Cartografía da cidade capitalista
Transformación urbana e conflito social no Estado Español
Grupo de Estudos Antropológicos La Corrala (coord.)
Editado por traficantes de soños.
Introducción
Asociación Gaditana de Antropología, Ibán Díaz Parra e Grupo de Estudos Antropológicos A Corrala
Sobre a pertinencia dun mapeo estatal do desastre
No último lustro, algúns dos autores e autoras que presentamos este traballo nos habemos ir atopando en camiños entrecruzados. Nunhas ocasio-
nes, o encontro ha ter lugar no anonimato da lectura e o estudo dos seus escritos; e noutras, foi o froito de espazos compartidos, de reflexión, políticos e tamén vitais.
O certo é que neste tempo, puidemos ver como distinta xente estamos traballando o urbano desde diferentes puntos da xeografía do Estado, coincidindo en procesos de análises ou formas de facer e/ou chegando a conclusións moi similares. Este eixe vertebrador foi un modelo de cidade auspiciado baixo as lóxicas do capitalismo actual e da democracia parlamentaria representativa; un modelo que non é exclusivo dunha cidade en particular, senón que se reproduce a través das mesmas planificaciones, intervencións e pretensións en distintas cidades do mundo inseres neste sistema.
É por iso que consideramos este libro como unha oportunidade para visibilizar, aínda máis si cabo, o complicado e destrutivo engranaje no que estáninsertas as nosas cidades e que dunha forma ou outra tratamos de habitar. Pretendemos que a súa lectura sirva para ser máis conscientes de como se gestionan, coñecer as circunstancias e as dinámicas exercidas e, así, poder ser máis eficaces nas nosas intervencións para transformar unha determinada realidade.
Á súa vez, con esta publicación tamén queremos contribuír a continuar xerando memorias colectivas sobre os procesos que estamos vivindo: tanto dos conflitos que xeran determinadas intervencións urbanísticas, en particular, e da propia forma de proxectar a cidade capitalista actual, en xeral; como das procesos organizativos de resistencia e xeración doutras realidades posibles.
Pero por que apostar por un proceso de creación colectiva? As razóns son múltiples. Porque cada cal profundou sobre algunha localidade específica e sobre distintos elementos que englobamos dentro da cidade capitalista; porque partimos de bases diferentes e, aínda así, obtemos resultados similares, servindo as diferenzas para enriquecer o proceso e para incluír diversas formas nas que se materializan os procesos urbanos; porque traballando conxuntamente establécense redes de colaboración e apoio mutuo, créase comunidade; e porque a suma das redes que cada cal ha ir construíndo ao longo destes anos pode servir para que este proxecto colectivo chegue a máis xente e convértase así nunha ferramenta para a reflexión crítica e a acción política.
Finalmente, e antes de situarnos no contexto no que se desenvolve o libro, consideramos oportuno facer unha breve referencia á metodoloxía que impregna este tipo de traballos. Estamos falando da potencialidade transformadora que ten o que denominamos como Investigación Autónoma[1] e que entendemos como un proceso autónomo, tanto a nivel técnico como económico e político, xestionado baixo o principio de horizontalidade no traballo e tómaa de decisións, flexible e adaptable a unhas realidades dinámicas, cambiantes, que recoñece a súa subxectividade pero que aplica rigorosos procedementos, e que combina a racionalidade coa emocionalidade á hora de buscar o sentido e a aplicación do coñecemento, dunha forma cíclica na que a teoría e a práctica están en constante retroalimentación.
Pero por que a Investigación Autónoma? Que nos pode levar a optar por esta fórmula de coñecemento? As razóns non son soamente técnicas, senón tamén políticas: supoñen situarse na vida e decidir si queremos implicarnos na transformación das realidades sociais que consideramos inxustas.
Nota.-
[1] A Investigación Autónoma é un concepto acuñado polo G.E.A. La Corrala ("A potencialidade da Investigación Autónoma", en Antonio Collados -ed., Modos de traballo artístico en contexto: itinerarios e estratexias, Granada, TRN-Laboratorio artístico transfronterizo e Editorial Cen Gramos, 2014), ao que non necesariamente teñen que adherirse o resto de autores e autoras deste libro, aínda que si atopamos en maior ou menor medida puntos comúns e afinidades entre as formas de facer e entender duns e outras e as nosas. Froito de tales coincidencias, puidemos desenvolver colectivamente este libro, cuxo propio proceso de coordinación, así como os seus pretensiones, coinciden con todos e cada un dos principios básicos da Investigación Autónoma.
Un libro de moito interese, mais para nós, o capitulo sobre Cádiz ... o mais parecido a Ferrol.
8.- Cádiz, un quero e non podo na onformación da cidade neoliberal . Lorena Garrón Recuncho, Vanessa Gómez Bernal, Rosa de Lima Sánchez Cerpa e José Manuel Mato Ortega (Asociación Gaditana de Antropología). | Acceder/Baixar.
