Por Santiago Alba Rico, Carlos Fernández Liria, Belén Gopegui e Pascual Serrano [*]
30.01.2010
Estamos en tempos para a reflexión en economía. Tras algunhas décadas de predominio neoliberal patrocinado pola escola de Chicago, a economía mundial atópase fronte a unha crise de consecuencias imprevisibles, pero en calquera caso gravísimas. O mínimo que se podería pedir ao espírito científico é cambiar os paradigmas, investir as evidencias, reaccionar, en suma, ante esta bancarrota intelectual que impediu diagnosticar e prever a catástrofe que se aveciñaba. É iso o que se está facendo?
Coñecemos distintas versións máis ou menos destrutivas do capitalismo, o mesmo que do socialismo. Mais, respecto da lóxica interna que distingue a un do outro, hai algo que debería hoxe interesarnos vivamente. O socialismo pode deixar de crecer, o capitalismo non. O socialismo pode retardar a marcha, o capitalismo non.
Pensemos no exemplo de Cuba. Ao afundirse a URSS, Cuba perdeu repentinamente o 85% do seu comercio exterior. O seu produto interior bruto decreceu nada menos que un 33% en termos absolutos. Un pode facerse unha idea da catástrofe se se pensa que en Europa nos botamos a tremer ante a perspectiva de perder un punto no crecemento previsto. E a iso uniuse un endurecemento do bloqueo estadounidense. Con todo, a xente non morreu de fame en Cuba, non perdeu os seus zapatos, nin a súa educación, nin a súa seguridade social, nin tampouco a súa dignidade. Pasárono moi mal, pero non se enfrontaron ao cabo do mundo como ocorrería con semellantes indicadores nos países capitalistas.
No medio da actual sacudida, cando o capitalismo destrúe corpos en África e postos de traballo en España, cando erosiona sen remedio as condicións de habitabilidade do fogar humano, cando para iso ten ao mesmo tempo que recorrer ao lubricante das mafias, ao estímulo dos integrismos relixiosos, á restrición dos dereitos laborais e ao recorte das liberdades, nese momento, todas as miradas diríxense, en efecto, cara a Cuba? pero para condenala e hostigarla.
Por que?
Que pasa alí?
- A marca de mortos nun só día? En México.
- O de sindicalistas e xornalistas asasinados? En Colombia.
- O de pogromos racistas contra inmigrantes? En Italia.
- Homofobia? En Polonia.
- Xenofobia institucionalizada e leis raciais? En Israel.
- Fanatismo relixioso e machismo criminal? En Arabia Saudita.
- Control das comunicacións, suspensión do habeas corpus, tortura, secuestros, asasinatos de civís? En EEUU.
- Malos tratos a detidos, xornalistas e intelectuais procesados, xornais pechados, corrupción galopante, inmigrantes en centros de internamento? En España.
O que desde Europa e desde España se preste tanta atención negativa ao país con menos problemas do planeta -como fixo o deputado Luís Yáñez (Público,
9-1-10)- demostra dabondo, en todo caso, que non é o malo de Cuba o que se censura, senón o que en Cuba se opón a esta lóxica dantesca e aos seus efectos; é dicir, o que ten precisamente de bo.
Os economistas Jacques Bidet e Gérard Duménil recordan que o que salvou ao capitalismo nas primeiras décadas do século pasado foi a organización; é dicir, a mesma planificación que os liberais identifican arrepiados co socialismo. Gobernos e institucións planificaron sen parar, como seguen planificando agora, aínda que o fixeron para conservar e aumentar os beneficios e non para conservar a vida e aumentar o benestar humano. Pero a planificación é xa, como quería Marx, un feito. Basta só cambiala de signo. Nos últimos 60 anos, a minoría organizada que xestiona o capitalismo global viuse apoiada, a unha escala sen precedentes, por toda unha serie de institucións internacionais (o FMI, o Banco Mundial, a OMC, o G-8, o G-20 etc.) que concibiron en liberdade, e aplicado contra todos os obstáculos, políticas de liberalización e privatización da economía mundial. O resultado salta á vista.
E se planificásemos ao revés?
E se prestásemos un pouco de atención positiva a Cuba?
Isto non o probamos aínda, pero o que intuímos na actualidade é máis ben esperanzador: a partir dunha historia semellante de colonialismo e subdesarrollo, o socialismo fixo moito máis por Cuba que o capitalismo por Haití ou o Congo.
- Que pasaría se a ONU decidise aplicar a súa carta de DDHH e de Dereitos Sociais?
- Se a FAO a dirixira un socialista cubano?
- Se o modelo de intercambio comercial fose o ALBA e non a OMC?
- Se o Banco do Sur fose tan potente como o FMI?
- Se todas as institucións internacionais impuxesen aos díscolos capitalistas programas de axuste estrutural orientados a aumentar o gasto público, nacionalizar os recursos básicos e protexer os dereitos sociais e laborais?
- Se seis bancos centrais de Estados poderosos interviñesen masivamente para garantir as vantaxes do socialismo, ameazadas por un furacán?
No seu artigo, o deputado Yáñez dicía amar a Cuba. Por iso, desexáballe o mellor: incorporarse ao capitalismo, xusto cando este demostrou o seu fracaso e a súa incompatibilidade, ao mesmo tempo, co benestar humano e coa democracia, coa dignidade material e co dereito. Nós non amamos a Cuba: respectamos aos seus homes e mulleres polo que fixeron e polo que seguen facendo. Quizais a Yáñez lle tranquilice pensar en Colombia ou en Arabia Saudita. A nós tranquilízanos pensar en Cuba, esa illa onde ata os límites, os problemas, os erros da revolución sinalan inflexiblemente, desde fai 51 anos, a posibilidade histórica dunha superación do capitalismo e dunha alternativa á barbarie.
[*] Santiago Alba Rico é escritor, Carlos Fernández Liria é profesor de Filosofía (UCM), Belén Gopegui é escritora, Pascual Serrano é xornalista - Ilustración de Mikel Casal
Fonte: xornal estatal Público
Desde Ártabra 21 recomendamos a entrada no xornal Publico, onde está a noticia orixinal, pois hai máis de 90 interesantes comentarios.
__________________
Por favor, o contido do seu comentario debe estar relacionado co asunto do artigo.
Prega-se o maior respecto coas persoas, polo que ataques persoais e insultos serán eliminados.
Por favor, non use os comentarios, só para facer propaganda do seu sitio ou será eliminado.
EmoticonEmoticon