Un novo e actual libro de Vicenç Navarro: Pandemia, Economía e Estado do Benestar - Causas, consecuencias e alternativas posíbeis ante á pandemia de coronavirus

PANDEMIA, ECONOMÍA E ESTADO DO BIENESTAR

Causas, consecuencias e alternativas posíbeis ante á pandemia de coronavirus.

A pandemia estivo afectando as nosas vidas dun xeito moi profundo. No meu caso, a pandemia colleu-me en Baltimore, EEUU, mentres estaba dando clases -como fago cada ano- en a Johns Hopkins University, que pronto se converteu nun dos centros académicos de referencia na análise das causas e consecuencias do fenómeno que afectou, afecta e seguirá afectando máis intensamente a saúde, calidade de vida e benestar das poboacións. Iso permitiu-me seguir de cerca e coñecer e comprender as causas e consecuencias da natureza da pandemia e o seu alcance, traballando intensamente para intentar controlar e reverter e o dano causado ás poboacións afectadas por este fenómeno...

Vicenç Navarro. Catedrático Emérito de Ciencias Políticas e Políticas Públicas da Universitat Pompeu Fabra, Profesor de Health and Social Policyen "The Johns Hopkins" University  e Director do JHU-UPF Public Policy Center.

http://www.vnavarro.org

Enlace ao libro de  Vicenç Navarro. | Pandemia, Economía e Estado do Benestar. Causas, consecuencias e alternativas posíbeis ante á pandemia de coronavirus | Edición Gratuíta. | Permite-se a reprodución total ou parcial deste libro e autoriza-se e agradece-se que se difunda o máis amplamente posíbel. | 1ª Edición, 9 de outubro de 2020. 140 páxinas en formato pdf. | Acceder/Baixar.
_______

Por que se creou a crise?, ... por Vicenç Navarro

Este é un artigo imprescindíbel para entender o por que desta Estafa chamada Crise. Desde Ártabra 21, consideramos de moito interese este argumentario que explica a realidade do que acontece, aínda que feito desde unha perspectiva socialdemócrata, paga a pena parar-se a le-lo.

Por Vicenç Navarro [*]

25.05.2012

Todos os datos, mostran que as políticas de austeridade, que promoven recortes do gasto público (incluíndo o gasto público social) e a redución dos salarios –a chamada depreciación doméstica- foron un fracaso, e crearon un enorme dano á maioría das clases populares. A pregunta que debemos facernos é por que, entón, si a evidencia do seu fracaso é tan robusta, continúan impoñéndose ás poboacións dos países da Eurozona? Unha resposta podería ser que os deseñadores de tales políticas son xente incompetente. É certo que hai gran número de expertos que asesoran ás autoridades que toman as decisións conducentes á aplicación daquelas políticas de austeridade que son claramente incompetentes. As predicións de recuperación das economías da Eurozona son un exemplo diso. Mark Weisbrot, do Center for Economic and Policy Research (CEPR), documentou o cálculo erróneo de tales predicións por parte do FMI, do BCE e da Comisión Europea, alcanzando, no caso de Grecia, predicións irrisorias, que farían rir si non fóra polas tráxicas consecuencias que conleva a súa aplicación (os suicidios en Grecia creceron un 40% nun ano, segundo The Lancet).

Agora ben, o problema é moito maior que a incompetencia. É un problema de fe nun dogma, o dogma neoliberal, que imbúe tales institucións e que se reproduce debido a que serve intereses moi específicos, intereses de clase (si, de clase social), tanto financeira como empresarial, que deseñaron un sistema de gobernanza da Eurozona que leva inevitablemente a estes resultados, resultados que coinciden cos seus obxectivos, que non son outros que cambiar Europa, convertendo a Europa social na Europa liberal. E para conseguilo e vencer as resistencias populares, crearon unha gran recesión, impoñendo tales políticas (impoñendo porque non hai ningún goberno que as aplique que tivese tales políticas no seu programa electoral) co argumento de que non hai alternativas. En realidade, tal obxectivo aparece claramente nas declaracións do Sr. Draghi ao Wall Street Journal (24.02.12), onde afirma que a Europa social está desaparecendo, referíndose a España como un exemplo diso. Indica na súa entrevista que en España, cunha taxa de desemprego xuvenil superior ao 50%, xa non existe protección social universal (o goberno PP ha anulado a universalidade do sistema nacional de saúde, de maneira que as persoas de máis de 26 anos non teñen garantida a cobertura sanitaria a non ser que haxan cotizado á Seguridade Social). Isto é o que intentan, e estano conseguindo. É o que Noam Chomsky chamou a guerra de clases unidireccional.

