comenzou a verter ao Eume, a calidade das súas augas vai a pior. Xa non recibe augas "limpas" do Eume: Só chegan efluentes por escorrentía e infiltración canalisados por ducias de emisarios dende os 18 km do perímetro, atravesando toda a coberteira de estériles e cargándose de contaminantes. Co tempo, estas achegas deteriorarán a enorme masa de auga e non poderán ser "enmascaradas" coa cal nin coa dilución. O mal chamado "lago" acabará convertido no que sempre foi: Unha balsa mineira hiperácida ateigada de metais pesados, incompatíbel coa vida animal e vexetal e moito menos apta para o uso público.

O "experimento" de Endesa é pois "bluff", unha aventura fallida. A empresa, coa connivencia da Xunta, optou polo sistema máis rápido e barato para cumprir coa súa obriga de rexenerar o oco mineiro. Nada importou que tiveran que roubarlle auga ao Eume reducindo o seu caudal e perxudicando ás Fragas durante 4 anos. Non importaron tampouco os riscos sísmicos deste faraónico proxecto nin as incertidumes ambientais aínda sen resolver, e cuxas consecuencias pagaremos tod@s.

Só importaron os cartos e liquidar dun xeito rápido e barato a inmensa débeda ambiental contraída por Endesa co país, logo de apropiarse dos nosos recursos enerxéticos e contaminar a cano libre durante 40 anos.

Fonte: ADEGA - 10 de decembro de 2012.

________________

Entidades ecoloxistas da Comarca amosan o seu rexeitamento á candidatura da antiga mina d'As Pontes ao Premio Europeo de Excelencia Turística 2011

Os colectivos ecoloxistas ADEGA, Fusquenlla, SGHN e Verdegaia amosamos o noso rexeitamento á candidatura da antiga mina de As Pontes ao Premio Europeo de Excelencia Turística 2011. Consideramos que, lonxe de ser unha proposta medioambientalmente sostible, a suposta rexeneración non é mais que un lavado de imaxe ante as críticas fundadas dos colectivos ecoloxistas e entidades sociais diversas. Este proxecto de enchido que aínda non finalizou entraña serios riscos medioambientais e comprometerá nun futuro á administración pública debendo facer fronte ao seu mantemento. Tanto a Xunta de Galicia como o Concello de As Pontes deberían adicar os seus esforzos a garantir que ENDESA cumpra coa legalidade e non respaldar intereses meramente especulativos.

As organizacións ecoloxistas, sociedades científicas e colectivos cidadáns que dende hai anos vimos denunciando o grave deterioro que están a sufrir as Fragas do Eume e o seu entorno queremos amosar a nosa indignación ante a presentación por parte do Concello das Pontes da súa candidatura ao Premio Europeo de Excelencia Turística 2011, que concede a Comisión Europea e que este ano adícase á rexeneración de espazos degradados para convertilos en lugares de atracción turística.

O proxecto presentado, que conta coa colaboración da compañía ENDESA e o aval da Secretaría de Turismo da Xunta de Galicia, consiste na conversión do antigo oco da mina de lignito nun lago e a rexeneración da entulleira. Hai que lembrar que o lago está a alimentarse fundamentalmente das augas do Eume, o que supón detraer deste río máis dun millón de metros cúbicos de auga. Isto agrava aínda máis o estado ambiental do río Eume e non garante o mantemento do seu caudal ecolóxico, polo trasvase directo, e por eliminar permanentemente os aportes de diferentes regos tributarios.

Denunciamos o estado lamentábel que presenta o río Eume debido á expoliación por parte de Endesa durante décadas e que se verá acrecentado pola acidez rexistrada nas augas do lago, resultado da alta concetración de piritas da antiga área de explotación. O fenómeno da acidificación ameaza con trasladarse á conca do río e, de paso, afectar gravemente ás Fragas do Eume. E é o Parque Natural das Fragas do Eume, un dos últimos reductos de bosque atlántico costeiro, o que se nutre das augas deste río e cuxa supervivencia depende dos aportes regulares e do óptimo estado de conservación das augas.

Os defensores da candidatura reivindican a calidade das aguas do lago, feito que non pode ser verificado porque Augas de Galicia non fai públicos na súa páxina web os resultados dos controis tanto no oco da mina como no río Eume. Os únicos resultados cos que contamos son os derivados das mostras recollidas tempo atrás polo SEPRONA que amosaron a acidez e elevada concentración de metais pesados. O propio Estudo de Impacto Ambiental co que conta o proxecto de enchido recoñece que a calidade das aguas disminuirá unha vez finalicen os aportes directos do Eume e co estancamento das augas do lago, cousa prevista para o ano 2012.

