Por Juan Torres López [*]18.02.2010
Todo o mundo é consciente de que "van a por España", como dicía un artigo publicado fai uns días no diario El País. Dito doutro xeito, iso quere dicir que "os mercados" atacan á economía española, que se difunden rumores sobre a súa debilidade, que saen capitais e, sobre todo, que as axencias de cualificación poden estimar que a capacidade de España para facer fronte aos seus compromisos de débeda diminúe, o que dificultaría a colocación da débeda española, facéndoa máis custosa e quizá impedindo que puidese seguir facendo fronte aos seus compromisos de pago. Ata aquí é máis ou menos o que contan os xornais e o que din a maioría dos economistas, pero convén saber algunhas cousas máis.
Quen son os mercados que atacan á economía española?
Loxicamente, os mercados non son criaturas reais que teñan corpo e alma, sentimentos, voz e vontade. De ningún xeito. Os "mercados" son en realidade os propietarios dos grandes capitais que operan neles: os grandes banqueiros e os directivos dos bancos, os grandes investidores, os titulares dos xigantescos fondos de investimento, de pensións, as grandes multinacionais... Son, xa que logo, persoas normais concretas, cidadáns como os demais pero que teñen moitísimo diñeiro e, xa que logo, moitísimo poder. Privilexiados que dominan aos gobernos e que se superponen a calquera das decisións que os órganos ou institucións representativos poidan adoptar, e tamén os que teñen influencia sobre os organismos internacionais. Non creo que sexa necesario que dea nomes, calquera persoa ben informada sabe con quen se reuniron os presidentes dos gobernos, quen van a Davos, os que forman parte da Trilateral ou do Club Bilderberg, os empresarios multimillonarios ... A eses refírome. Son os que controlan non só os seus propios e inmensos recursos financeiros senón tamén o aforro, no noso caso, dos españois, co cal atacan á economía española. Usan o noso diñeiro para empobrecernos. Eses son "os mercados" a quen os medios de comunicación nunca pon nome nin cara.
Por que lles preocupa agora a situación da economía española?
Todos eles gañaron miles de millóns nos últimos anos cando lograron implantar en España, ou noutros países, un modelo produtivo especulativo grazas ás leis que foron aplicando os sucesivos gobernos. E, a escala global, difundindo por todo o planeta e investindo e especulando con activos financeiros arriesgadísimos e grazas á complicidade das autoridades económicas. Ata que todo saltou polo aire porque ese modo de gañar diñeiro é materialmente insostible. Todos coñecemos a historia, os seus enganos e fraudes, a súa extraordinaria irresponsabilidade, a súa avaricia ilimitada ... e o que despois sucedeu, o colapso financeiro e a práctica paralización da economía mundial porque esta non pode funcionar sen financiamento.
Cando todo estalou, os bancos que provocaran o desastre e que antes pedían aos gobernos que se abstivesen de intervir nos seus negocios, enseguida pedíronlles protección e que puxesen sobre a mesa centos de miles de millóns para salvar as súas contas.
Foi tanto o desastre que provocaran que se fixo necesaria unha intervención xigantesca dos gobernos, que tiveron que endebedarse ata as cellas para evitar o colapso global das economías e a quebra xeneralizada do sistema financeiro e bancario. E así, e con avais ou préstamos ao 1% ou ata a menor interese os bancos centrais puxeron a disposición da banca mundial centos de miles de millóns de euros para que saíse á boia e reactivase o fluxo de crédito á economía (por certo, cometéndose dese modo, cando ao mesmo tempo negaban uns poucos miles para loitar contra o fame, un dos crimes máis horrorosos da historia humana). Pero en lugar diso, en lugar de dedicar ese diñeiro a financiar de novo a actividade económica, os bancos dedicáronse a sanear os seus balances, ben colocando o mesmo diñeiro que os bancos centrais dábanlle en depósitos mellor retribuidos alí mesmo, ou subscribindo ao 3, 4 ou 5% a débeda que tiñan que emitir os gobernos para facer fronte á situación que eles crearan, ou investindo en novas burbullas nos mercados do ouro, das materias primas ou do petróleo. Así se creou un novo e extraordinario negocio para a banca e os especuladores financeiros: comprar a débeda que os gobernos tiveron que emitir para tratar de facer fronte ao desaguisado que a propia banca e os especuladores financeiros provocaron. Por iso, o que agora lles preocupa é, sobre todo, que os estados estean en condicións de facer fronte a esa débeda. E por iso quérenlles impor condicións draconianas para que os seus recursos se dirixan prioritaria e inexcusablemente a pagala. O mesmo que fixeron cos países do terceiro mundo nos anos oitenta.