Os instrumentos para conseguilo son dous. Un é o Pacto de Estabilidade (ao cal engadiuse o término “Crecemento”, a proposta do goberno socialista francés do Sr. Jospin, sen que se lle dotase de instrumentos para facilitar tal crecemento) que forza aos Estados a ter un déficit público por baixo dun 3% do PIB e que dificulta enormemente a recuperación económica en momentos de recesión, como está ocorrendo agora. Por iso é polo que cando hai unha recesión, o Estado recorta os gastos públicos, incluído o gasto público social, a fin de reducir o déficit público orixinado pola baixada de ingresos ao Estado como consecuencia da recesión. A recesión é, pois, un xeito de forzar o desmantelamento da Europa social (a través dunha redución da protección social e dos salarios). En realidade, a entrada de España ao euro (que requiría unha redución do déficit do Estado) conseguiuse a base de aumentar o enorme déficit de gasto público social que España ten en relación co resto de países da UE-15. Este Pacto de Estabilidade quérese agora substituír por un Pacto fiscal incluso máis restrinxido, no que en lugar dun 3% do PIB, o déficit terá que ser prácticamente cero (si, leu ben, cero). Isto é un ataque frontal á Europa Social e á posibilidade de saír da recesión.

O outro instrumento que se creou para eliminar a Europa social é o Banco Central Europeo que, en realidade, non é un banco central. Esta afirmación sorprenderá a moita xente, pero os feitos así o mostran. Un banco central imprime diñeiro, e con este diñeiro axuda ao Estado comprándolle débeda pública, mantendo os intereses dos seus bonos relativamente baixos. Protexe así aos Estados fronte á especulación dos mercados financeiros sobre a súa débeda pública. En ausencia de tal protección, os mercados financeiros (sobre todo os bancos e as compañías de seguros) especulan coa débeda pública, creando a percepción de que os Estados teñen problemas para pagar a súa débeda, forzándolle así a ter intereses altos nos seus bonos. Si houbese un banco central en cada país, este banco central imprimiría diñeiro e compraría débeda pública do Estado baixando así os intereses dos bonos e impedindo a especulación por parte da banca privada (os chamados mercados financeiros).

Pois ben, o Banco Central Europeo non fai isto. Si que imprime diñeiro, pero dállo (a un interese bajísimo, dun 1%) aos bancos privados para que compren bonos públicos (a uns intereses moito máis elevados, un 6% no caso dos bonos públicos españois). É un enorme negocio para a banca a costa dos Estados. E aí está o problema. Sen un Banco Central que lles protexa, os Estados están totalmente expostos á especulación. Non son os mercados financeiros o problema, senón a ausencia dun Banco Central, feito que está deseñado deste xeito para debilitar aos Estados a fin de que teñan que reducir o seu gasto público e a súa protección social e facilitar a diminución dos salarios.

Dise que o Banco Central Europeo non pode comprar débeda pública. Iso responde á lóxica que acabo de explicar. Pero hai que saber que o BCE faio en bases excepcionais cando o Estado está a piques de crebar e non pode pagar a súa débeda pública, como consecuencia de non estar protexido fronte aos mercados financeiros. Cando está a piques de colapsar, intervén entón, comprando débeda pública para que baixe os intereses da mesma. Con iso evita que o Estado colápsese e os bancos puidesen estar colgados con gran cantidade de débeda pública que non poden recuperar debido ao colapso do Estado. É coma se houbese unha sanguesuga que chupa o sangue do corpo e que, como resultado diso, a persoa estivese a piques de morrer e inxectásenlle sangue para que puidese continuar vivindo e así a sanguesuga puidese continuar chupándolle o sangue.

Agora ben, cando o BCE compra débeda pública ao Estado, esíxelle como condición que desmantele o seu Estado social, é dicir, que recorte a protección social e baixe os salarios. Esta é a realidade que se oculta á cidadanía nos medios. O problema non son os mercados financeiros, como constantemente acentúa gran parte das esquerdas, senón o edificio construído para soster o euro, que deixa aos Estados totalmente vulnerables, o cal era o obxectivo da avalancha neoliberal.

