Unha mensaxe do futuro II: os anos de reparación
Podemos imaxinar un futuro mellor? Se deixamos de falar do que realmente é gañar, non é o mesmo que desistir?
Naomi Klein
Incluso temos dereito a ter esperanza? Cos incendios políticos e ecolóxicos que nos rodean, é irresponsábel imaxinar un mundo futuro radicalmente mellor que o noso? Un mundo sen prisións? De fermosas vivendas públicas saudábeis? De muros de fronteira enterrados? De ecosistemas curados? Un mundo onde os gobernos temen á xente en vez de ao revés?
Estas son as preguntas coas que loitamos ao concibir unha segunda parte da curta nominada aos Emmy do ano pasado, "Mensaxe do futuro con Alexandria Ocasio-Cortez".[1] A película, coescrita por Avi Lewis, e a propia Alexandria, deputada no Congreso, e ilustrada por Molly Crabapple, ambientouse nun futuro cli-fi. Un futuro no que os políticos atrevidos e progresistas se unen con movementos de base para lanzar a "Década do New Deal Verde", loitando contra a pobreza, a inxustiza e a interrupción climática ao mesmo tempo. A película tocou algún nervio porque acabou tendo máis de 12 millóns de visualizacións, convencendo ao noso pequeno equipo da necesidade de contar con máis arte que se afaste dos guións apocalípticos, xa moi gastados.
Entón chegou o Covid-19.
Ao cumprir-se un mes da pandemia, comecei a falar coa miña parella Avi Lewis, que escribiu e produciu a citada película, sobre se a imaxinación utópica podería ter un papel nesta situación marcadamente menos optimista.
Sinceramente non estabamos seguros. A última vez, puidemos ver un camiño político claro e estreito cara ao futuro esperanzador ilustrado por Molly Crabapple. A peza foi concibida pouco despois de que o 'Movemento Sunrise' asaltase as salas do poder en Washington, esixindo un 'Green New Deal'. O desafío foi inmediatamente recollido por Ocasio-Cortez e logo foi repetido rapidamente por varios dos principais aspirantes a liderar o Partido Demócrata, sobre todo Bernie Sanders. "Mensaxe do futuro" foi un intento de axudar aos espectadores a imaxinar como podería ser o mundo se o 'Green New Deal' fose realmente o marco de goberno da economía máis grande do planeta. Porque, como dixo Ocasio-Cortez na voz en off, "Non podes ser o que non podes ver"
Como todos sabemos, a política estadounidense está nun lugar moi diferente hoxe en día. Sanders perdeu as primarias, como todos os outros candidatos que parecían captar a urxencia da política transformadora. A única esperanza viábel de desbancar a Donald Trump é un billete presidencial elaborado para abrazar con forza ao centro político, ao tempo que defende as demandas que animan os movementos progresistas, xa sexa para reducir fundos para a policía ou proporcionar asistencia sanitaria universal gratuíta ou introducir un 'Green New Deal".
Vencer a Trump é urxente, non o dubido. Pero se se fai, é para evitar o autoritarismo na Casa Branca, decididamente non é suficiente para escapar das outras moitas crises que se cruzan no país e no mundo: o colapso do clima, a supremacía branca ou a fame xeneralizada. Estes feitos políticos inflexíbeis deixan o noso camiño cara a un futuro non apocalíptico, claramente menos claro do que era hai un ano. E entón a pregunta: É ético gastar enerxía soñando con outro mundo cando hai tantos incendios que se deben extinguir neste momento? Por outra banda, se deixamos de falar de como é realmente gañar, non é o mesmo que desistir? Ademais, estamos tan seguros de que as grandes vitorias son imposíbeis? O coronavirus xa iniciou cambios que poucos se imaxinaban ou auguraban hai só uns meses. Quen produce un alto contido de carbono, as industrias de alto consumo, está de xeonllos: cruceiros, compañías aéreas, moda. O 'Movement for Black Lives' redeseñou o mapa político e as enfermeiras son heroes locais. Se non é o momento de avanzar nunha visión do mundo rexida por valores radicalmente máis humanos e inclusivos, cando é?
Chamamos a Molly, que estivera pintando retratos de traballadores esenciais e proxectándoos nos lados dos edificios de Manhattan, e comezamos unha conversa sobre o papel do futurismo nos momentos nos que tanto parece perdido. Nun primeiro momento comezamos a facer unha tormenta de ideas sobre a elaboración dunha segunda "Mensaxe do futuro", que foi condicionada pola queima de cidades e a queima de bosques e, por suposto, un virus altamente contaxioso e mortal.
