A Lexicon of Disappointment - Glosario do desencanto

Por Naomi Klein [*]
21.04.2009

Non todo vai de marabilla en Obamafanland, e non está moi claro a que pode ser debido o cambio de humor. Quizais sexa debido ao rancio aroma que emana do último rescate bancario realizado polo Departamento do Tesouro. Ou á noticia de que o principal asesor económico do presidente, Larry Summers, gañou millóns de dólares cos mesmos bancos e fondos de alto risco de Wall Street aos que agora protexe dunha nova regulación. Ou quizais comezou antes, co silencio de Obama durante o ataque de Israel a Gaza.

Sexa cal for a pinga que colmou o vaso, un crecente número de entusiastas seguidores de Obama están comezando a entrever a posibilidade de que o seu home non vaia, en realidade, salvar o mundo, por moita esperanza que poñamos niso.

O que, xa que logo, é unha boa cousa. Se a cultura de superfans que levou a Obama ao poder ha de transformarse nun movemento político independente con forza dabondo para producir programas capaces de facer fronte á actual crise, imos ter que deixar de lado, todos, as esperanzas e comezar coas demandas.

No entanto, un primeiro paso consiste en comprender totalmente esa terra de ninguén en que se achan moitos movementos progresistas estadounidenses. Para conseguilo, necesitamos unha serie de novos termos, específicos para este momento de Obama. Aí van uns cantos.

Resaca da esperanza. Do mesmo xeito que a outra, a resaca de esperanza provén dun exceso dalgunha sustancia que no seu momento tiña bo sabor, pero que a final de contas non era moi saudábel, e que levou a sentimentos de remordimiento e ata de vergoña. Frase tipo: “Cando escoitei o discurso económico de Obama o corazón se me disparou. Pero máis tarde, cando intentei contarlle a un amigo os plans do presidente para os millóns de despedimentos e execucións hipotecarias decateime de que non tiña nada que dicir. Teño unha resaca de esperanza do demo”.

Montaña rusa da esperanza. Como as outras montañas rusas, esta describe as emocionantes subidas e baixadas da era Obama, as viraxes que van da alegría de ter un presidente que promove a educación sobre sexo seguro ao desalento de ver que se descartou a posibilidade de alcanzar un sistema de saúde de pagador único, precisamente nun momento en que podería facerse realidade. Frase de mostra: “Flipei cando Obama dixo que ía pechar Guantánamo, pero agora queren asegurarse de que os prisioneiros de Bagram non gozan de ningún dereito. ¡Paren esta montaña rusa que me baixo!”

Nostalxia da esperanza. Como a xente con saudade, a xente afectada pola nostalxia da esperanza é intensamente nostálxica. Bota a faltar o subidón de optimismo da campaña electoral e segue intentando volver capturar ese cálido e esperanzado sentimento; xeralmente, utiliza para iso a esaxeración do significado de accións decentes relativamente leves realizadas por Obama. Frase de mostra: “Estaba realmente afectado de nostalxia de esperanza pola escalada en Afganistán, cando vin un vídeo de YouTube con Michelle na súa horta de cultivo orgánico e tiven a sensación de que estabamos de novo no día de toma de posesión. Pero unhas horas máis tarde, cando me decatei de que o goberno de Obama ía boicotear unha importante conferencia das Nacións Unidas sobre o racismo, a nostalxia de esperanza regresou con toda a súa forza. Así que me dediquei a mirar fotos de Michelle vestida con roupas deseñadas por modistas independentes de diferentes orixes étnicas. Algo de axuda si foi”.

Colgados da esperanza. A medida que retrocede a esperanza, o colgado da esperanza, como o colgado da droga, vive no recollemento, intentando calquera cousa para apartarse da sustancia en cuestión. (Trátase dun estado relacionado coa nostalxia da esperanza, pero máis grave e que afecta sobre todo a homes de mediana idade). Frase tipo: “Joe díxome que está convencido de que Obama meteu a Summers deliberadamente en todo isto para que meta a pata co do plan de salvamento bancario, o que deixaría a Obama coa escusa que necesita para facer o que realmente quere facer: nacionalizar os bancos e convertelos en cooperativas de crédito. Está realmente colgado (da esperanza), este Joe”.