Artigo publicado por Vicenç Navarro, no seu blogue persoal o 24 de Maio de 2012



[N. de Paco Belo]

Este é o mellor Vicenç Navarro que lin nunca.

Non é que D. Vicenç non nos deixou grandes reflexións e documentos até agora; trátase de que é tan aberrante e grave o que está ocorrendo, que até os máis grandes necesitan integrar o seu discurso até ser plenamente conscientes do que xa sabían, para atreverse a dicir que o Rei vai espido. Cando isto definitivamente prodúcese, podemos felicitarnos porque sumamos a un aliado de enorme valor.

Non se pode ser máis claro e máis didáctico: estamos en mans de criminais; e que ninguén se escandalice, porque isto que se está levando a cabo non é outra cousa senón un auténtico crime a escala case mundial, e estano cometendo persoas, non “entes”.

Grazas, profesor.


[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Sobre este e outros asuntos de interese, pode-se acceder a máis información no propio blogue do profesor Navarro.

Blogue Persoal: vnavarro.org
______________

As razóns para unha folga xeral, ... Por Vicenç Navarro

Este artigo detalla as razóns polas cales a folga xeral está máis que xustificada en resposta ás políticas que está realizando o goberno dereitista -Mariano Rajoy | Partido Popular- do polo de agora Reino de España. Desde Ártabra 21, consideramos de interese este argumentario desde unha óptica socialdemócrata e que paga a pena parar-se a le-lo.

Por Vicenç Navarro [*]

28.03.2012

Mírese como se mire, moitas das políticas públicas do goberno do Partido Popular teñen como obxectivo diminuír os salarios e reducir a protección social. Tal obxectivo xustifícase co argumento de que hai que recuperar a confianza dos “mercados financeiros”, medorentos estes de que o elevado déficit do Estado español imposibilite o pago dos intereses da débeda pública, creando un grave problema para tal Estado, pois non poderá conseguir diñeiro prestado de tales mercados para realizar as súas funcións. Esta xustificación adquiriu a dimensión de dogma, imposto polas autoridades que rexen a Eurozona e a Unión Europea. En realidade, tales autoridades xa nomearon un supervisor que instrúa ao goberno español sobre cando e como alcanzar tales obxectivos, convertendo ao Reino de España nun protectorado, con escasa soberanía e capacidade de decisión propia. Para soster tal argumento, este require que a poboación crea que tales medidas, que son altamente impopulares, son necesarias para recuperar o seu benestar, presentándoas como as únicas posibles.


Por que son erróneas as medidas acordadas polo Partido Popular que presenta como necesarias e as únicas posibles?

O que a cidadanía debería coñecer (e non é fácil que coñeza, debido á escasísima diversidade ideolóxica existente nos medios de información e persuasión españois) é que cada un dos supostos que sosteñen tal xustificación é erróneo. A evidencia científica amplamente dispoñible mostra os seguintes feitos:

• A falta de confianza dos chamados mercados financeiros cara á economía española non se debe, neste momento, ao “excesivo déficit” ou á “excesiva débeda pública” (máis baixa que a de Alemania), senón ao escaso crecemento económico, que empeorará coas medidas de recortes de gasto público (incluíndo gasto público social) e de emprego público, e coa redución dos salarios. A evidencia de que tales medidas empeorarán a situación económica é abafadora. pasou en Grecia, está pasando en Portugal, e ocorre tamén aquí.
  
• Os intereses da débeda pública están altamente influenciados polo comportamento do Banco Central Europeo (BCE), o cal é, en realidade, máis un lobby da banca que un banco central. O BCE está axudando masivamente á banca europea (incluíndo a banca española) a costa de non axudar aos Estados. Si o Banco Central Europeo fose un banco central, España e os outros países periféricos da Eurozona non terían o problema que teñen en poder vender débeda pública, pois tal banco compraría tanta como fose necesario para baixar os seus intereses. Agora ben, o feito de que o Banco Central Europeo non interveña e axude aos Estados comprando débeda pública directamente, é precisamente para beneficiar aos bancos. A evidencia de que isto é así é tamén abafadora.
  
• En realidade, o elevado desemprego de España non se debe nin ás “supostas” rixideces do mercado de traballo nin á “excesiva” protección social. España foi, en 2011, o país xunto con EEUU e Irlanda, onde proporcionalmente despedíronse máis traballadoras e traballadores, tanto fixos como temporais. E o gasto público social por habitante é o máis baixo da UE-15 (o grupo de países de semellante nivel de desenvolvemento económico ao español). A evidencia científica de que os recortes sociais e as reformas do mercado laboral non só non crearán emprego senón que o destruirán, é contundente e abafadora.