Opal Tometi, cofundador de 'Black Lives Matter' e defensor dos dereitos dos migrantes desde hai tempo, uniu-se a nós como coautor e co-narrador. E ao longo dos meses de cofinamento e de reaperturas mortais, lentamente captou a nosa atención a imaxe dun posíbel e fermoso futuro, xunto cun camiño empinado e perigoso para chegar alí.
Sabiamos algunhas cousas dende o principio. En primeiro lugar, que no medio dun conxunto de crises transnacionais, a película necesitaba sentirse e soar claramente máis global que a última, onde toda a acción tivo lugar nos Estados Unidos. Tamén sabiamos que necesitabamos mostrar máis loita esta vez -as batallas na rúa e as folgas xerais que deben ser intensificadas e gañadas antes de que calquera futuro seguro e humano sexa incluso unha perspectiva.
Finalmente, e relacionado, ningún político, por progresista que sexa, podería ser o protagonista das consecuencias. Esta vez, os organizadores e activistas de base serían os protagonistas. Dada a variedade de poderes corporativos que se resisten ao cambio e as sombrías opcións electorais que ofrecen, os movementos sociais son agora a única forza que queda co poder de coller o volante da historia e afastarnos da nosa traxectoria mortal actual. E non un ou dous movementos, senón unha converxencia e colaboración sen precedentes de tensións políticas dispares e a miúdo divididas: traballo organizado, liberación de negros, clima, indíxenas, feministas, discapacitados, migrantes, sen aloxamento, cooperativas de traballadores... e moito máis. Será necesario todo o mundo encerrado fóra da elite Great Gorging (non é unha gran depresión), xunto cunha visión común que tece cada unha das demandas máis ousadas e transformadoras destes movementos.
Unha pequena obra de arte non é unha plataforma política e, polo tanto, nunca foi o noso obxectivo ser integral. Pola contra, buscamos fíos de conexión coa esperanza de que inspirasen máis. Na película, Covid-19 actúa como unha especie de personaxe no drama, case como un duro profesor que instrúe á humanidade nunha serie de leccións que deberían ser evidentes hai moito tempo. Leccións sobre o traballo esencial que fai que a vida sexa posíbel e agradábel e, con todo, foi descontada de xeito persistente. Leccións sobre o racismo sistémico como un asalto ao corpo humano, que o fai máis vulnerábel en todas as frontes. Leccións sobre como a comunidade é a nosa mellor tecnoloxía, especialmente en tempos de crise. Leccións sobre como os danos causados ao mundo natural invariabelmente volverán sobre nós, xa sexa en forma de enfermidade ou alteración do clima ou ambas cousas.
Leccións tamén sobre os riscos e a crueldade mortal de almacenar seres humanos: en prisións, campos de detención de inmigrantes e residencias para persoas maiores con ánimo de lucro, así como en plantas cavernosas de envasado de carne e "centros de cumprimento" extensos. Agochados aos ollos curiosos, moita xente está empaquetada nestas institucións inhumanas, tratadas coma se non tivesen ningún valor inherente, no caso das prisións, ou coma se fosen menos valiosas que os produtos, plantas ou cadáveres de animais que prepararse para o consumo. Foi nestes lugares, xa tan enfermos, cando o virus se propagou coma a pólvora.
Outra lección de Covid-19 que queriamos destacar tiña que ver con que os abusos que antecederon á pandemia recibiron de súpeto moita máis atención durante a mesma. É unha lección, quizais, sobre a relación entre velocidade e solidariedade. Porque para aqueles de nós o suficientemente privilexiados como para auto-illarnos, o virus forzou unha desaceleración radical e repentina, unha redución da vida, dos seus elementos non esenciais que se emprendeu para intentar deter a propagación do virus. Pero esa lentitude tamén tivo outros efectos non desexados. Resulta que cando o estordecedor ruxido do capitalismo coma sempre acouga, incluso un pouco, a nosa capacidade para notar cousas que estaban ocultas á vista pode medrar e expandirse.
Para algúns, esa conciencia expandiuse para abranguer a crueldade deses almacéns humanos desde hai tempo ignorados. Para outros, estendeuse para incluír os sons e miradas afogadas do mundo natural. E durante este tempo de "terror e tenrura", como dixeron Opal e Avi no guión, moita xente atopou unha nova capacidade para defender as Black Lives ante unha violencia estatal incesante.