Por se non abondase, e como recollimos anteriormene, algúns dos tributarios que ata agora vertían as súas augas non contaminadas ao río Eume quedaron inutilizados polo propio lago, privando a este río dun aporte que contribuía a mitigar a elevada contaminación das súas augas.

As filtración e o rebose das augas ácedas hacia os regatos próximos e ao mesmo Eume, fai prever algún dos problemas aos que a administración autonómica terá que atender próximamente cando ENDESA ceda a xestión do lago á Xunta. A forte contaminación que se prevé terá que ser neutralizada, sempre e cando sexa posíbel, pola propia administración galega. Os deberes que obxectivamente corresponderían á compañía que orixinou unha catástrofe ambiental sen precedentes nesta comarca, pasarán a ser responsabilidade do gobernó autonómico. Isto supón un elevado custo económico que sufragará unha administración pública con tendencia a obviar as cuantiosas plusvalías que ENDESA se embolsou durante a existencia da explotación mineira.

A conversión da mina nun lago de máis de 600 hectáreas e profundidades que acadan os 200 metros abre outros interrogantes inquietantes. Se xa os efectos do lago sobre o ecosistema son nefastos a día de hoxe, máis preocupante son as posibles consecuencias adversas que no futuro este proxecto nos pode deparar. Son moitas as voces autorizadas que se levantan contra este suposto proxecto de rexeneración. Desde o Instituto Universitario de Xeoloxía Isidro Parga Pondal, o catedrático de xeoloxía Xoan Ramón Vidal Romaní alerta do risco potencial que en caso de actividade sismíca pode supoñer a presenza dunha falla activa baixo o oco da mina.

O mesmo proxecto de rexeneración da antiga mina reconvertida en lago non desbota a posibilidade de que empresas privadas obteñan un rendemento económico pola explotación urbanística dos terreos colindantes co lago.

Non podemos respaldar un Premio de Excelencia Turística a un proxecto que entraña serios e obxectivos riscos medioambientais, ameazando un valiosos patrimonio natural como é o río Eume e as Fragas polas que discorre. Unha actuación que compromete á administración pública a responsabilizarse tanto económica como medioambientalmente dun proxecto insostíbel na actualidade e no futuro. Falamos dun proxecto que agocha detrás de eufemismos como rexeneración ou solución ambiental sostíbel unha aposta decidida por favorecer intereses meramente especulativos.


Asinado:

ADEGA
Fusquenlla
SGHN
Verdegaia


Enviado por:

ferrol@verdegaia.org

-ferrol@verdegaia.org-

25 de fevereiro de 2011 18:14

_____________________

Fotos 2 e 3 da Galería de Xaimex
___________________________

Endesa asegura estar autorizada para secar o Eume

[Lago artificial d'As Pontes - GABRIEL TIZÓN | 14-01-2010 - O inmenso lago artificial d'As Pontes está xa á mitade da súa capacidade polo agua desviada do río Eume]

Todo aproveitamento dun río leva unha perturbación", xustifica

Por Lorena Bustabad
14.01.2010

O inmenso lago artificial d'As Pontes está xa á metade da súa capacidade. A auga desviada do río Eume encheu en ano e medio parte do oco aberto durante décadas pola mina de lignito e alcanza profundidades de 150 metros. Endesa, que explota a central, estima que completará o enchido a finais do 2011. Os ecoloxistas defenden que o proxecto é unha sentenza de morte para o Eume, un río que, desde 1960, permanece seco ao longo de 3,4 quilómetros polo caudal desviado para mover as turbinas de Endesa. A empresa asegurou onte que está autorizada polo contrato de concesión, que data de 1953. Endesa, o xigante eléctrico que explota o río Eume e mantén completamente seco un tramo de 3,4 quilómetros desde fai medio século, defendeu onte que todas as súas accións axústanse escrupulosamente á lei. En cuestión de segundos, a Xunta corrixiu á eléctrica en presenza dos seus directivos. Aínda que de forma confusa, admitiu que a compañía incumpriu a lei desecando ilegalmente un tramo do río Eume para mover as turbinas dunha das súas dúas centrais hidroeléctricas.

Durante unha visita onte ao lago artificial d'As Pontes, o director xeral de Endesa para España e Portugal, José Bogas, asegurou que "todo aproveitamento dun río leva unha perturbación" e defendeu que a empresa limítase a espremer "o que está autorizado". Ao seu lado, o conselleiro de Medio Ambiente, Agustín Hernández, recordou que na concesión a Endesa por 99 anos, que data de 1953, non se recollía a necesidade de manter un caudal ecolóxico. No entanto, Hernández terminou por corrixir timidamente ao directivo ao recordar que, efectivamente, a Lei de Pesca Fluvial de Galicia establece medidas de conservación para os ríos cun caudal ecolóxico.