Por que, entón, o Partido Popular fai tales políticas?

A pregunta que o lector se fará é: por que, entón, o Partido Popular fai tales políticas? A resposta é que os intereses que representan –a banca e a gran patronal- si que se están beneficiando destas políticas. En realidade, están conseguindo o que sempre desexaron. Están utilizando a crise que eles crearon (e moi en especial, a banca) para alcanzar o que sempre quixeron, é dicir, baixar os salarios, diminuír a protección social e privatizar o Estado do Benestar. E estano facendo sen que houbese un mandato popular. En realidade, negaran que farían cada unha das medidas que están agora implementando. Este insulto democrático debe denunciarse nunha democracia. E o xeito de responder é cunha folga xeral.

Unha última observación. Non é casualidade que os países que teñen maiores problemas económicos e financeiros na Eurozona son aqueles países que estiveron dominados por períodos máis longos da súa historia, polas forzas conservadoras: Grecia, Portugal e España. Nestes países, os Estados foron influenciados en gran xeito pola banca, a gran patronal e as grandes fortunas, que explica a regresividade das súas políticas fiscais e a gran fraude fiscal. Segundo os técnicos da Axencia Tributaria do Estado español, o 72% de todo a fraude fiscal en España realízano estes grupos, cuxa influencia sobre o Estado é enorme. Esta situación explica a pobreza do Estado español (tanto central, como autonómico e municipal), a súa débeda pública e o subdesenvolvimento do seu Estado do Benestar. Son estas mesmas forzas financeiras e económicas as que agora están impoñendo tales políticas, co apoio das elites gobernantes da Eurozona. Por iso é polo que unha folga xeral é tamén unha continuación dunha longa historia para recuperar a democracia e o benestar da cidadanía, denunciando os responsables, dentro e fóra de España, do seu escaso desenvolvemento social.

Artigo publicado por Vicenç Navarro, no seu blogue persoal o 27 de marzo de 2012

Fonte: http://www.vnavarro.org/?p=7098#more-7098

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Sobre este e outros asuntos de interese, pode-se acceder a máis información no propio blogue do profesor Navarro.

Blogue Persoal: vnavarro.org
______________

Por que España ten un desemprego tan elevado? ... Vicenç Navarro

Por Vicenç Navarro López [*]

13.03.2012

Este artigo critica o argumento amplamente promovido nos maiores fórums económicos e financeiros españois de que o elevado desemprego en España débese ás rixideces do mercado de traballo. O artigo documenta que o elevado desemprego en España débese á escasa produción de emprego, resultado, á súa vez, do escaso desenvolvemento do sector público e moi en particular dos servizos públicos do Estado do Benestar.

Unha característica da economía española foi a existencia dun elevado desemprego. Tanto en momentos de bonanza, con elevadas taxas de crecemento económico, como en momentos de recesión, o desemprego en España é maior, e en ocasións moito maior, que o promedio dos países da Unión Europea (UE-15), o grupo de países da UE máis próximos a nós polo seu nivel de desenvolvemento económico.

A interpretación que a sabedoría convencional dá para explicar este feito é que o mercado de traballo español é demasiado ríxido. Repítese constantemente nos medios de maior difusión de sensibilidade neoliberal que os sindicatos estiveron protexendo os contratos fixos, que inclúen aos traballadores que xa teñen traballo –os famosos insiders- a costa dos que non teñen traballo –os tamén famosos outsiders- que non poden atopar traballo. Estes últimos, principalmente novos e mulleres, teñen enormes dificultades para entrar no mercado de traballo, debido a que os postos de traballo existentes están xa ocupados polos que teñen contratos fixos. Por iso é polo que a solución que propoñen é que se anulen os contratos fixos (para conseguilo hai que debilitar aos sindicatos) e, con iso, os mozos e as mulleres poidan tamén entrar no mercado de traballo.

Este argumento ignora deliberadamente varios feitos. Si o número de postos de traballo existentes permanece constante, a eliminación dos contratos fixos só variará a composición dos traballadores, posto que os empresarios despedirán aos que eran fixos a fin de contratar aos mozos e mulleres, aos que pagarán uns salarios máis baixos. Os pais serán despedidos para que os seus fillos poidan atopar traballo a menor custo para a empresa. Isto é o que desexan as reformas laborais do goberno PP: rebaixas de salarios.

