E isto é a sustentabilidade?

Por, Carlos Taibo [*]
23.05.2009

Nos últimos meses pasaron polos estudos de televisión e de radio, e pronunciáronse nas páxinas dos xornais, decenas de dirixentes políticos, de economistas, de sindicalistas e de xornalistas, próximos ao Goberno ou próximos á oposición. Aínda que a miúdo disientan no que respecta ás medidas precisas que convén arbitrar, todos parecen estar de acordo en algo importante: para deixar atrás a crise en curso hai que recuperar a senda do crecemento económico e conseguir que esperte dunha vez por todas o consumo.

Nun planeta no que sobran os argumentos para afirmar que o crecemento non xera cohesión social, provoca agresións ambientais moitas veces irreversibles e propicia o esgotamento de recursos que non estarán a disposición das xeracións vindeiras, cada vez é máis urxente que busquemos, por iso, outros horizontes. Sorprende, con todo, que moitos de quen fixeron da sustentabilidade a súa bandeira de enganche prefiran esquivar a conclusión de que nos países ricos temos que asumir canto antes reducións drásticas na produción e no consumo, da mesma sorte que temos que repartir o traballo en proveito de modelos que fagan da redistribución da riqueza, da vida social, do ámbito local e do lecer creativo os seus cimentos.

Nada disto último apréciase, nin de lonxe, nas posicións que abrazan hoxe os nosos gobernantes, empeñados en sacar adiante diagnósticos do que sucede tan errados como interesados. Recórdese que fai algo máis dun ano o presidente Rodríguez Zapatero eludía mencionar, nos seus discursos, a palabra crise. Despois inclinouse por arroxar todas as culpas do que ocorría sobre os desmáns que deu en exportar a economía norteamericana -ningunha correspondía, en cambio, a un modelo, o español, ao parecer de ningún xeito lastrado por fluxos especulativos de diversa índole-, para, nos últimos tempos, descargar as súas iras contra unha burbulla inmobiliaria que, segundo unha singularísima visión, nada tería que ver coas políticas alentadas polo Partido Socialista desde as máis diversas instancias. Canto tempo tardará Rodríguez Zapatero en decatarse das contradicións flagrantes do que defende agora?

Non hai xeito de casar o omnipresente discurso da sustentabilidade con medidas como as que o Goberno español decidiu alentar en resposta á crise. Unha delas é esa toleada aposta pola alta velocidade ferroviaria que tanto gusta -din- ao presidente norteamericano destas horas. Ao seu amparo está claro que é o que se nos vén encima: unha forma de transporte que reclama salvaxes agresións contra o medio, propicia a desertización ferroviaria do groso do territorio, é extremadamente onerosa en termos enerxéticos e tradúcese en prezos inalcanzables para a maioría dos cidadáns.

Outra desas medidas achégaa a frenética construción de novas autovías sen que ninguén explique convincentemente quen as vai a poder utilizar no futuro, cando se disparen os prezos das materias primas enerxéticas que empregamos. Que non dicir, en fin, da impresentable, e discriminatoria, decisión de subvencionar con recursos públicos a compra de automóbiles. Non sería máis razoable que, lonxe de pensar nos intereses das grandes empresas, os nosos gobernantes axudasen, así a todo, a quen decidiron prescindir dun instrumento, o coche, que retrata cabalmente moitos dos elementos de insostenibilidad que atenazan ás nosas sociedades? Mentres se apoian con descaro olímpicas aparato, por momentos despunta, en fin, a lamentable retahíla que dá conta do liderado español en tecnoloxías verdes, case sempre adobada, por riba, coa triste defensa, tamén neste ámbito, da competición máis feroz.

Ben é certo que os desaforamentos transcienden o terreo da sustentabilidade. Para pechar o círculo, os nosos gobernantes repiten incansables que non van aceptar rebaixas, en proveito dos empresarios, no que incumbe ás regras do xogo do mercado laboral. Empezan a menudear as noticias, con todo, que suxiren que o Partido Socialista sopesa introducir algunhas desas rebaixas nun escenario no que os empresarios aos que acabo de referirme non teñen moito de que queixarse: ao amparo dunha precariedade que se impón por todas as partes, as normas imperantes permitiron -non se esqueza- un crecemento espectacular da cifra de desempregados, en moitos casos sen cobertura algunha.

Para que nada falte, entre nós optouse por importar un modelo, o norteamericano, que defende medidas de socorro tan xenerosas como urxentes cando as entidades financeiras están ao bordo da quebra, pero non actúa coa mesma benevolencia e enerxía cando son as economías das traballadoras e traballadores"recórdese ás decenas de miles de inmigrantes que contraeron hipotecas en condicións próximas á usura" as que se achan coa auga ao pescozo.

E é que quen nos dirixen, de sempre remisos a pór o dedo na chaga do que supón un capitalismo depredador e inxusto -hoxe, por certo, á deriva-, defenden, si, o ben común ... a condición de que non choque cos intereses particulares das grandes empresas. Que llo digan, se non, a Microsoft, que a recado se apresta a sacar tallada dese ambicioso programa que, de facerse realidade, porá en mans dos nosos nenos un magnífico computador chamado a resolver mágicamente as carencias do sistema educativo que arrastramos.

[*] Carlos Taibo é profesor de Ciencia Política.

Fontes: Reggio's e Público
____________________