O desenvolvemento non é necesariamente crecemento

A incapacidade para pensar o futuro fóra do paradigma do crecemento económico permanente é, sen dúbida, a falta principal do discurso oficial sobre o desenvolvemento duradeiro. Malia os seus estragos sociais e ecolóxicos, o crecemento, do cal ningún responsábel político ou económico quere disociar o desenvolvemento, funciona como unha droga dura. Cando é forte, mantense a ilusión de que pode resolver os problemas -que en gran parte xerou- e que canto máis forte sexa a dose, mellor estará o corpo social. Cando é débil, faise sentir a súa falta, e resulta moito máis dolorosa polo feito de non haberse previsto ningunha desintoxicación.

Así, detrás da "anemia" actual do crecemento, escóndese unha "anomia" crecente nas sociedades minadas polo capitalismo liberal, que se mostra incapaz de dar un sentido á vida en sociedade que non sexa o consumismo, o malgasto, o acaparamento dos recursos naturais e dos ingresos provenientes da actividade económica e, a final de contas, o aumento das desigualdades. O primeiro capítulo do Capital (1863), de Karl Marx, é premonitorio cando critica á mercancía: o crecemento transfórmase no novo opio dos pobos, cuxos puntos de referencia culturais e solidariedades colectivas son crebados para que se afundan no abismo sen fondo da mercantilización.

O dogma dominante foi ben traducido por Jacques Attali que, como bo profeta, cre detectar a comezos do ano 2004 "unha axenda de crecemento fabuloso" que só "contingencias non económicas, por exemplo, un resurximento do SARS (Síndrome Agudo Respiratorio Severo, producido por un novo virus [1]), " poderían de facer fracasar. Para todos os ideólogos do crecemento afectados de cegueira, a ecoloxía, é dicir, tómaa en consideración das relacións do ser humano coa natureza, non existe: a actividade económica desenvólvese in abstracto, fóra da biosfera.

É facer pouco caso do carácter entrópico das actividades económicas. Aínda que a Terra sexa un sistema aberto que recibe a enerxía solar, forma un conxunto dentro do cal a humanidade non pode superar os límites dos seus recursos e do seu espazo. Agora ben, a "presión ecolóxica", é dicir, a superficie necesaria para todas as actividades humanas sen destruír os equilibrios ecolóxicos, alcanza xa ao 120% do planeta. Así, serían necesarios catro ou cinco planetas si toda a poboación mundial consumise e vertera tantos residuos como os habitantes de Estados Unidos.

27 de Febreiro, de 2015

Publicado no portal do decrecemento:
http://www.decrecimiento.info/

Para ampliar o coñecemento das alternativas ao capitalismo: 'Por unha sociedade aforradora e solidaria - Unha concepción cualitativa do desenvolvemento'. | 28 de agosto de 2004 por Jean-Marie Harribey. | Ir á web.

Jean-Marie Harribey é profesor auxiliar na Universidade de Bordeaux IV, membro do Consello Científico de Attac, coordinador do libro "Lle développement a-t-il un avenir? Pour une société solidaire et économe", Mille et une Nuits, París, 2004.

Fotos:
1.- presa que conteñen os lodos en San Cibrao, residuos da fábrica de Alunia-Aluminio, da multinacional Alcoa.
2.- A Armada Española de paseo (Travesía marítima de buques de guerra).
3.- A cidade da Cultura (Mausoleo de Manuel Fraga), Santiago de Compostela.
4.-  Obras do Ave a seu paso por Galiza.
5.-  Punta Langosteira (Arteixo), Porto Exterior d'A Coruña.

[1]  Ciencia e Socioloxía do SARS | Ir á Web.
_________________