Algúns detalles do Capitulo que son de interese, como unha moi parecida... certa descomposición social:
... Mentres tanto, a clase obreira atópase en descomposición, debido aos problemas económicos, laborais e sociais dos que falabamos anteriormente. Rompéronse gran parte dos lazos que unían a devandita poboación, coa consecuencia absolutamente negativa de que as loitas que nos atopamos hoxe día son minoritarias e están atomizadas. Aínda que houbo algúns intentos de resposta social en referencia á ordenación urbana, non foron protagonizados por unha maioría da poboación, polo que, malia as posibles pequenas vitorias conseguidas, non se puido parar esta escala de cambios económicos e urbanos e as súas consecuencias derivadas. As saídas asistencialistas non dan resposta suficiente a unha poboación que intenta sobrevivir día a día como pode. Non será senón a través da organización colectiva como a cidade de Cádiz poderá superar e reverter as circunstancias creadas por unha clase política e empresarial que non fixo senón enriquecerse a costa da poboación.
Ambos movementos, con todo, buscaron unha solución institucional: a declaración da Caleta como Monumento Natural, que finalmente Esquerda Unida parece que vai levar ao Parlamento andaluz, e a construción e a constitución por parte do Concello do entramado de carrís bicis e zonas de tráfico acougado. A presenza de partidos políticos nas loitas sociais, cando estes abarcan o marco institucional, dilúen as críticas máis globais e radicais, e en calquera caso, rompen as dinámicas propias dos movementos sociais relacionadas coa horizontalidade e a autonomía. Con todo, hai que ter en conta que esta presenza explícase pola propia inexistencia dun tecido social que practique autoxestión, autonomía e solidariedade.
Os movementos sociais gaditanos en xeral utilizaron ferramentas de mobilización "legalistas" na súa maioría: comunicados de prensa, intervencións nos plenos do Concello, concentracións e manifestacións con aviso previo, etc. O boicot, o sabotaxe, a desobediencia civil e outras técnicas incisivas non estiveron presentes durante estes anos até a irrupción do 15M.
Neste sentido, o primeiro que chama a atención de Cádiz é que non estea ardendo: como unha cidade que encabeza desde fai anos a lista de paro, a lista de emigración, a de casos de infravivenda parece vivir nunha eterna calma chicha. Entendemos que isto está relacionado coa dinámica na composición de clase que a cidade sufriu nas últimas catro décadas, o que isto supuxo para o movemento obreiro e o que supuxo, ao mesmo tempo, nos movementos sociais en xeral. En Cádiz atopámonos cunha clase obreira en descomposición, non por aburguesamento material senón por lumpenproletarización, debido ao desemprego masivo[46] provocado polos plans de reconversión dos anos oitenta e pola consecuente creación dunha sociedade subsidiada. Isto provocou unha abulia colectiva, así como resultou nunha ideoloxía e unhas organizacións de clase diluídas[47]. Un síntoma evidente da falta de perspectivas de vida na cidade é a emigración, coa conseguinte perda de poboación[48] e a escasa cantidade de persoas inmigrantes con residencia en Cádiz[49]. Fronte ao ocorrido respecto de outras localidades, o "desclasamento" produciuse cara abaixo e non cara arriba, aínda que non faltaron, insire a cidade nas dinámicas do capital do último cuarto de século, influencias da lóxica neoliberal (competitividade, consumismo, individualismo, ruptura do comunitario...) nas relacións sociais...
Notas.-
[46] Desemprego que non afecta só a Cádiz capital senón ao conxunto da provincia, con máis do 40 % da poboación activa en paro. Véxase Mercés Morais, "Máis do 40% da poboación activa de Cádiz está en paro", Diario de Cádiz, 24 de xaneiro de 2013; dispoñíbel en Internet.
[47] O último conflito de clase con apoio e respaldo social maioritario acaecido na cidade (e a Bahía) data dos anos 80, en torno ás reconversións de estaleiros (Florido do Curral, Gutiérrez Molina, Roca Martínez, 2009).
[48] A poboación descendeu desde o ano 1991, na que se cifraba en 157.766 persoas ata as poucas máis de 123.000 da actualidade. Véxase José Antonio Hidalgo, "O fundimento da poboación leva a Cádiz a cifras de 1963", Diario de Cádiz, 7 de xaneiro de 2013; dispoñíbel en Internet.
[49] Estatísticas da Junta de Andalucía - Cádiz (2013, 2012): poboación, número de estranxeiros; dispoñíbel en Internet.
Autores/as:
Alzamora Domínguez, Miguel Á.; Ávila Cantos, Débora; Cócola Gant, Agustín; Díaz Parra, Ibán; García García, Sergio; García Dorado, Beatriz; García Pérez, Eva; Garrón Rincón, Lorena; Gómez Bernal, Vanessa; González Márquez, Miguel; Left Hand Rotation; Martínez Novo, Rodrigo; Mato Ortega, José M.; Morell i Tipper, Marc; Muñoz Carrera, Óscar; Ortega Botella, Diego; Parajuá Navarrete, Daniel; Pedreño Cánovas, Andrés; Ramírez Melgarejo, Antonio J.; Rodríguez Medela, Juan; Salguero Montaño, Óscar; Sánchez Cerpa, Rosa de Lima.
Pode-se acceder/baixar o libro completo pois esta baixo licenza Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0), formato pdf de 313 páxinas).
Enviado por:
Alexandre Carrodeguas
-republicadetraballadoras@gmail.com-
3 de março de 2018 21:53
_____________
Por favor, o contido do seu comentario debe estar relacionado co asunto do artigo.
Prega-se o maior respecto coas persoas, polo que ataques persoais e insultos serán eliminados.
Por favor, non use os comentarios, só para facer propaganda do seu sitio ou será eliminado.
EmoticonEmoticon