A débeda: a gran ausente no debate do 13X e na campaña electoral, ... Por Yago Álvarez

Máis de 100 activistas e políticos asinan un manifesto por unha auditoría pública. | A débeda: a gran ausente no debate do 13X e na campaña electoral

Encaramos a recta final desta segunda campaña electoral e, por fin, puidemos ver un debate no que se enfrontaron os catro candidatos dos partidos maioritarios. Durante o bloque dedicado a debater temas económicos faláronse moitos dos asuntos que preocupan á cidadanía española, pero, como ocorreu nas pasadas eleccións, volveuse a obviar un tema económico que afecta dun xeito transversal aos demais: a débeda.

Por Yago Álvarez [*]
15.06.2016

A débeda: a gran ausente no debate do 13J e na campaña electoral

"Todos contra Rajoy na parte de economía", proclamaron os medios durante o día de onte ao falar sobre este tramo do debate no que Sánchez, Rivera e Iglesias recriminaron os continuos recortes que sufrimos durante os catro últimos anos, a precarización do mercado laboral, as cifras de crecemento ou o exceso de déficit público. Pero ningún deles nomeou a grave situación de endebedamento na que se atopa o país.

O nivel de débeda é sen dúbida a cifra macroeconómica máis escandalosa da nosa economía. A que sufriu unha maior desviación nos últimos catro anos. A débeda do Estado español incrementouse nuns 350.000 millóns de euros, pasando de estar en torno ao 60% a comezos de 2012 ao 100% do PIB na actualidade. A partida dos Orzamentos do Estado para o pago dos intereses da débeda é de 33.490 millóns de euros en 2016, a terceira maior partida só detrás do pago das pensións e as transferencias ás comunidades autónomas. Dita cantidade é catro veces máis dos 8.000 millóns que nos pide recortar Bruxelas para equilibrar o noso déficit e superior a ese crecemento do 3% do PIB "que equivalería a 30.000 millóns" do que tanto alardea o Goberno.

Máis aló das cifras económicas, o pago desta débeda foi o único motivo polo que se modificou a nosa Constitución desde que se asinou en 1978. Algo que non ocorreu con ningunha das outras cuestións e problemas que abarcan un gran espazo nos debates e campañas electorais, como a cuestión de Cataluña ou o dereito á vivenda.

Fálase dos recortes, pero non do que os causa

Unha das principais armas arreboladizas que usaron contra Rajoy os outros tres candidatos foron os recortes. As cifras e porcentaxes de diminución das partidas de sanidade, educación, I D, protección social ou as dedicadas a políticas de igualdade foron vertidas polos tres candidatos a modo de acusación sobre o presidente en funcións. Novamente, ningún deles falou de cal é a partida dos Orzamentos do Estado que nunca deixou de aumentar nos últimos anos.

Na gráfica podemos observar como creceu a partida dedicada ao pago de intereses ao mesmo tempo que os recortes diminuían as partidas das que tanto se falou no debate. En 2012, gastámonos 26.696 millóns de euros, 28.574 millóns en 2013, 33.372 millóns en 2014, 33.000 millóns en 2015 e para este ano 2016, tal e como indicabamos anteriormente, presupostáronse 33.490 millóns de euros.

Por que ningún partido fala da débeda?

O tema da débeda parece que segue sendo completamente tabú nos discursos, mitines e debates políticos, por non falar das "auditorías cidadás", término que só oímos na campaña electoral de Podemos ás eleccións europeas fai dous anos. Como se explica no artigo "Por que a débeda non aparece no CIS", a débeda non está entre as nosas preocupacións porque as elites financeiras e políticas encargáronse de separala das súas consecuencias no noso imaxinario. Esta estratexia reflíctese claramente nas campañas electorais, nas que os partidos políticos eluden completamente o tema restando importancia a un asunto que, como xa vimos, afecta transversalmente a toda a poboación.

"Si non é polas nosas políticas, estariamos como Grecia"

Algúns dos candidatos aproveitaron a difícil situación de Grecia para atacar ao candidato de Unidos Podemos e así sacar rédito político dos abrazos entre Iglesias e Alexis Tsipras durante a campaña electoral grega. Debuxaban un escenario no que España acabaría na mesma situación que Grecia si gobernase Unidos Podemos.

A situación de Grecia e España ten varios factores en común en canto aos seus niveis de débeda, pero con catro anos de distancia. Os dous países sufriron un bipartidismo cheo de corrupción e malgasto que os levou a uns niveis de débeda insostíbeis. A débeda de Grecia, nas eleccións xerais de fai cinco anos, era a equivalente ao 100% do seu PIB, exactamente a que ten España agora mesmo. En Grecia, unha "gran coalición" do bipartidismo adoptou os novos recortes austericidas que a Troika esixiu, igual que os 8.000 millóns de euros que Bruxelas xa pediu que España recorte, algo que Mariano Rajoy prometeu facer nunha carta enviada ao xefe da Comisión Europea, Jean-Claude Juncker. Catro anos de goberno do bipartidismo grego aplicando as receitas de austeridade e de privatizacións levaron a débeda do país heleno ao 180% do seu PIB, algo que podería ocorrer en España cun goberno que non reverta as políticas de austeridade e nin realice unha auditoría da débeda. O presidente en funcións afirmou durante o debate que si non fose polas políticas aplicadas polo seu partido nos últimos catro anos "estariamos como Grecia", pero as cifras da débeda indican que continuar con estas políticas estanos levando exactamente pola mesma sorte que os gregos, pero deste paralelismo tampouco falou ninguén durante o debate dos candidatos nin durante a campaña.

Coa intención de introducir a problemática da débeda no debate político, a Plataforma da Auditoría Cidadá da Débeda (PACD) publicou o manifesto "O novo goberno do Estado español debe auditar a débeda pública con activa participación cidadá", que arrinca coas firmas de máis de 100 activistas, políticas e políticos entre os que se atopan Carlos Sánchez Mato, concelleiro de Economía e Facenda da cidade de Madrid; Eric Toussaint, portavoz do Comité pola Anulación da Débeda do Terceiro Mundo; Lidia Senra, eurodeputada por Alternativa Galega de Esquerda, ou Miguel Urbán Crespo, eurodeputado por Podemos. O manifesto, aberto para toda persoa que o queira asinar, farase chegar a todos os partidos políticos a última semana de campaña.

Publicado en El Salmon Contracorriente. | 15 de Xuño de 2016

[*] Yago Álvare Barba, Licenciado en Capitalismo (tamén chamado Administración e Dirección de Empresas) na Universidade Politécnica de Valencia. Activista e voluntario en movementos sociais e ONG como SETEM ou Economistas Sen Fronteiras promovendo as finanzas éticas, o comercio xusto e outras economías máis xustas. Membro activo da Plataforma da Auditoría Cidadá da Débeda. | Autor do blog O Economista Encabuxado (El Economista Cabreado) e membro fundador do medio de economía crítica e social O Salmón Contracorriente (El Salmón Contracorriente).
_____________