Borrando o estigma, ... Por Iria Veiga

Por Iria Veiga[*]
08.07.2021

Aínda que sempre se tende a destacar o negativo das redes sociais, tamén teñen cousas boas. Unha das mellores é, para min, a posibilidade que brinda a moitas persoas de crear comunidade e atopar outras que compartan as mesmas vivencias. Para colectivos silenciados, como as persoas que padecen doenzas mentais, poden ser un xeito incrible de recuperar a súa voz e contar a súa experiencia en primeira persoa.

Un dos que con máis repercusión e máis acerto contou a súa vivencia coa depresión foi Anxo Lugilde. O seu relato en Twitter de como foi a súa enfermidade e os seus ingresos psiquiátricos, dende a lucidez, a intelixencia e a falta absoluta de morbo ou autocompaixón fixo máis para derrubar o estigma que calquera cousa que poidamos escribir os profesionais. Un ingreso psiquiátrico é duro, pero como moi ben di Lugilde, é un proceso que non se cuestiona en ningunha outra enfermidade máis que nas mentais. Pola contra, ingresar nunha sala de psiquiatría parece un fracaso ou unha vergoña para o que pasa por esa experiencia.

Anxo Lugilde fala nas redes da súa relación coa depresión do mesmo xeito que calquera persoa cunha patoloxía crónica fala da súa doenza, e iso precisamente é o extraordinario. Porque un diabético pode falar abertamente da diabetes, de se tivo que ingresar a causa dunha descompensación, de como se volve incorporar ao traballo tras unha baixa e de cal é o seu tratamento ou as regras de saúde que debe seguir. Os pacientes con depresión non teñen esa sorte, e sobre a súa medicalización paira a desconfianza ou o medo.

Nos últimos anos estamos a ver como cada vez máis persoas falan sobre a ansiedade ou a depresión abertamente e sen prexuízos. Non se trata, como xa teño lido, dunha mostra da debilidade e da inmaturidade da xente nova, angustiada e abafada polos problemas cotiáns. Trátase de romper o silencio e normalizar doenzas altamente prevalentes, que como todas requiren tratamentos, réximes de coidados e, ocasionalmente, hospitalizacións. Do que non se fala non existe, e non falar de doenza mental implica que as persoas afectadas e os profesionais teñamos máis problemas que outros colectivos á hora de reivindicar dereitos e medios materiais. Isto por sorte está a cambiar, grazas a persoas como Lugilde.

...

Abordaba hai dúas semanas o traballo de normalización do xornalista Anxo Lugilde ao expoñer a súa vivencia da depresión. Resúltame incrible que no ano 2021 sexa necesario visibilizar publicamente que se padece unha enfermidade para rematar co estigma co que carga, pero así é. Non só a doenza en si, senón todos os procesos a ela asociados. Hoxe gustaríame falar especialmente da hospitalización psiquiátrica e os tratamentos. Porque se a depresión é aínda unha doenza que se garda en secreto e da que non se fala en voz alta, o seu tratamento tamén o é. Moitas veces tiven que escoitar pacientes meus queixándose de que os seus achegados non aproban que tomen medicación ou incluso os animan a que a abandonen. Dinlles que a depresión é un problema de actitude ou de preguiza, e que o que precisan é esforzarse, “poñer da súa parte” e non tomar pastillas. Calquera que, como Lugilde, pasase por unha depresión grave sabe que a forza de vontade e o esforzo teñen pouco ou nada que ver. Por suposto, como con calquera doenza, hai cousas que un pode facer para atoparse mellor, pero a depresión non é preguiza nin falta de vontade.

Cando a medicación é precisa, ninguén debería interferir na relación de confianza entre a profesional da saúde mental e a persoa. Por outra banda, as hospitalizacións psiquiátricas tamén son vistas como unha experiencia terrorífica e traumatizante pola que hai que evitar pasar a toda costa. As hospitalizacións de calquera índole non son agradables para ninguén, pero cando se trata doutro tipo de doenzas entendemos que hai momentos nos que poden ser precisas e acéptanse con naturalidade. Anxo Lugilde narra nos seus fíos de Twitter a súa experiencia de hospitalización coa espontaneidade coa que contariamos que tiveron que ingresarnos para operarnos de apendicite, e así debería ser sempre.

Non hai nada de vergoñento nin de humillante en padecer depresión nin en ser hospitalizado, como non o hai en enfermar de apendicite. Tampouco nos fai máis febles precisar medicación, como non nos fai máis febles non vencer á apendicite sen antibióticos. Por suposto que todos os fármacos e todos os procesos teñen efectos secundarios e son mellorables, pero será falando deles abertamente como logremos expoñer estas eivas e cambiar o que poida e deba ser cambiado.

Publicado en Nós Diario | 22:08 do 23 de xuño | 21:48 do 7 de xullo de 2021

[*] Iria Veiga Ramos (Ferrol 1981) Médica psiquiatra do Servizo Galego de Saúde. Escritora e divulgadora científica. | Outros moi interesantes artigos en Nós Diario: Ir á Web. | O outro lado do Espello.
_______