Proxección do documentario: "Bhopal, a traxedia esquecida"

No "Día Internacional da Seguridade e Saúde no Traballo", este Luns 28 de Abril, dentro dos actos organizados pola Confederación Intersindical Galega -CIG- proxectarase o Documentario "Bhopal, a traxedia esquecida". A primeira proxección terá lugar ás 13:00 hrs e logo desde as 16:30 hrs, documentario proxectarase pola tarde de maneira ininterrompida na Praza do Pazo Municipal do Concello de Ferrol.

Ignacio Ramonet escribía este artigo que sigue a continuación, aos 20 anos da traxedia, reproducido en ducias de blogs e webs en todo o planeta e en diferentes linguas.

Lembrando Bhopal

FAI VINTE ANOS, o 2 de decembro de 1984, cara á unha da madrugada, en Bhopal, cidade dun millón de habitantes situada no centro da India, estalaba un depósito de metilisocianato (MIC) da empresa estadounidense Union Carbide. Unhas trinta toneladas dese composto químico volátil, inflamable e explosivo, libéranse na atmosfera. A nube blancuzca de gas letal esténdese, levada polos ventos nocturnos, a través duns corenta quilómetros cadrados, intoxicando a canto ser vivo, persoa ou animal, acha no seu camiño.

A nocturnidade do accidente agrava as súas consecuencias; moitos inhalan o gas asasino mentres dormen e familias enteiras falecen en silencio. Os socorros tardan en chegar e fano coa maior confusión, despavoridos pola dantesca dimensión da traxedia : 2.500 mortos nas primeiras horas e mais de 250.000 feridos É a peor catástrofe química do século XX, e tamén un accidente industrial de dimensións históricas e ata políticas, pola implicación dunha empresa multinacional norteamericana nun país do terceiro mundo. Bhopal é, ademais, sinónimo de crise da todopoderosa técnica, e de fallo dos sistemas de seguridade na manipulación de substancias perigosas. Con este desastre xurdía, a escala planetaria, un novo temor colectivo: o terror industrial.

«Na historia das colectividades -afirma o historiador Jean Delumeau-, os medos cambian, pero o medo persiste». Ata o século xx, os grandes males da humanidade tiñan a súa orixe na natureza, o frío, os rigores do clima; as inundacións, as devastaciones, os incendios, o fame e azoutes como a peste, o cólera, a tuberculose e a sífilis. Outrora, o ser humano vivía baixo a constante ameaza da contorna. A desgraza axexábao cotidianamente.

A primeira metade do século XX estivo marcada polos horrores das grandes guerras mundiais de 1914-1918 e 1939-1945. A morte a escala masiva, os éxodos, as destrucións, as persecucións, os campos de deportación e exterminio. Tras a Segunda Guerra Mundial e a devastación atómica de Hiroshima e Nagasaki en 1945, o mundo viviu baixo a ameaza do holocausto nuclear. Un medo que foi tranquilizándose aos poucos cara ao final da guerra fría e tras a firma de tratados internacionais que prohibían a proliferación nuclear.

Pero a existencia deses tratados non eliminou todos os perigos. O 26 de abril de 1986, a explosión da central nuclear de Chernobil provocou un agravamento do terror nuclear. Máis recentemente, o 1 de outubro de 1999, produciuse un accidente na planta nuclear da localidade xaponesa de Tokaimura. Estupefacta, a opinión pública internacional descubriu que, ata nun país como Xapón, reputado polo seu rigor técnico, se transgreden principios elementais de seguridade e arríscase a saúde e a vida de centenares de millóns de persoas.

O día en que os historiadores das mentalidades pregúntense polos medos de comezos do século XXI, descubrirán que, a excepción do terrorismo, que obsesiona ás sociedades desde o 11-S, os novos temores son non só de orde política ou militar (conflitos, persecucións, guerras...) senón de carácter económico e social: desastres bolsistas, hiperinflación, quebras empresariais, despedimentos masivos, precariedade, agravamento da pobreza... Así como ecolóxico -trastorno da natureza, recalentamiento climático, calidade sanitaria da alimentación, contaminacións de todo tipo...- e sobre todo industrial : accidentes tan graves como os de Toulouse, Minamata, Seveso ou o que agora recordamos con horror e compaixón, de Bhopal.

Ignacio Ramonet
14.12.2004
______________

___________


_____________