Non hai ningunha resposta nin explicación sinxela de por que nos atopamos no medio do cuestionamento público máis profundo e sostido en medio século, do mal que é a supremacía branca. Pero non podemos desconsiderar a "solidariedade na vulnerabilidade que a pandemia xerou", como afirmou Eddie Glaude Jr no debate ao redor da biografía brillante e moi relevante de James Baldwin, "Begin Again". Ao obrigarnos a todos a enfrontarnos á porosidade dos nosos propios corpos en relación coa vasta rede doutros corpos que nos sosteñen, e ás persoas que amamos -coidadores, agricultores, empregados de supermercados, limpadores de rúas e moito máis, o coronavirus fixo anacos ao instante o prezado mito fabricado polo mercado, do individuo como illa feita por si mesma.
A conciencia da nosa propia vulnerabilidade, como di Glaude, pode sementar solidariedade. Especialmente cando esa conciencia se combina con máis tempo. Porque cando nos movemos á velocidade da vida pre-pandémica, esforzándonos e subindo infinitamente, asegurándonos freneticamente de que non quedamos atrás, a ocupación pode actuar como un axente mortal. Non hai tempo para pensar sobre quen fabrica as nosas cousas ou onde vai o noso lixo ou que guerras -nacionais e internacionais- se libran no noso nome. E, por suposto, non hai tempo, ou iso é o que tantas veces se nos dixo, para mirar cara atrás o terror presente e pasado cometido contra os pobos negros e indíxenas, crimes tan rendíbeis que produciron a gran riqueza sobre a que descansa o capitalismo contemporáneo. Un sistema que sempre se debe mover máis rápido e medrar, ou ben enfrontarse ao colapso.
Por todas estas razóns e moito máis, mentres buscabamos un principio unificador que puidese animar un futuro polo que pagase a pena loitar, decidímonos por "Os anos da reparación". A chamada a reparar unha profunda rotura ten raíces en moitas tradicións radicais e relixiosas. E proporciona un marco o suficientemente amplo como para conectar as crises entrelazadas nas nosas esferas sociais, económicas, políticas, informativas e ecolóxicas.
Os traballos de reparación falan da necesidade de reparar as nosas infraestruturas de coidado rotas: as escolas, hospitais e centros de atención aos maiores que atenden aos pobres e ás clases traballadoras, infraestruturas que non superaron a proba deste virus unha e outra vez. Tamén nos chama a reparar o enorme dano causado ao mundo natural, a limpar sitios tóxicos, rehabilitar paisaxes salvaxes e investir en fontes de enerxía non contaminantes. Tamén é unha chamada para comezar a reparar as nosas cousas en lugar de substituílas interminablemente nun ciclo cada vez máis acelerado de obsolescencia planificada, o que a película refire como "o dereito a reparar".
Como o imaxinamos, o traballo de reparación é intensamente concreto e cívico: son exércitos de traballadores de 'Community Care Corp' e batallóns de plantadoras de árbores, rehabilitando paisaxes cicatrizadas e calcinadas. Pero atendendo ás leccións sísmicas do Covid-19, os traballos de reparación tamén son intensamente interiores e lixeiramente efémeros. É a práctica de conectar ou volver emparellar esas moitas conexións cruciais que a nosa cultura rompe de xeito sistemático entre os individuos e as comunidades que os apoian, entre os humanos e o mundo máis que humano que sostén toda a vida. Mesmo as conexións rotas entre o corazón e a mente que dificultan a imaxinación destes posíbeis futuros.
E ao longo de todo, o traballo de reparación tamén é unha labor de reparación ás vítimas. Unha chamada a manter a cita negada e atrasada cos crimes máis brutais da historia e a rexeitar, dunha vez por todas, a rede de mentiras aduladoras e perigosas que pasa pola historia oficial en tantas partes do mundo. Baseado nas históricas demandas dos movementos negros e indíxenas, a película imaxina unha Comisión de Verdades e Reparacións, así como un programa de Terras Indíxenas, que axudan a definir as prioridades de como e onde reparamos ecosistemas rotos, escolas, sistemas de tránsito, hospitais e moito máis.
