O GOBERNADOR E A DEMOCRACIA
Por Juan Torres [*]
16.04.2010
As últimas declaracións do
Gobernador do Banco de España superan todo o que un puidese esperar na súa constante estratexia de acoso ao goberno. Para presionar ao executivo e apoiar as teses da patronal e da banca privada recorreu ata a retorcer a realidade e torturar os argumentos.
Di agora o gobernador que o paro masivo é a ameaza da banca. Dalle a volta ás cousas para expor o problema de modo que en lugar de que a presión recaia sobre os verdadeiros culpables, a súa institución e os bancos, pese sobre o Goberno, os traballadores e a sociedade en xeral.
Se recoñecese a verdade, que o paro foi provocado polo estalido dun modelo especulativo ao redor da burbulla inmobiliaria que o seu banco non soubo ou non quixo evitar e pola falta de crédito que iso e a crise financeira internacional provocaron, a solución habería que pola no maior control dos bancos e dos beneficios. E o que entón tería que facer o Gobernador e o seu banco sería, entre outras cousas, corrixir a perniciosa regulación financeira concibida para que os bancos gañen cada vez máis diñeiro, axudar a diminuír a desigualdade enorme dos últimos anos, e prohibir a conduta avariciosa e irresponsable dos banqueiros que agora de novo crean un gran risco como consecuencia da gran débeda que obrigaron a xerar aos gobernos. E de xeito inmediato, axudar eficazmente a que se reestablezca o fluxo de crédito ás empresas e aos consumidores que os bancos non abren porque están dedicando os recursos públicos multimillonarios que se pon á súa disposición para sanear as contas que eles mesmos desequilibraron.
Con todo, para evitar enfrontarse á Banca e apoiar pola contra as súas teses e as da patronal recorre a unha falacia insostible coa que nos quere facer crer que o paro apareceu como por arte de birlibirloque e que os pobres bancos son os que se atopan ameazados por iso.
A partir de aí volve á carga coas mesmas propostas que fan as patronais e que en definitiva non significan senón que se rebaixe o custo do traballo e diminúase o poder de negociación que teñen os traballadores e os seus sindicatos para que as grandes empresas sigan gañando diñeiro máis facilmente.
As declaracións, en fin, son escandalosas polo que teñen de argumento trucado e de falsificación da realidade. Pero non só por iso. Son un elo máis dunha cadea constante de interferencias no labor do Goberno, a quen a cada pouco somete a proba ante os cidadáns pondo en dúbida as súas medidas e propostas, xerando así unha presión continua que o debilita e que produce unha inevitable desconfianza e perda de credibilidade no goberno socialista que só favorece á dereita e aos sectores económicos máis privilexiados.
Nas democracias, o executivo é o poder nacido da representación popular que debe gobernar e parece elemental que debería facelo en función do seu programa electoral, que é unha especie de acordo ou contrato implícito co pobo que o votou. Por iso, un goberno democrático non só ten o dereito senón tamén o deber de gobernar conforme ás promesas que presentou aos electores e en virtude das cales logrou o apoio suficiente para ser investido como tal. E se en lugar de gobernar quen gañou unhas eleccións e foi proposto para iso polo parlamento gobernan outros impondo ao Goberno as súas directrices á marxe das institucións representativas, a democracia perde a súa razón de ser, desaparece.
E o que está pasando nos últimos anos é que
os poderes financeiros e empresariais cada vez substitúen máis explicitamente aos gobernos á hora de tomar decisións económicas.
Para logralo vén sostendo ata expresamente a idea de que os gobernos deben abdicar das súas responsabilidade de goberno e renunciar ás súas formulacións económicas cando "
os mercados" manifestan a súa opinión (
algo irreal, pois non son os mercados quen falan e mostran preferencia senón eses grupos poderosos de grandes empresarios e financeiros que os dominan). E así se conseguiu que as cuestións económicas non estean sometidas ao designio da vontade popular, facendo crer que deben resolverse en virtude de argumentos técnicos, de leis inexorables do mercado (
que en realidade son os intereses dos poderosos) que ningún goberno pode nin debe tratar de modificar.