A entidade ecoloxista Ríos con Vida denunciou ante o Seprona que un tramo deste caudaloso río que rega o Parque Natural das Fragas do Eume permanece completamente seco desde 1960. Polos 3.400 metros que separan o encoro da Capela e a minicentral hidroeléctrica do Eume apenas corre un fío de auga, a pesar de que lei esixe manter permanentemente un caudal que equivale ao 10% da media anual do río.

O conselleiro apuntou que existe un problema nos desaugadoiros do fondo do pantano da Capela, que estudan os técnicos para achar unha solución que se axuste á legalidade. Pedro Brufao, presidente de Rios con Vida, asegura que o fondo da presa acumula 27 metros de lodos contaminados, xa que as súas comportas están seladas desde fai décadas.

Este catedrático de Dereito responsabiliza a Endesa dun presunto delito de captación abusiva de augas castigado no Código Penal, e acusa ao Goberno galego de mirar para outro lado durante moitos anos. O conselleiro, que onte tamén admitiu un atraso "dalgunhas semanas" na execución do último tramo da autovía AG 64 entre Ferrol e Vilalba, que debía abrirse ao tráfico este mes, concentrou os seus esforzos en eloxiar o proxecto do lago artificial de Endesa, que definiu como un "fito ambiental" para rexenerar o oco da mina pontesa.

En pouco máis de ano e medio, o lago xa roza o 50% da súa capacidade. A compañía prevé completar o enchido das 865 hectáreas con 547.000 millóns de litros de auga cara a finais do 2011. Esta lagoa artificial, cuxa superficie duplica ao encoro de Cecebre, contará con praia e un observatorio de aves.

Publicado en "El País"
____________________

Enlace relacionado:

• Colectivo Ártabra 21: Un tramo de 3,4 quilómetros do Eume está seco desde 1960

_____________________________

Un tramo de 3,4 quilómetros do Eume está seco desde 1960

[A canle do río Eume está completamente seco nun tramo de 3.400 metros entre o encoro da Capela e a central hidráulica que explota Endesa Xeración - Foto de Google-Maps]

Endesa impón o seu "dereito de pernada", acusa Ríos con Vida

Por Lorena Bustabad
11.01.2010

A canle do río Eume está completamente seco nun tramo de 3.400 metros entre o encoro da Capela e a central hidráulica que explota Endesa Xeración. Non hai peixes, nin pescadores, nin rastro do caudal ecolóxico que esixe a lei, en pleno corazón do parque natural atlántico das Fragas do Eume, protexido pola Rede Natura desde o 2000.

En decembro choveu 17 dos 31 días do mes na comarca e, a semana pasada, o nivel de ocupación dos encoros galegos rozaba o 87%, un 26,5% máis que no 2009, segundo os datos recollidos por Augas de Galicia. Con todo, e coa que está caendo, este tramo do Eume segue seco. O certo é que estivo así os últimos cincuenta anos, desde que a compañía eléctrica terminou a construción da súa presa en 1960. Desde entón, Endesa "impuxo o seu dereito de pernada sobre o río por encima de todo", denuncia Pedro Brufao, catedrático de Dereito Ambiental e presidente da asociación estatal AEMS-Ríos con Vida.

O pasado 27 de decembro, esta entidade ecoloxista denunciouno ante o Seprona da Garda Civil de Pontedeume. Propuxéronse facer cumprir a lexislación europea para rexenerar a canle do Eume neste tramo seco que discorre polo municipio da Capela. Ninguén o denunciou ata agora.

Por este leito de pedras secas e brión apenas corre unha curta vía de augas de escorrentía os días máis chuviosos ou cando o encoro desbórdase, explica un dos portavoces de Ríos con Vida en Galicia. O tramo entre a presa e a central leva "cortocircuitado" cinco décadas. Endesa capta o caudal do encoro e canalízao por dúas enormes tubaxes que descenden varios metros en paralelo ata as turbinas da planta hidroeléctrica do Eume que xera 237 gigavatios ao ano.

A comporta do pantano está selada desde os anos 60 e din que no fondo acumúlanse "ata 27 metros de lodos e sedimentos contaminantes". Desde Ríos con Vida esixen a Endesa que bombee auga limpa desde a superficie do pantano á canle seca ata restablecer un caudal ecolóxico, que equivale ao 10% da media anual do río.

