¡Viaxeiros ao tren!

Por Isaac Rosa [*]
11.12.2009

"A vía pola que o tren do crecemento debe discorrer xa está identificada, e non é outra que producir máis e mellor" -José Luís Rodríguez Zapatero, presidente do Goberno-

Atención, non se despisten, que o revisor gritou "¡Viaxeiros ao tren!" A locomotora xa pita, e en breve botará outra vez a andar, tras un tempo parada por avaría. Ocupen os seus asentos, que o tren non espera por ninguén.

A economía gusta acompañarse de metáforas ferroviarias. Coa crise até abusou: o tren do crecemento, a luz ao final do túnel, a máquina que empeza a andar ... Hai países "locomotoras", e a quen se opón ás reformas acúsaselle de pór paus nas rodas ou obstáculos na vía.

Até aí, nada raro. O tren alimenta o noso imaxinario desde os tempos das máquinas de vapor, e a fala cotiá está chea de frases feitas: coller ou perder o tren, o que non pasa dúas veces, o da historia, etc. Pero no caso da economía, o seu uso é moito máis que unha imaxe bonita, familiar, sentimental. É unha metáfora intencionada, que se axusta ao sistema económico para que o vexamos como único, invariábel, natural.

Así, o tren da economía non pode circular por onde queira, senón polas vías: carris xa trazados, pechados, con destino fixo. Podes ir nunha vella locomotora de carbón ou en AVE, até nun tren solar, pero a vía é a que é. Os raíles lévanche, e fóra deles só cabe descarrilar.

Xa falamos días atrás da dificultade de cambiar de vía unha vez que a máquina acelere de novo. Se non podemos facelo estando parada, cando colla velocidade levara-nos onde queira, até a próxima avaría, accidente ou vía morta. E mentres, xa saben: os de sempre a botar paladas á caldeira; os que se caian ou o perdan quedarán fóra; e os que poidan, que gocen da paisaxe. Boa viaxe.

Publicado no xornal "Publico"

[*] Isaac Rosa (Sevilla, 1974) publicou as novelas A malamemoria (1999), posteriormente reelaborada en ¡Outra maldita novela sobre a guerra civil! (2007), O van onte (2004) e O país do medo (2008). Co van onte obtivo o Premio Rómulo Galegos, o Premio Ollo Crítico e o Premio Andalucía da Crítica, e foi levada ao cine por Andrés Linares co título da vida en vermello. A súa última novela, O país do medo, recibiu o Premio Fundación José Manuel Lara á mellor novela de 2008.
______________________