Aínda Penélope no Poeta Díaz Castro, ... Por Xaquín Campo Freire

Por Xaquín Campo Freire [*]
21.02.2014

Cen anos. 19 de febreiro de 1914. Nace o poeta. “Foi o comezo do tempo un berro de sede dende a lus. A fin suprema do tempo é un estalido de gloria na lus”.

O Tempo, así con maiúscula, é a categoría. A categoría existencial. Na mente e corazón do poeta que el escrebe, neste caso, sempre en maiúscula, O Tempo, era, como para Penélope, como para Rosalía, (“Tecín soia a miña tea”), algo esencial para el e para a Galiza. “O río está deitado coma un boi remoendo e o Tempo non sei que anda rente del remexendo”. Gañarlle tempo ao Tempo para non perder o obxectivo. Resistir para esperar. Tecer polo día e destecer pola noite. E os tempos serán chegados, como di o noso himno, nos que as nosas vaguidades cumprido fin terán. “Con este alento, eu lle darei ás cousas o drama cheo que lles nega a vida: dareilles rostros, para que se conozan, palabras lles darei para que se entendan,...”.

O Tempo, categoría, vai medido e tecido polo tempo anecdótico das festas: A Pascua nos Vilares. O San Alberte e A Pastoriza. S. Xoán en Guitiriz. San Roque en Parga. O Quince de Agosto en Bascuas. O Carmio no Buriz. O Rosario en Baamonde. E as  feiras de Parga. Iso eran os medidores e marcadores do tempo no Tempo para aquela sociedade que era igual de pobre e sufridora para todos naquela postguerra miserenta. E estarían tamén o Nadal e o Antroido. E as tascas e as fías do liño. E as esfollas e os magostos.“¡Un paso adiante e outro atrás, Galiza!” Para mediren os tempos, para encheren os tempos, para crearen vida nos tempos e cos tempos e así celebrar a resistencia e para non perder o sentido do nós. Porque precisamente na desgraza é cando máis falta fan as festas do colectivo e para o colectivo. Que cando o Tempo chegue nos pille en condicións de saír adiante cos tempos xa cumpridos.

O Tempo tamén vai medido polos orballos. E a terra tamén. “¡Ei, Terra Verde e Mar de Orballo, polpa dorida se as hai!” Agardar que o tempo desorballe polo verán para faceren a seitura, ou, xa segadas, as searas e os prados para os labores da terra e para faceren nas leiras as diversas labrantías. Ou o monte, para cavar, queimar e sementar. E tamén para as merendas das festas.

 Aran os bois, pola outonía. “Terra sucada, poema de cen versos na outonía! Orballa na cal, no escuro camiño de tantas vidas ...” “Vaise enterrando suco a suco o Outono”. “Os bois volveron a pacer e tralo arado as pegas a brincar...”

E chove. Metidos xa no inverno, reducidos ao doméstico. “Chora a terra desterrada, terra arada, nai perdida”.

E comeza e volve a primavera. E así, Galiza, a tea dos teus ollos se espreguiza. pasando e consumíndose na espera: Xesús María!. Nunha espera dunha esperanza de que cambiarán os tempos e que ten un dobre obxectivo: 1º: Que non nos destrúan levándonos a onde nós non queremos nin debemos ir, nin como persoas nin como colectivo. E, así, 2º,  resistirmos ata que o Tempo alumee tempos mellores.”Terra do tempo, miña escada escura, rocha de sombra onde o mencer aniña”.

Por iso, para nós, mundo pequeno, da bisbarra pequena, coma Penélope, resistimos percorrendo o tempo, “perdendo o tempo” aparentemente, no tecer e destecer das festas e romarías. Dos orballos e desorballos. “Chora o ameneiro en soños (Que ben se oin os muíños!) e chora polo tempo perdido nos camiños”. Coma “o Tempo que vai de Parga e Á Pastoriza” do San Alberte. O mesmo que toda Galiza. O mesmo que Rosalía.

E o 3 de outubro de 1990 o poeta bota a andar na procura do Tempo definitivo. O seu vivir o tempo sempre foi un desacougo existencial cara ao Alén, persoal e colectivo, coma Penélope, coma Rosalía, coma a Galiza,. “Desfaise o tempo, faise a lus, e case, case baixar te vexo pola escada de lus para acabar xuntos esta historia que, por un erro interrompe a morte”.  “Adeus ó amigo que non tivo tempo de me engañar, para sempre xa querido”. “Quero morrer de música nunha tarde de pinos”.

“Traguerán os camiños algún día a xente que levaron”.  “Que o sol siga o seu rego deica o mesmo cadullo, a derradeira rella do tempo en carne viva, que os paxaros non calen no oco quente da tarde, que non paren os bois de remoer”. Porque, “desorballando os prados como sono, o Tempo vai de Parga Á Pastoriza”.

[*] Xaquín Campo Freire [Xaquín da Roca],  Narón 1937, é un relixioso galeguista. Graduado social, ATS pola Universidade de Santiago de Compostela, a diplomatura en Xerontoloxía Social pola Universidade Complutense de Madrid e é licenciado en Teoloxía Pastoral Sanitaria, pola Universidade Camillianum de Roma dende 2005. É membro do consello de redacción da revista Encrucillada así como membro ordinario da AELG. Traballou de enfermeiro no PAC de Fene e de capelán de Residencia de Anciáns. Na actualidade é director do Centro de Acompañamento e Relación de Axuda e da Escola de Saúde e Centro de Escoita Activa Mons. Araúxo.

Enviado:
Xaquin Campo Freire
-xaquinderoca@gmail.com-
20 de fevereiro de 2014 13:14
Onte estiven en Guitiriz no centenario de Díaz Castro, o das Letras Galegas 2014, o noso veciño. Por iso mando ese pequeno estudo sobre del. Unha aperta e saudiños. Xaquín Campo Freire.
___________________