Despois das eleccións: comezar desde o principio, ...Por Manuel Monereo

Manuel Monereo [*]

06.08.2011

Unha das cousas que aprendín da cultura da esquerda italiana é a importancia de caracterizar ben a fase político-social na que se vive e comprender como esta organiza os comportamentos e as percepcións dos actores sociais. Un dos grandes problemas da esquerda social, sindical e política é que non ten en conta a fase ou, mellor devandito, os cambios de fase dos últimos anos: segue respondendo cos mesmos clichés, coas mesmas manidas razóns de sempre e cunha incapacidade superlativa para entender o que pasa.

Cada vez entendo mellor aos vellos sociólogos (realistas e reaccionarios) que falaban das inercias burocráticas, do concepto da clase política e da circulación de elites como mecanismos do funcionamento do sistema. Unha das características do cambio de fase cando, como agora, cambia para peor, é que as dinámicas burocráticas tenden a eludir a realidade, a non afrontar os problemas e a seguir co "trán-trán" do menos malo, sen saber que cando rompe a normalidade e vén a excepción case sempre o peor acaba sendo o menos malo.

Trátase, precisamente, disto: estamos nun "período de excepción" decretado pola plutocracia (o finanzcapitalismo do que fala Luciano Gallino), é dicir, da suspensión do dereito e o despotismo dos "poderes salvaxes" (Luigi Ferrajoli). Cando o presidente (liberal) da patronal di que a lexislación laboral é filla do franquismo e neta da República non só falsifica a historia, senón que lles di ao noso responsables e moderados sindicatos de clase o que lles espera: ou aceptan o ditado ou eles (a patronal e o seu goberno do PP) axustaranlles as contas en negociación colectiva, subvencións, liberados, horas sindicais e todo aquilo que configurou certo tipo de sindicalismo no pasado. Non hai que equivocarse: o obxectivo real é cercenar os dereitos colectivos, suprimir as liberdades sindicais e terminar por romper os poucos bastións que quedan de traballo con dereitos. Falar de "Estado social" e "de constitución do traballo" na España da Unión Europea é enganar e enganarse, atragantarse de palabras baleiras que presaxian a derrota das clases traballadoras.

Onde está o problema? Estamos nun fin de ciclo (económico, social e político) e os poderes de facto están rompendo unilateralmente co pacto político-social mediante o que se fundou o chamado Reino de España e a súa Constitución, coa anuencia activa ou pasiva da clase política, acompañada e lexitimada por unhas institucións "representativas" privadas de poder e subordinadas aos intereses xerais definidos por "Europa", é dicir, a ditadura da oligarquía financeira alemá e francesa.

O pasado non volverá e hai que afrontar con lucidez e coraxe moral unha fase caracterizada pola reacción sistemática e coordinada dos poderes fortes contra os dereitos sociais e sindicais da cidadanía. Hai mais realismo, intelixencia e dignidade neses miles de mozos (e non tan novos) que denunciaron en plena campaña electoral o dominio dos poderes económicos e a corrupción moral da clase política, que en tanto cargo público, sindical ou partidario que, desde un suposto pedigrí histórico, coñecemento e experiencia, desprezan e critican a quen din a verdade. É unha verdade que eles mesmos nalgún momento das súas vidas creron e defenderon, e agora teñen que soportar a "terrible molestia" de que non deixen pasar os seus coches oficiais ou de que lles piten en parlamentos ou concellos. A lección é de veracidade: a soberanía reside no pobo?, a lei é igual para todos?, os dereitos fundamentais sociais están vixentes neste país?

Vanse suprimindo dereitos e vaise creando un modelo de sociedade que debilita estruturalmente ás clases traballadoras co fin de impedirlles actuar como suxeito socio-político. Para iso é necesario suprimir as conquistas laborais, mercantilizar os bens públicos e desproteger ás persoas: crear "forza de traballo libre" para a escravitude asalariada, que dicían os clásicos. En resumo, paradoxo dos tempos, Europa se latinoamericaniza (o seu modelo social e político) e América Latina se europeíza.

As eleccións deixárono todo meridianamente claro. O debate real do poder e da clase política (PSOE, PP e as burguesías nacionalistas) foi ata agora a rotundidade e o ritmo do axuste. O que se gaña co PP tamén é claro: un golpe de estado (con rescate ou sen el) contra os dereitos sociais e sindicais, privatizar o noso raquítico Estado social e pór a disposición dos grupos oligárquicos a riqueza social.

Á esquerda (social, política e cultural) non o queda outra que "ler" ben a fase, organizar a resistencia, unirse desde a pluralidade e reconstruír os seus vínculos sociais. Obxectivo: construír unha forza alternativa de oposición. Mañá é tarde.

[*] Manuel Monereo Pérez, é politólogo, investigador do Centro de Estudos Políticos e Sociais (CEPS) e colaborador da revista "El Viejo Topo".

Este artigo foi publicado no nº 47 de Pueblos - Revista de Información e Debate, terceiro trimestre de 2011.
______________