Cume do G8: outro canto de serea

Por Juan Torres López
13.07.2009

No Cume do ano pasado os líderes dos oito países máis ricos do mundo miraron a outro lado cando os máis pobres lles fixeron demandas imperiosas para facer fronte á repentina elevación nos prezos dos alimentos que estaba producindo a especulación financeira, unha actividade que as institucións gobernadas polos ricos consentiran cando non alentado mediante as súas medidas liberalizadoras. Agora, en Italia, polo menos incluíron na axenda cuestiones como a seguridade alimentaria e o cambio climático que ata fai ben pouco nin sequera merecían a natureza de problemas que houbesen de ser expostos abertamente nos cumes. Ata se falou con cifras na man e de cantidades máis xenerosas. Novidades que mereceron os encomios de moitos medios de comunicación, de dirixentes políticos e creadores de opinión das tendencias máis variadas. "Papi" Silvio manifestaba o seu propio sentir e cabe pensar que o dos demais líderes ao dicir que tiña "a gran satisfacción de anunciar que se acordou crear un fondo contra o fame de 20.000 millóns de dólares".

As axencias enseguida anunciaban que "o G8 mobilízase contra o fame", que toma as rendas da loita contra o cambio climático e que Obama logrou impor un impulso novo e máis contundente para que este grupo de países privilexiados convértase efectivamente no motor que permita aplicar as solucións que tanto se botan en falta no mundo.

Moito máis, se se ten en conta que o acordo sobre ese fondo enmárcase nun ambicioso conxunto de reunións diversas e sete documentos, e que recollen os debates e decisións do Cume e que tratan sobre o liderado responsable para un futuro sostible, do avance no Tratado de Non Proliferación, da loita contra o terrorismo, da necesidade de elaborar unha axenda global, dos problemas económicos e do cambio climático, dos compromisos para afrontar a situación do continente africano e da seguridade alimentaria.

É verdade, pois, que se incorporan elementos novos e algúns compromisos que desde logo serían extraordinariamente importantes se se resolvesen en medidas concretas. Pero nin sequera así se pode considerar que o resultado do Cume sexa alentador. Non me parece que poidamos considerar que se deu unha resposta decente ante a situación na que se atopa, concretamente, a economía e o Planeta no seu conxunto. Como podemos sentirnos satisfeitos como Berlusconi, ou aceptar que se diga que o G8 mobilizouse contra o fame, porque se propoña crear un fondo de 20.000 millóns de dólares? Como non ter en conta que esa cantidade é unhas 900 veces máis pequena que a que só Europa e Estados Unidos dedicaron a rescatar bancos irresponsables cando non sinxelamente corruptos? Pódese considerar que pór esa cifra en tres anos significa unha verdadeira "mobilización" contra o fame cando cada día morren entre 25.000 e 30.000 persoas de fame, cando só en 2009 vai haber 100 millóns máis de persoas famentas como consecuencia da crise económica? Seica é decente dicir que iso é unha medida contundente e comprometida, satisfactoria, contra o fame cando estamos falando dunha cantidade que é máis ou menos a mesma que nun ano malo como 2008 gañaron só o Banco de Santander e o BBVA? E o que é peor, como crer que esta vez os países ricos si van cumprir as súas promesas e que van mobilizar de verdade eses recursos, algo que ata agora nunca, nunca, nunca fixeron?

Non cumpriron o seu propio compromiso de 2005 en Escocia, non cumpren os seus compromisos cos Obxectivos do Milenio, non cumpriron tampouco coa súa promesa do ano pasado de doar 6.400 millóns de dólares para reforzar á FAO. Nunca cumpren e agora quérennos facer crer que están dispostos a cambiar o mundo porque falan dun compromiso maior pero sen dedicar nin un minuto nin unha soa liña das súas conclusións a explicar por que non fixeron o que nos dixeron outras veces que ían facer. Como tampouco cumpriron os seus compromisos relativos ao medio ambiente que agora pretende facer crer que sairán reforzados tras o Cume.

Como sentir satisfacción e non indignación cando os líderes que incumpriron eses compromisos e nin sequera detéñense a analizar o seu incumprimento din agora nas súas conclusións que "decidiron actuar resolutivamente para implementar decisións para erradicar a pobreza e o fame"- Seica hai algo máis resolutivo que cumprir inmediatamente coas demandas das Nacións Unidas, ou cos seus propios compromisos anteriores? Por que non se limitan a cumprir coas súas propias propostas e promesas? É satisfactorio que se acorde que os líderes dos países máis poderosos do mundo van chegar ao acordo de acordar que hai temas sobre os cales son necesarios acordos para alcanzar respostas eficientes? Seica non están claros eses problemas e non están as súas solucións desde fai anos sobre a mesa, propostas por centos de organizacións civís, polas Nacións Unidas, por institucións ou científicos e outros líderes de todas as tendencias? Como crernos que o seu "compromiso para promover a saúde global" é sincero se para alcanzala bastaría con que fixesen fronte ás obrigacións que eles mesmos estableceron respecto diso nos Obxectivos do Milenio? E, como non pensar que iso é puro fume se ao mesmo tempo non se fala de aumentar o gasto público e de establecer sistema sanitarios públicos que é o único que pode garantir un obxectivo como ese?

Os documentos do G8 volven estar cargados de palabrería. E ata de mentiras, como cando din que "os mercados abertos son a chave do crecemento económico e o desenvolvemento". Unha clamorosa mentira porque nin un só dos países que agora afirman iso chegou á súa situación actual de desenvolvemento privilexiado renunciando á protección ou abrindo os seus mercados. É máis, nin sequera agora fano, ou o fan só nos ámbitos nos que, protexéndose, lograron facerse xa co dominio dos mercados.

Deste xeito, o G8 non busca axudar aos países pobres senón que o que fan en realidade é "quitarlle a escaleira", na expresión de Ha-Joon Chang, que eles utilizaron para que xa non poidan subir ata a súa exclusiva e privilexiada posición. O G8 volve mencionar os acordos das reunións de Wáshington e Londres do G20 sobre a crise financeira pero sen promover nin un só avance, sen concretar nin unha soa medida que sirva de impulso ou para galvanizar actuacións efectivas. É máis, fala de adoptar medidas que teñan en conta a situación dos máis necesitados e dos países máis pobre pero non se menciona nin unha soa que comporte a seguridade de que iso é o que vai ocorrer. Todo o contrario, porque textualmente afírmase que ese beneficio dos máis pobres vai ser o resultado do relanzamento do crecemento económico que vai provocar a apertura dos mercados. Unha quimera (ou outra mentira) tan grande que, como está sendo evidente, nin eles mesmos crenlla e pon en marcha outros tipo de medidas intervencionistas.

Ulises fíxose amarrar ao mastro do seu barco para evitar o canto das sereas. A nosa táboa de salvación non pode ser outra que un proxecto social distinto ao dos poderosos que crean os problemas e logo cantan para facernos crer que son eles quen teñen as solucións.

Publicado en Sistema Dixital o 13 de xullo de 2009

Fonte: Ganas de escribir
_________________________