Algúns economistas argumentan que os elevados custos do despedimento fan que o empresario o pense dúas veces antes de contratar a un novo traballador porque este quedará blindado e non poderá desfacerse del ou ela no caso de que necesite menos traballadores, a consecuencia de que diminúan as súas necesidades de man de obra. Este argumento parecería que ten peso, pois ten unha certa lóxica. Pero, parece que os empresarios en España non terán tal dificultade. España foi durante moitos anos (durante o periodo do boom económico estimulado pola burbulla inmobiliaria) o país da UE-15 que tivo maior taxa de crecemento de postos de traballo, para máis tarde, durante a recesión, ter a taxa de destrución de postos de traballo máis elevada da UE-15. A evidencia mostra que en España se crean e destrúense postos de traballo moi facilmente, negando polo tanto a tese de que o elevado desemprego se deba á dificultade de despedir. En realidade, o inverso é o que está ocorrendo. Os países da OCDE nos que o desemprego creceu máis rapidamente durante a recesión foron EE.UU. e Irlanda, que son os países que poden despedir máis facilmente. España é o terceiro país logo destes dous, coa taxa de destrución de emprego e crecemento de desemprego máis elevada na OCDE, o grupo de países máis ricos do mundo.

Os datos mostran que España ten unha das taxas de crecemento do desemprego máis altas e a taxa de desemprego máis alta, non só da UE-15, senón tamén da OCDE. As reformas laborais aumentarán o desemprego sen mellorar en nada a creación de emprego. E si non llo creen, esperen e verano. Que iso sexa así se debe a que non se está tocando o problema central: a escasa creación de postos de traballo. Si miran os datos verán vostedes que España é o país que ten menos postos de traballo por 1.000 habitantes da UE-15 (396), xunto con Grecia (373) e Italia (380). E onde se ve que hai un gran déficit é no sector público. En España só un 9% da poboación adulta traballa no sector público. O promedio da UE-15 é un 15%, e en Suecia un 25%. Si en España tivésemos as mesmas taxas de emprego público que ten Suecia, teriamos 5 millóns máis de postos de traballo (que é prácticamente o mesmo número de desempleados que existen hoxe no noso país). En contra do que se reproduce na sabedoría convencional, España ten un sector público pouco desenvolvido. O número de empregados nos servizos públicos do Estado do Benestar está moi por baixo do promedio da UE-15 e por baixo do que nos correspondería polo nivel de desenvolvemento que temos (ver Navarro, V. O Subdesarrollo Social de España. Causas e Consecuencias. Ed. Anagrama, 2006).

Este escaso desenvolvemento do emprego público explica tamén a baixa porcentaxe da poboación que traballa no mercado laboral, con clara discriminación da muller. Si facilitásese a integración da muller no mercado de traballo (mediante o desenvolvemento da infraestrutura de servizos tales como escolas de infancia e servizos domiciliarios) habería en España 3 millóns máis de traballadores, creando riqueza. Calcúlase que por cada entrada dunha muller no mercado de traballo créase a necesidade de crear 0.4 novos postos de traballo nos servizos de carácter persoal que provén as amas de casa (en limpeza, en restaurantes e outros). Traballo crea traballo.

A pregunta inmediata é como se pagarían estes empregos? A resposta é fácil. Predominantemente (aínda que non exclusivamente) con fondos públicos, incrementando os ingresos ao Estado, hoxe en día en España, os máis baixos da UE-15 (34%), o promedio da UE-15 é 44% e Suecia, 54%.

E aí está a raíz do problema. Algúns datos son contundentes. A fraude fiscal en España é enorme e concéntrase nas grandes fortunas, nas grandes empresas que facturan máis de 150 millóns de euros ao ano e na banca (responsables do 72% de todo a fraude fiscal) e que supera os 80.000 millóns de euros. O problema non é que España non teña fondos. O que ocorre é que o Estado non os recolle, e polo tanto non pode crear emprego. Aí está o problema silenciado nos maiores medios de difusión e persuasión do país, os mesmos medios que continúan machucando co sambenito das rixideces do mercado laboral, culpabilizando aos sindicatos polo elevado desemprego. E así imos nun país que se autodefine de ser democrático.