En que consiste o ataque ás economías que están facendo os especuladores?
Os especuladores están actuando de varias formas pero, sobre todo, tratando de mostrar que a economía española é sumamente débil, de modo que apareza como imprescindible a adopción de medidas orientadas, como acabo de sinalar, a garantir en todo caso o pago da débeda. Saben que, en realidade, España atópase nunha situación de dificultade en principio pasaxeira (aínda que iso non queira dicir que non haxa outros problemas de fondo moi graves, como analicei, por exemplo, en Crise inmobiliaria, crise crediticia e recesión económica en España) porque tivo que dedicarse a botar auga sobre o lume que provocaron as súas propias irresponsabilidades pero lles dá igual. O que buscan agora é apontoar ao máximo o seu novo negocio. O que están facendo é un "pressing" en toda regra e en todos os ámbitos nos que poden actuar buscando, principalmente, compromisos de recortes no gasto público, maior privatización das pensións e, en xeral, máis facilidades ao sector privado (onde eles mesmos gañan diñeiro) para eliminar ao máximo as cargas públicas que puidesen distraer recursos do pago da débeda. O que fan estes grandes, xigantescos investidores é en realidade "sementar a dúbida", non só para previrse sobre calquera risco de falta de pagamento senón, ademais, para lograr que aumenten as curmás de risco e os tipos aos que o goberno ha de emitir a débeda e así gañar máis diñeiro aínda. Xogan a crear eles mesmos, grazas ao seu inmenso poder directo e indirecto a través de académicos, xornalistas e medios de comunicación, as condicións que lles resulten sempre máis favorables. Todo iso ten un nome: extorsión, ou chantaxe, como vostedes queiran. E ten tamén un resultado seguro: a submisión dos gobernos. Unhas veces porque así o aceptan sen máis, cando actúan como os seus sicarios. Outras, como lle ocorreu ducias de veces a gobernos progresistas ou simplemente honestos, sinxelamente porque non dispón de poder suficiente para dicirlle Xa abonda aos banqueiros e grandes investidores.
Poder cidadán
Por iso non é suficiente con criticar a estes últimos gobernos. É inxenuo pensar que polo mero feito de gañar unhas eleccións tense capacidade para facer fronte a quen detentan o poder monetario. Hai que dispor, ademais do goberno, doutro poder, do poder dos cidadáns e das cidadás. Gobernar sen este último non serve para nada. Ou mellor devandito, serve, como vimos tantas veces e estamos vendo agora en España ou en Grecia, para caer derrotado ante os poderosos, para ceder e aceptar todas as súas condicións.
Cando o poder dos cidadáns e cidadás non existe ou é insuficiente, como está pasando agora en Grecia ou en España, como pasou en tantos outros lugares, o diñeiro triunfa e sempre obtén os resultados que comentei, a redución de salarios e do gasto público e o desmantelamento dos servizos colectivos, ou o que é igual, a deterioración das condicións de vida das persoas que non ten fortunas.
Por iso é tan necesario xerar esoutro poder, o dos homes e mulleres que amamos a vida e non o diñeiro, que buscamos a xustiza e non a ganancia, que queremos a paz e non a avaricia. E ser conscientes de que aínda que eles fan todo o posible para evitar que naza, e fusilan, secuestran, menten, torturan e matan para evitar que se consolide, tamén é verdade que nós perdemos tamén moito tempo e enerxías en balde. Non deberiamos deixarnos derrotar tan facilmente.
Fonte: juantorreslopez.com
[*] Juan Torres López, Granada -1954-, Doutor en CC. Económicas e Empresariais, exerce na Universidade de Sevilla como catedrático de Economía Aplicada do Departamento de Teoría Económica e Economía Política. Escritor, investigador, analista de política económica e activista social. Manten unha páxina web (Ganas de Escribir: www.juantorreslopez.com) e coordena a páxina web dedicada a información económica www.altereconomia.org.
_____________________________________
