A crise global vista por Naomi Klein e Angela Davis
Por Sara Beltrame [*]
21.04.2020
Angela Davis e Naomi Klein participan nunha charla organizada por "The Rising Majority", unha coalición antirracista e anticapitalista de organizacións e movementos, para evaluar colectivamente este momento e buscar solucións concretas para esta crise sen precedentes.
"Fai 15 anos que as persoas manteras seguimos unidas mantendo a loita polos dereitos humanos. Malia que a policía perséguenos, os políticos utilízannos e os medios nos criminalizan, malia sobrevivir con 200 euros ao mes, si hai sorte. Durante este tempo pasado na vulnerabilidade vivimos algunhas aprendizaxes que queriamos compartir por si hoxe pódenvos ser de axuda a vós. Aprendizaxe #1: A creatividade é revolucionaria. Animámosvos a usar a vosa creatividade para pensar como podemos cambiar o noso modelo de vida e poñer no centro ás persoas cando o virus pase. Aprendizaxe #2: Compartir a dor. (...) Ao final, vulnerables en maior ou menor medida, o somos case todas. Que falen as mulleres, as persoas que aman diferente, as anciás, as traballadoras do fogar, as caixeiras de supermercado que non gañan nin para pagar o alugueiro (...) Non nos une a dor senón a resposta á dor".
O 3 de abril Top Manta, a marca de roupa impulsada por algunhas persoas do Sindicato de Vendedores Ambulantes de Barcelona, empezou a compartir na súa conta en Instagram algunhas aprendizaxes para enfrontarnos ao momento de urxencia que estamos vivindo e á crise que seguirá.
Mentres Top Manta regalaba sabedoría a quen a quixese recoller, alén do mundo, nunha charla online en directo, Angela Davis e Naomi Klein tamén compartían as súas ideas sobre como fortalecer os movementos sociais na época do coronavirus. Moitas persoas coñecen estas dúas líderes, a primeira sendo unha activista, filósofa, escritora e educadora feminista afrodescendiente estadounidense de reputación internacional e a segunda unha escritora, activista e cineasta canadiense coñecida polas súas críticas ao capitalismo e á globalización corporativa.
Coma se houbese un fío vermello a enlazar estes discursos, Angela Davis ao final da charla compartía o desexo de crear conversacións globais que involucren a persoas de África, de América Latina, da India, convencida de que, para un cambio profundo, temos que aprender da xente que vén doutras vivencias, doutras partes do mundo e que busca abordar esta crise de xeito creativo.
Thenjiwe McHarris, moderadora da charla organizada por The Rising Majority e activista de Amnesty International, afirma que é necesario amplificar o poder colectivo para poñer en marcha unha democracia transformadora a través dunha visión feminista e antirracista que axude a un cambio estructural real e profundo das políticas de esquerda.
Naomi Klein: «O capitalismo é o desastre porque esta crise está xerada por el»Está claro que este momento de emerxencia é complicado e perigoso, pero tamén pon en evidencia o porqué necesitamos unha visión diferente. Hoxe máis que nunca estamos vivindo unha situación que leva consigo a posibilidade de levantar demandas poderosas e audaces para construír o movemento que a xente e o planeta merécense.
"Esta conversación -segue McHarris- permítenos entrar realmente nunha avaliación colectiva do que é este momento (...) Empezando por Naomi Klein, gustaríame preguntar cal é a súa avaliación desta crise sen precedentes e que nos di sobre os fracasos e as ameazas das solucións capitalistas a este desastre".
"A resposta rápida a esta pregunta -empeza Klein- é que o capitalismo é o desastre porque esta crise está xerada por el. (...) Si afastámonos para ver a imaxe completa o que veremos é que o noso sistema económico, que (...) baséase na vontade de sacrificar a vida no interese do beneficio (...), xerou as precondicións para que esta crise sexa aínda máis profunda, debilitando o noso sistema inmunitario colectivo e xerando as condicións para que o virus corra desenfreado".