Artigo publicado por Vicenç Navarro no diario digital EL PLURAL, 12 de marzo de 2012.

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Sobre este e outros asuntos de interese, pode-se acceder a máis información no propio blogue do profesor Navarro.

Blogue Persoal: vnavarro.org

____________________

A importancia de mobilizarse en contra das medidas neoliberais, ... Por Vicenç Navarro

Por Vicenç Navarro López [*]

01.02.2012

Este artigo sinala que as reducións dos salarios e da protección social que están realizando os gobernos conservadores en España baixo o mandato do Banco Central Europeo, a Comisión Europea e o Fondo Monetario Internacional, están respondendo aos intereses do capital financeiro e da gran patronal que está utilizando a crise para poder conseguir o que sempre desexaron: o debilitamiento do mundo do traballo. Tales medidas empeorarán a situación económica dun xeito moi notable, non descartando a posibilidade de xerar unha Gran Depresión. Esíxense unhas mobilizacións, non só a nivel de España, senón tamén a nivel europeo, tanto a nivel sindical como político, para responder a esta guerra de clases unilateral.

Hai distintas versións do dogma neoliberal (o pensamento económico da troika -a Comisión Europea, o Banco Central Europeo (BCE) e o Fondo Monetario Internacional (FMI)- que domina as institucións da Unión Europea e da Eurozona, así como de gobernos dos países dos Estados membros) de como saír da crise actual, pero todas elas coinciden en dous tipos de intervencións: unha é a necesidade de reducir o déficit e a débeda pública, a fin de "recuperar a confianza dos mercados financeiros" (a frase máis utilizada nas páxinas económicas dos medios de maior difusión que apoian tales medidas) e con iso poder conseguir diñeiro prestado da banca e outras institucións financeiras que os Estados necesitan para realizar as súas funcións. De aí a súa énfase en recortar o gasto público, e moi en especial o gasto público social, diminuíndo as transferencias e servizos públicos do Estado do Benestar. A famosa frase de que "hai que apertarse o cinto" ou a outra frase de que "non podemos gastarnos máis do que temos" reflicte esta necesidade de seguir políticas de austeridade a fin de deixar atrás a Gran Recesión (camiño da Gran Depresión) que estamos sufrindo.

O outro tipo de intervención en que coinciden todos os neoliberais, é que hai que diminuír os salarios a fin de facer a economía máis competitiva. Posto que os países da Eurozona, ao compartir a moeda, non poden unilateralmente devaluala, a única alternativa posible para aumentar a competitividade -segundo este dogma- é baixar os prezos dos bens e servizos que o país exporta, de maneira que a economía sexa máis competitiva. E o xeito máis rápido e eficiente de reducir os prezos é -de novo, segundo este dogma- diminuír os salarios das traballadoras e traballadores que producen tales bens e servizos.

As medidas que a troika estivo impondo, e en España o Goberno Rajoy estivo dócilmente aplicando ao pé da letra, ten este obxectivo: diminuír os salarios. A fin de conserguir este obxectivo, teñen que debilitar aos traballadores e aos seus instrumentos, os sindicatos, o cal intentan conseguir alterando os convenios colectivos, descentralizándoos o máximo posible, facendo máis fácil a posibilidade de despedimento, mantendo atemorizado ao traballador, o cal tamén conseguen facéndolle perder seguridade no seu emprego e na súa protección social. En realidade, os recortes do gasto público social, e consecuente debilitamiento, cando non desmantelamento do Estado do Benestar, ten como obxectivo principal o debilitamiento do mundo do traballo, implicando unha perda de dereitos sociais e laborais que os traballadores conseguiran en períodos anteriores.

Esta é, pois, a axenda dos conservadores, tanto de España como das súas comunidades autonómicas como Catalunya. Estamos, pois, vendo o ataque máis frontal fronte á clase traballadora que vexamos desde o establecemento da ditadura fascista que imperou en España desde 1939 a 1978, cuxo obxectivo foi tamén debilitar ao mundo do traballo a costa do mundo do capital. Iso explica que cando a Ditadura terminou -en parte debido á presión do movemento obreiro- España tiña o Estado do Benestar menos desenvolvido e os salarios máis baixos de Europa (ver o meu libro "O Subdesarrollo Social de España Causas e Consecuencias"). A diferenza entre aquel período e este é que, mentres naquel período o elemento máis notorio e visible era a represión policial, con tortura incluída, agora faise mediante cartas e chamadas do Banco Central Europeo ao presidente do Goberno, condicionando a compra de débeda pública do Estado a que se debilite o mundo do traballo, esixindo baixada de salarios, desmantelamento da protección social e outras medidas hostís á poboación traballadora.