No seu nivel máis profundo, os Anos da Reparación son unha chamada a reparar as historias rotas -de supremacía e dominio- que nos levaron a este angustiante precipicio. Este traballo converte-se no máis vital, cando nos enfrontamos á realidade do desastre ecolóxico. A verdade é que a cantidade de terreo apto para a vivenda humana vai contraerse, aínda que o fagamos todo ben. E como cada vez somos máis os que nos vemos obrigados a emigrar, dentro dos países e entre eles, comprometernos, como nunca antes, co dereito inherente á vida, será a nosa única defensa contra o ecofascismo.
Estas son demandas revolucionarias, pero a diferenza dalgúns movementos revolucionarios, un xeito de reparación lémbranos que os impactos acumulados de séculos de violencia e décadas do que Ruth Wilson Gilmore chama "abandono organizado" non se solucionarán dun día para outro. O capitalismo sempre pode estar dirixíndonos cara á promesa dun novo comezo, unha pausa limpa ou un reinicio. Pero unha postura de reparación, ou o que o reverendo William Barber denominou a "terceira reconstrución", lémbranos que antes de avanzar -para avanzar- primeiro necesitamos arranxar o que está roto. As comunidades ficaron en ruínas. Os ánimos romperon-se deliberadamente. As historias rotas polo dominio e a supremacia, proporcionaron as portadas desta crueldade. Este é un traballo urxente que, con todo, non se pode precipitar.
Afortunadamente, non estamos partindo de nada. Os movementos feministas radicais anticoloniais, raciais e feministas negros levan case dous séculos avanzando nestes significados máis profundos de reparación, provocando o que pode e debe significar a reparación e a verdadeira reconstrución. Os activistas da xustiza climática, máis recentemente, desenvolveron modelos que satisfagan múltiples necesidades reparadoras simultaneamente (que é a filosofía subxacente de calquera New Deal Green transformador).
É esta obra a que anima o mundo futuro que retratamos no cine. Un mundo con prisións pechadas, con moita máis terra baixo xurisdición indíxena, con familias alimentadas por agricultores locais e aloxadas en fermosas vivendas públicas verdes, construídas para mellorar a comunidade e romper as barreiras do illamento. Un mundo onde os recursos que se gastan actualmente en extensas infraestruturas de coacción, contención e violencia transfírense a unha vasta infraestrutura de coidados e reparacións.
Mais non todo é de cor de rosa. Parte da historia que contamos en "Mensaxe do futuro II" implica que as cousas empeoran: máis virus novidosos, máis desfeita ecolóxica e máis violencia estatal racista. Este avance dos tempos peores por vir non está baseado en anhelos aceleracionistas pola nosa parte, senón en lecturas de ollos claros de modelos climáticos, burbullas do mercado e de quen ten as armas. Moitos choques futuros xa están asegurados.
Non obstante, non esperabamos que as nosas previsións se cumprisen tan pronto. De feito, xa estabamos o suficientemente lonxe como para que os guións gráficos estivesen completos cando os incendios forestais de setembro devoraron enormes franxas do oeste dos Estados Unidos. Cando comezaron a circular fotografías dun misterioso ceo parecido a Marte sobre Oregón, tiven que chamar a Molly Crabapple para asegurarme de que o vira, e que coincidía precisamente, coa paleta de cores que escollera para a apertura da nosa película.
En realidade, predicir un futuro que parece o noso presente, ou aínda peor, é moi doado. Algunha versión dese futuro foi o argumento de infinidade de libros de cli-fi, películas e series de televisión, moitas delas moi boas. Gael García Bernal, un dos narradores do noso filme, participa nunha próxima adaptación da miniserie da novela profética de temática pandémica de Emily St. John Mandel, "Station Eleven". E Emma Thompson, outra das nosas narradoras, co-protagoniza a miña oferta distópica favorita, "Anos e anos" de HBO. A súa personaxe está asustada, como primeira ministra, claramente Trumpiana, do Reino Unido, prometendo devolver a gloria a Gran Bretaña, aínda que constrúe un arquipélago para élite de refuxiados.
Os autores destas sombrías narracións intentan avisarnos. A captura pode ser esta: se os únicos retratos do futuro que vemos, nacen dalgunha combinación de fascismo e colapso ecolóxico, as previsións poden comezar a sentirse inevitábeis, menos como avisos e máis como profecías.