Está claro para Naomi Klein que o sistema sanitario privado de Estados Unidos, a demolición da sanidade pública en Inglaterra e Italia por mor dos recortes económicos dos anos pasados, así como a denigración constante do traballo dos coidados ou dos servizos básicos (preparar comida, metela en caixas, distribuíla), non só está facilitando a difusión do virus senón que volve poñer en evidencia o oportunismo das corporacións que, en lugar de contestar á pregunta como podemos salvar vidas?, buscan estratexias para aumentar as súas propias riquezas e os seus propios intereses.
Segue Klein: "Xa sabemos o que están facendo: están empuxando a súa lista de desexos en nome de `a crise´. E non temos que esquecer os ataques explícitos contra a nosa democracia (...). Viktor Orban, en Hungría; Jair Bolsonaro [presidente de Brasil], Benjamin Netanyahu [primeiro ministro de Israel], Trump [presidente de Estados Unidos], todos eles están tomando poderes extras para vixiarnos e, no caso de Orban e Netanyahu, fixérono con decretos lexislativos sen prazo de vencemento".
E si isto é o que pasa en Italia, Estados Unidos e Inglaterra -engade Davis-, que é o que está pasando en Palestina, en Kurdistán -especialmente no Kurdistán sirio- ou noutras poboacións que sempre estiveron baixo diferentes formas de represión? Que é o que está pasando nos cárceres de todo o mundo?
"Si houbo tanta preocupación pola xente que estaba confinada nos cruceros -afirma Angela Davis, onde unha rápida transmisión e contaxio é inevitable pois, por suposto, teriamos tamén que preocuparnos aínda máis polas persoas que están no cárcere ou nos centros de detención de inmigrantes. En primeiro lugar, as persoas que están no cárcere, polo xeral, quédanse por un período de tempo bastante curto: talvez un mes, seis meses. Con todo, nas condicións actuais, unha sentenza de tres meses pode equivaler a unha pena de morte (...). Moitas organizacións como Critical Resistance, Non New Jails, All Of Us or None, Transgender Gender-Variant and Intersex Justice Project esixiron que moitos prisioneiros sexan liberados (..) Estamos esixindo especialmente a liberación inmediata dos anciáns, pero, claro, cando consideramos o feito de que o encarceramento acelera o envellecemento, si falamos de anciáns, temos que pensar en persoas maiores de 50 anos. E sei que a maioría das persoas que teñen 50 anos non necesariamente considéranse vellas no chamado 'mundo libre', pero ese non é o caso tralas rellas. Tamén se está pedindo a liberación de todos os nenos que están en centros de menores e de todas as persoas que están á espera de xuízo. A liberación ten que suceder e non só polo ben dos que están detrás das barras senón pola saúde de todas as persoas. E logo, aínda que logremos sacar do cárcere a un gran número de xente, temos que pensar que terán só a rúa para refuxiarse. Dáse por feito que as persoas teñen casas, teñen diñeiro para a comida e tamén os medios para estar en contacto únalas coas outras. Moitas non teñen acceso a estes luxos. Así que esta situación debería facernos pensar tamén en como obter vivenda e comida accesibles e gratuítas".
Tendo máis clara a situación debuxada por Klein e Davis, segundo McHarris, faría falta saber que é o que se require concretamente dos movementos neste momento.
Para Klein hai moito que facer especialmente porque estamos só nas primeiras etapas desta tremenda crise. Si fose por Trump ou por Boris Johnson, primeiro ministro de Reino Unido, deixáronse as persoas anciás morrer silenciosamente para así solucionar o problema. Pero grazas ás viaxes xeográficas do virus, que chegou a golpear partes do mundo que teñen un tecido social forte ?por exemplo Italia e España? estes líderes foron forzados a tomar decisións diferentes. A súa estratexia é rápida porque temen -afirma Klein- que as persoas esixan precisamente o que Angela Davis comentaba: baleirar os cárceres, esixir que todas teñan unha casa e acceso á comida, alcanzar un "acordo verde" polo ben do planeta. E puntualiza: "Nesta crise atopámonos nunha posición mellor que a última vez en 2008, cando a economía global colapsou e tiñamos moi claro que nos estaban obrigando a pagar para salvar aos banqueiros. Ocupamos as prazas e dixemos que non, e sé que hai persoas que nos están escoitando desde o Sur de Europa e que foron parte deste movemento (...) pero entón non empuxamos as nosas propostas coa coraxe e coa forza suficiente. Isto é o que temos que facer agora. (...) É unha carreira contra o tempo".