Estas medidas, que o Goberno de Rajoy está impondo, son o resultado da alianza da banca coa gran patronal, utilizando a crise como escusa para conseguir o que sempre desexaron: o desmantelamento do Estado do Benestar e o debilitamiento da clase traballadora. É o que Noam Chomsky chama "A guerra de clases unilateral", do capital fronte ao traballo, que o primeiro está gañando en bases diarias, e que entre as súas vitorias está o desmantelamento das institucións democráticas. Ningunha das medidas, que os partidos conservadores gobernantes -o PP e CIU- están impondo, estaba no seu programa electoral, habendo ocultado cada unha das súas medidas impopulares durante a campaña electoral. A nivel estatal, o Goberno de Rajoy é o máis dócil de todos os Gobernos da Eurozona a Bruxelas, habendo abandonado calquera intento de dignidade e soberanía nacional. Esta loita de clases que vivimos enfronta á burguesía financeira e empresarial, contra as clases populares (clase traballadora e clase media) e ten lugar dentro dun contexto europeo no que hai unha alianza de clases, como demostra o notable apoio que a troika está provendo á burguesía española para conseguir os seus fins.

Fronte a esta avalancha, as forzas progresistas deben responder con toda contundencia. Está claro que no Goberno do PP reflexa un "autoritarismo machista" que consiste en mostrar o seu virilidade cargándose á clase traballadora, a fin de mostrar á troika que teñen o atrevimento para facer o que Bruxelas desexa. Até alardean de que terán unha folga xeral (que naturalmente pensan derrotar) a fin de impresionar aos que consideran os seus superiores. É importante que as forzas progresistas respondan mediante a mobilización, presentando á vez alternativas que mostren a falsidade de que non existan alternativas (ver o libro que Juan Torres, Alberto Garzón e eu escribimos, "Hai alternativas. Propostas para crear emprego e benestar social en España"). E entre estas alternativas está, desde saírse do euro (opción que non hai que refugar), até desenvolver unha folga xeral a nivel de toda a Eurozona (o mesmo día), con peticións comúns que van desde o establecemento dun salario mínimo común (que, naturalmente, sería proporcional e non absoluto, representando aproximadamente o 60% do salario media anual) para todos os países da Eurozona, até o establecemento (aínda inexistente hoxe na Eurozona) dun marco legal para establecer convenios colectivos a nivel continental, incluíndo outras medidas como que o BCE poña como condición para comprar débeda pública a eliminación da fraude fiscal e a aplicación de reformas fiscais, que recuperen a progresividade anterior ás baixadas dos impostos que estiveron ocorrendo nos últimos anos, en lugar das políticas anti clase traballadora que están promovendo. Hoxe fai falta unha mobilización, non só estatal (que continúa sendo moi importante), senón europea, tanto a nivel sindical como político.

Publicado na Revista Sistema o 18 de Febreiro de 2012

Fontes:

• http://www.vnavarro.org/?p=6934
• http://iniciativadebate.org/2012/02/18/la-importancia-de-movilizarse-en-contra-de-las-medidas-neoliberales/

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Sobre este e outros asuntos de interese, pode-se acceder a máis información no propio blogue do profesor Navarro.

Blogue Persoal: vnavarro.org
___________________

O profundo erro do Goberno alemán: as orixes do nazismo, ... Por Vicenç Navarro López

Este artigo sinala os paralelismos existentes entre a situación en Alemaña nos anos 1931 e 1932 (cando as políticas de austeridade impostas polo goberno alemán causaron unha gran depresión, causa do nazismo) e a existente hoxe en moitos países da Eurozona como Grecia e Portugal, resultado da aplicación das mesmas políticas de austeridade esixidas agora polo goberno alemán da chanceler Angela Merkel.