En opinión de Brufao Curiel "todas as concesións hidroeléctricas da última década incumpren a lei". A solución, segundo el, pasa por revisar unha a unha todas as outorgadas polo réxime franquista nos anos 40 e 60 "sen ningunha consideración ambiental" e algunhas prorrogadas ata o 2061. "Dise que Galicia é o país dos mil ríos, pero en realidade son propiedade duns poucos". Sinala a Endesa, Ferroatlántica ou Iberdrola polas súas explotacións no Eume, Xallas e Sil. Asegura que "secar os ríos acabouse" xa que así o establecen varias sentenzas recentes do Tribunal Supremo. Non é partidario de impor sancións aos "abusos" das eléctricas "porque non serven de nada" e aposta por declarar a caducidade da concesión e obrigalas a rexenerar a contorna suprimindo instalacións.

O Eume "se desangra" por outra ferida aberta, segundo o colectivo. Desde xuño do 2008, Endesa capta auga para encher o oco de 865 hectáreas da mina de lignito pardo das Pontes con cotas de 288 metros de profundidade. A Xunta limitou a toma a 120 hectómetros cúbicos anuais co ánimo de manter o equilibrio fluvial do Eume, pero os ecoloxistas consideran que o lago "é un parche estético" para lavar imaxe da compañía e unha sentenza de morte para o río.

Por caudal e lonxitude, 90 quilómetros, o Eume é un dos ríos galegos máis potentes da vertente atlántica. Con todo, desde Ríos con Vida opinan que o home estalle gañado a partida a un río que se morre. Culpan a Endesa da sobreexplotación eléctrica e ás administracións de mirar cara a outro lado.

Publicado en "El País"
_______________

Enlace relacionado:

Colectivo Ártabra 21: Endesa asegura estar autorizada para secar o Eume

__________________________

XXXIII Asemblea Xeral de ADEGA en Vilarmaior. 29-30 Nov. E Charla do Prof Vidal-Romaní.Problemática da lagoa d'As Pontes"

Comprometid@s coa Terra!

Hoxe, 29 de Novembro, na nosa Comarca, no concello de Vilarmaior, no Albergue- Centro de Turismo Rural . "Alvarella", vai ter lugar a XXXIII Asemblea Xeral de ADEGA. O evento desenvoñvera-se entre hoxe e mañá, o 29 e 30 de Novembro de 2008.

Ás 10:30 hras o Catedrático e Profesor de Xeoloxía Xoán Ramón Vidal-Romaní, Director do Instituto Universitario de Xeoloxía da Universidade d'A Coruña, dará a Conferencia Inaugural sobre a Problemática da lagoa d'As Pontes: "Problemática ambiental e xeolóxica da lagoa d'As Pontes". Tema sobre o que ten investigado e publicado varios artigos. Ao profesor Vidal-Romaní otorgouse-lle o premio -Osíxeno- 2007, polo seu labor en defensa do Caurel e a súa "dignidade" ao renunciar, en nome da institución que preside, ao recoñecemento que lle outorgou a patronal da minería e as canteiras.

Ás 12 do medio-día, está prevista a Inaugurazón da XXXIII Asemblea Xeral de ADEGA, baixo o lema que presidira todo o evento de: Comprometid@s coa Terra!

Como chegar ao Albergue "Alvarella"?



Exibir mapa ampliado

Información adicional e completa na web de ADEGA

Fonte:
Antonio García Jiménez
angaji@yahoo.com
Vogal de Adega-Trasancos
Ferrol
________________

Chalar en Pontedeume sobre o Lago das Pontes e o Río Eume: Venres 19 de Setembro

De: manuel dominguez
Para: artabra21@gmail.com
Data: 17 de setembro de 2008 17:30
Asunto: Charla organizada por Verdegaia e o colectivo Fusquenlla sobre a problemática do lago das Pontes e o río Eume


O venres 19 de Setembro, ás 19:30, terá lugar en Pontedeume unha organizada por Verdegaia e o colectivo Fusquenlla sobre a problemática do charla o lago das Pontes e o río Eume.

Interviran:

• Xosé Ramón Vidal Romaní, director do Instituto Universitario de Xeoloxía da UDC;
• Mónica Arto, secretaria do núcleo comarcal de Verdegaia,
• Concha Ferreiros, química e membro de Adega.

O acto terá lugar no IES Breamo (c/Ricardo Sánchez, a rúa que leva cara ao río, collendo á dereita ao chegar á gasolineira antes da ponte)
Un saúdo

Manuel
Fusquenlla
http://sospontedeume.com/
__________________