Ademais, tendo en conta as poderosas posicións que ocupan os chovinistas cristiáns na administración de Trump (e tamén no Tribunal Supremo), sempre convén lembrar que o argumento apocalíptico máis atado na nosa cultura é o do Rapto, cando un pequeno grupo de crentes son elevados a un reino no ceo mentres os non crentes son engulidos no inferno que (nós) merecemos. Visto a través desta lente, a conflagración de crises que estamos a vivir actualmente -as enfermidades, as secas, as inundacións, as extincións, a fame, o caos político- non son signos de alerta. Pola contra, son elementos saudábeis nunha lista de verificación do Rapture preordenada; proba positiva de que o final emocionante está preto, así que orade máis para asegurarse de estar entre os agardados.
As fantasías apocalípticas, noutras palabras, forman parte do que nos pousou aquí. Así que, por moi difícil que poida ser agora mesmo imaxinar un futuro realmente mellor que o noso presente, temos que seguir intentándoo. Non obstante, para que o futurismo sexa algo máis que fantasía de ollos salvaxes, ten que haber un camiño críbel para chegar desde aquí.
É por iso que, unha vez que tivemos o guión, ou os guións, Avi, Opal e máis eu, comezamos a achegarmos a grupos cuxa organización e teorización conforman o futuro retratado na película. Así que hoxe, mentres enviamos a película ao mundo, tamén somos capaces de anunciar unha poderosa coalición de lanzamento de grupos e redes que se uniron para impulsa-lo e usalo na súa organización. Esta crecente alianza inclúe: o Movemento polas Vidas Negras, Greenpeace International, Public Services International (cos seus máis de 700 sindicatos membros que representan a 30 millóns de traballadores en todo o mundo), A Vía Campesina (que representa a uns 200 millóns de pequenos agricultores), NDN Collective (visión integral da descolonización e autodeterminación indíxena), Global Nurses United (que representa a tantos traballadores da saúde de primeira liña), Amazon Watch, One Billion Rising (un movemento global para acabar coa violencia contra as mulleres e as nenas), o Sunrise Movement, Dream Defenders , así como o Instituto de Estudos Políticos (que leva moito tempo avanzando moitas destas ideas) e a organización cofundada por Avi e eu, The Leap.
Para nós, a beleza de "Mensaxe do futuro II: os anos de reparación" deriva da maxia dos pinceis de Molly Crabapple, así como dos editores de deseño e de son, expertos directores Jim Batt e Kim Boekbinder. Pero a verdadeira potencia e posibilidade deste proxecto non está en pantalla. Iso reside no movemento de movementos que loita cada día por esta visión de reparación radical.
Se algún de nós aínda ten dereito a ter esperanza, é por eles.
Este vídeo produciuse en colaboración con The Leap.
Publicado en The Intercept. | 1 de outubro de 2020
The Intercept presenta o documentario: Unha mensaxe do futuro II: os anos de reparación.
Temos dereito a ter esperanza? Cos incendios políticos e ecolóxicos que nos rodean, é irresponsábel imaxinar un mundo futuro radicalmente mellor que o noso? Un mundo sen prisións? De fermosas vivendas públicas saudábeis? De muros de fronteira enterrados? De ecosistemas curados? Un mundo onde os gobernos temen á xente en vez de ao revés?
"Unha mensaxe do futuro II: os anos de reparación" é unha curtametraxe de animación que se atreve a soñar cun futuro no que 2020 sexa un punto de inflexión histórico, onde as leccións da pandemia Covid-19 e as revoltas globais contra o racismo nos impulsen para reconstruír unha sociedade mellor na que ninguén sexa sacrificado e todos sexan esenciais.
A película é unha consecución da curtametraxe "Unha mensaxe do futuro" nominada aos Emmy de 2019 con Alexandria Ocasio-Cortez e presenta a arte de Molly Crabapple, coa narración política de Naomi Klein, Avi Lewis e Opal Tometi. O elenco de narradores de todo o mundo inclúe a Tometi, Emma Thompson, Gael García Bernal e o poeta e activista nixeriano Nnimmo Bassey.
https://youtu.be/2m8YACFJlMg
Vídeo de Molly Crabapple, Opal Tometi, Avi Lewis
Producido con The Leap.
Visita o seu sitio en https://theleap.org e subscríbete á súa canle
here: https://www.youtube.com/channel/UCcaa_RkWkP_DHG4tx5c94Pw
Mira a primeira parte "Unha mensaxe do futuro" con Alexandria Ocasio-Cortez aquí: https://www.youtube.com/watch?v=d9uTH0iprVQ
---
[1] Uma mensagem do futuro, com Alexandria Ocasio-Cortez