Doutra banda, Davis sostén que moita xente estase dando conta de que o capitalismo non está equipado para servir verdadeiramente as necesidades das persoas: "A razón pola que existe esta crise sanitaria é precisamente polo proceso de privatización que comezou nos anos 80, que é a mesma época que viu o nacemento do complexo industrial carcerario. Os hospitais agora operan en gran medida baixo o mandato de ganancias do capital ... e as camas baleiras non son rendíbeis. Creo que a xente ten a capacidade de darse conta de que a asistencia sanitaria non ten que ser comprada e vendida coma se fose unha mercancía ou que a xente non ten que estar no cárcere só polo feito de que non hai lugar para ela na economía actual".
- «O racismo é unha cuestión feminista. A falta de vivenda é unha cuestión feminista. A abolición das prisións é unha cuestión feminista»Angela Davis non esquece mencionar que a crise está revelando a natureza do capitalismo racial que impulsa, a través das institucións, un racismo estrutural contra o cal é necesario organizarse desde unha perspectiva feminista. E explica: "O racismo é unha cuestión feminista. A falta de vivenda é unha cuestión feminista. A abolición das prisións é unha cuestión feminista (...) As persoas que están no centro desta crise e en primeira liñas son mulleres. Mulleres de todas as orixes raciais e étnicos, mulleres pobres, mulleres trans, especialmente nos países do hemisferio sur". Non esquece mencionar ás persoas que están padecendo violencia machista e maltrato infantil e que están obrigadas a pasar as 24 horas cos seus abusadores sen poder entrar en contacto con quen son os seus "salvavidas" e acaba afirmando que a pandemia é unha oportunidade para construír unha organización que mellora a idea dunha solidariedade internacional.
E si de alguén podemos aprender, engade pola súa banda Klein, é do poder transformador da crise de Arxentina en 2001, cando ela mesma asistiu á reconversión das fábricas abandonadas en cooperativas de traballadores. "Si non queremos terminar nun mundo onde Jeff Bezos [dono de Amazon] será o último home vivo nesta Terra, o traballadores que están traballando en negocios que se están pechando teñen que saber que poden facerse cargo, por dereito, destes sitios e transformalos en cooperativas?, afirmou.
Klein non esquece poñer na mesa outra cuestión importante: o dereito ao acceso global a internet, que agora mesmo está en mans dunhas poucas corporacións. "Cando falamos de represión e falamos de respostas autoritarias a esta crise, iso inclúe a capacidade, desafortunadamente, de pechar unilateralmente nosas plataformas (...) Hai que ser capaces de atoparse sen o permiso de Mark Zuckerberg [dono de Facebook]. Necesitaremos todas as ferramentas das que falamos: (...) as folgas de renda, as folgas de débeda, talvez ate unha folga xeral".
Segundo Davis estamos obrigadas a vivir dentro dos límites dos Estados-nación, pero os Estados-nación xa non funcionan para mellorar as nosas vidas. De feito son cada vez máis obsoletos e, por esta razón, está convencida que este tipo de conversacións internacionais e globais terían que pasar cada vez máis e conclúe: "Temos que crear formacións duradeiras que nos axuden a afastarnos deste monstro capitalista cara a un futuro mellor".
---
Publicado en Pikara Magazine. | 15.04.2020 | Baixo Licenza CreativeCommons. Recoñecemento – NonComercial – SenObraDerivada. | Pikara Magazine practica un xornalismo de calidade, con perspectiva feminista, crítico, transgresor e disfrutón. | Non se definen como unha revista especializada en feminismo, senón que tratan todo tipo de temas sociais, políticos e culturais cunha mirada feminista.| Visita: https://www.pikaramagazine.com/.
_______