A conversión dos Bancos Centrais en institucións independentes dos gobernos (
e polo tanto da vontade popular expresada nas urnas e que é a que debería decidir o devir das decisións de política económica porque delas depende o benestar maior ou menor da cidadanía) foi un instrumento perfecto para conseguir que os grupos financeiros impoñan máis facilmente a súa vontade aos gobernos. O noso gobernador sostén os postulados da patronal e da banca coma se fose un técnico á marxe de calquera sospeita, como unha autoridade independente a quen hai que obedecer e que, como tal, pode corrixir e ata sabotear as acción do goberno.
Dese xeito chégase á situación na que estamos. Os Bancos Centrais convertidos en independentes coa escusa de que así se podería combater mellor a inflación non foron capaces de evitar a maior subida de prezos inmobiliarios da historia que provocou unha crise sen precedentes. Os bancos centrais convertidos en independentes coa escusa de que así se garantía mellor a estabilidade financeira non souberon evitar a maior acumulación de crise e situacións de stress financeiro da historia.
Os Bancos Centrais convertidos en independentes coa escusa de que así o diñeiro circulante estaría fixado no seu nivel adecuado e non en función da vontade "
caprichosa" dos gobernos, permitiron que se produza a maior acumulación de débeda privada da historia, é dicir, a maior fonte de beneficios bancarios da historia.
Os Bancos Centrais convertidos en independentes coa escusa de que o sistema financeiro non estivese gobernado por político manirrotos e si por técnicos cualificadísimos que se di coñecen mellor que ninguén o que hai que facer cos mercados, estableceron e permitido a súa regulación máis catastrófica da historia.
Os Bancos Centrais convertidos en independentes coa escusa de que iso era imprescindible para defender o libre mercado e lograr a estabilidade económica, favoreceron coas súas políticas a maior concentración de beneficios e de poder financeiro privado da historia.
E a pesar dos inmensos medios cos que contan os bancos centrais grazas á súa independencia e poder, non foron capaces de prever a crise e, en lugar de atallar as súas causas, dedicáronse a salvar aos seus causantes mediante o maior dispendio de recursos públicos da historia.
E a pesar diso, a pesar do seu gran fracaso histórico como institucións independentes capaces de evitar a aparición dos problemas económicos máis graves ou de alivialos con maior eficacia que os gobernos representativos, seguen falando e forzando a acción destes últimos coma se fosen os depositarios da verdade económica. Habería que acabar con esta farsa. É bo que haxa institucións monetarias e financeiras que unha vez tomadas as decisións políticas por quen teñen lexitimidade democráticas para iso encárguense de garantir que leven a cabo no seu ámbito. Pero non se pode consentir que unha institución que se solapa constantemente cos intereses privados corrixa o rumbo dos gobernos democráticos, ou se converta no instrumento que permite que o corrixan as patronais e os grandes grupos financeiros.
O problema de que un
Gobernador do Banco Central se independice do Goberno representativo e se dedique a sabotearlo pero se faga dependente e cómplice das patronais non é simplemente que force os discursos e faga xogos de mans cos seus argumentos senón que é unha ameaza material para a democracia.
Publicado na revista
Sistema Dixital
Fonte:
juantorreslopez.com
[*] Juan Torres López, Granada -1954-, Doutor en CC. Económicas e Empresariais, exerce na Universidade de Sevilla como catedrático de Economía Aplicada do Departamento de Teoría Económica e Economía Política. Escritor, investigador, analista de política económica e activista social. Manten unha páxina web (Ganas de Escribir: www.juantorreslopez.com) e coordena a páxina web dedicada a información económica www.altereconomia.org.
________________