Esperanza esnaquizada. Como o amante que está co corazón esnaquizado, a fan de Obama coa esperanza esnaquizada non está enfadada, senón terriblemente triste. Proxectou no seu ídolo unha serie de poderes mesiánicos e agora está desconsolada no seu desencanto. Frase tipo: “Cría sinceiramente que Obama obrigaríanos, por fin, a facer fronte ao legado do esclavismo neste país, e a iniciar unha conversación nacional seria sobre cuestións de raza. Pero, agora, resulta que nunca menciona o tema, e está utilizando argumentos legais bastante revirados para non afrontar sequera os crimes dos anos de Bush. Cada vez que o oio dicir -Sigamos adiante-, esnaquízame a esperanza outra vez”.

Retroceso da esperanza. Como calquera outro retroceso mecánico, trátase dun cambio de dirección de 180º de todo o relacionado con Obama. Os que sofren esta doenza foron no seu día os evanxelistas máis apaixonados de Obama, e hoxe son os seus máis acerbos críticos. Frase tipo: “Polo menos, con Bush todos sabiamos que era un cretino. Agora temos as mesmas guerras, as mesmas cárceres sen lei, a mesma corrupción en Wáshington, pero todos estamos tan pirados como eses personaxes de The Stepford Wives. Vaia un retroceso da esperanza”.

Ao comentar estas doenzas relacionadas coa esperanza, pregúntome que diría o recentemente falecido Studs Terkel da nosa resaca de esperanza. Sen dúbida recomendounos non ceder ao desánimo. Hai pouco botei man dun dos seus libros, Hope Dies Last (A esperanza é o último que morre), e non tiven que ir moi lonxe: o libro comeza con estas palabras: “A esperanza nunca pingou desde arriba, sempre xurdiu de abaixo”.

Con isto queda todo dito. A apelación á esperanza foi un lema estupendo para un candidato presidencial que non contaba entre os favoritos. Pero como postura do presidente do país máis poderoso da terra, é perigosamente deferente. A tarefa que temos a medida que seguimos adiante (como lle gusta dicir a Obama?) non é abandoar a esperanza, senón atopar lugares máis apropiados para ela: fábricas, veciñanzas e escolas, lugares nos que as tácticas das sentadas e as ocupacións de instalacións están vivindo un rexurdimento.

O politólogo Sam Gindin escribía hai pouco que o movemento obreiro pode facer algo máis que protexer o statu quo. Pode esixir, por exemplo, que as fábricas de automóbiles que foron pechadas se convertan en futuras fábricas verdes, nas que se poidan fabricar vehículos de transporte público baseados en sistemas de enerxía renovabeis. Gidin escribe: “Ser realista implica retirar a esperanza dos discursos e pola nas mans dos traballadores”.

O cal me leva á última entrada deste glosario:

Esperanza pola base. Frase tipo: “Xa vai sendo hora de deixar de crer que a esperanza viranos dada desde arriba, e comezar a impulsala desde abaixo, pola base.”

Fontes: naomiklein.org and thenation.com

[*]Naomi Klein é unha xornalista canadiense, actualmente unha das plumas xornalísticas e investigadoras máis influíntes no movemento opositor á globalización, nacida en Montreal (Canadá) en 1970.
É economista política, xornalista e escritora. Caracterizada polo seu traballo independente nos medios xornalísticos, colaborou como colunista para publicacións como The Guardian de Londres ou The Globe and Mail de Toronto. É filla de pais que pertenceron ó movemento hippie e foron próximos ó anarquismo. Emigraran a Canadá procedendo dos Estados Unidos como medida ante a guerra de Vietnam. A súa nai creara un controvertido documental en contra da pornografía.
Comeza a súa actividade como estudiante da Universidade de Toronto, colaborando ca revista estudiantil do centro The Varsity.
A súa ruptura coa globalización implicou o estudo das influencias do capitalismo de finais do século XX e do sistema da Terceira Vía, así como no pulo do imperialismo neoliberal e os seus efectos na cultura moderna de masas. Despois dunha tumultuosa conferencia ante a OMC no 1999, e froito das súas investigacións, escribiu varios libros importantes como No Logo (2001), Fences and Windows (2003), o guión do documental The Take) (dirixido polo seu marido Avi Lewis, está centrado na crise arxentina e as movilizacións cidadanas entre 2001 e 2002) e unha infinidade de artigos xornalísticos e políticos. [Fonte: Galipedia]
____________________