Por Vicenç Navarro López [*]
20.12.2011

O goberno alemán está propondo (en realidade impondo) políticas de austeridade a todos os países da Eurozona, forzándolles a que recorten dun xeito moi marcado o seu gasto público, incluíndo o gasto público social. A Sra. Angela Merkel cre erroneamente que tales políticas axudarán aos países de tal zona monetaria a saír da súa enorme recesión. A evidencia histórica, incluída a existente no propio pasado de Alemaña, mostra o profundamente equivocada que está Angela Merkel. Nun interesante artigo, o politólogo e economista alemán Fabian Lindner ("European Austerity. Is this 1931 all over again?") detalla a xénese do nazismo en Alemaña, mostrando os preocupantes paralelismos entre a situación actual en gran parte dos países da Eurozona e a existente nos anos vinte e trinta do século pasado en Alemaña e en Europa. Fabian Lindner sinala que a economía alemá colapsouse en 1931 como resultado das políticas de gran austeridade realizadas polo goberno alemán. Como agora, o dogma oficial afirmara que había que recortar o déficit do Estado como condición indispensable para permitir a recuperación económica. O chanceler Heinrich Brüning, sabendo o impopular de tales medidas de austeridade, que incluían reducións salariais (tanto no sector público como privado), gobernou por decreto, saltándose o Parlamento Alemán.

Alemaña tiña unha enorme débeda pública, que debía sobre todo a Francia e Gran Bretaña, como reparacións aos vencedores na I Guerra Mundial, onde fora derrotada. Para pagar a súa débeda pública, Alemaña tivo que pedir diñeiro, sobre todo de EEUU, que esixía ser pagado en dólares. E para pagar esta débeda, Brüning reduciu o 30% do gasto público, afectando sobre todo aos salarios públicos e á Seguridade Social. Como consecuencia, o PIB baixou un 8% en 1931 e un 33% en 1932, causando un enorme crecemento do desemprego, que alcanzou o 30%. A xente entrou en pánico e o diñeiro depositado nos bancos deixou o país rapidamente (os parecidos coa situación actual de Grecia son enormes). O sistema bancario colapsouse, e o crédito desapareceu. Dous anos máis tarde, Hitler saíu elixido no Parlamento alemán que suprimiu máis tarde. Hitler seguiu políticas keynesianas (keynesianismo militar) que sacou Alemaña da depresión.

Os paralelismos entre a Alemaña dos anos trinta e o que está ocorrendo en Grecia, Portugal e pronto en España e Italia, son preocupantemente altos. É un profundo erro que o goberno alemán estea impondo aquelas políticas de austeridade a estes países. Foi precisamente a parálise económica dos anos 1931 e 1932, creada polas políticas de austeridade, a que determinou o triunfo (electoral) do nazismo.

Unha última apostila. Logo da segunda derrota, a II Guerra Mundial, Alemaña tiña unha enorme débeda, de novo cos países vencedores do conflito. Os aliados perdoáronlle a metade da débeda. Sen esta medida, Alemaña non se recuperaría. Tan pouca memoria ten a Sra. Merkel?

Artígo publicado por Vicenç Navarro no diario dixital EL PLURAL, 19 de decembro de 2011

Fonte: http://www.vnavarro.org/?p=6701

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Web oficial do profesor Vicenç Navarro:
vnavarro.org
_____________
__________________

Novo libro de Vicenç Navarro, Juan Torres e Alberto Garzón con prólogo de Noam Chomsky: "Hai Alternativas" - Enlace para baixar en Formato PDF

HAI ALTERNATIVAS.
Novo libro de Vicenç Navarro, Juan Torres e Alberto Garzón con prólogo de Noam Chomsky

NOTA DOS AUTORES

Fai un par de meses, a Editorial Aguilar, mostrou o seu interese por publicar o noso libro "HAI ALTERNATIVAS - Propostas para crear emprego e benestar en España", que nos prologou Noam Chomsky.

Cando xa se concretou como data de publicación o libro o 19 de outubro e comezouse a súa promoción na web de Aguilar e en librerías, os editores comunicáronnos que a empresa desexaba atrasala sen outra explicación polo medio, o que nos obrigou lamentablemente a desestimar a súa publicación nesa editorial. Confirmábase así o difícil que resulta difundir en España, nos momentos en que son máis necesarias que nunca -como agora en período pre-electoral-, ideas alternativas ao pensamento único que predomina no debate político e social.

Para liquidar esta situación optamos por ofrecer a nosa obra gratuitamente en formato pdf a través da rede e nunha nova edición impresa en Edicións Sequitur que, coa colaboración de ATTAC España, arriscouse a publicar rapidamente este libro que estará en librerías ao prezo de 10 euros a partir do 31 de outubro.

Temos a firme convicción de que só facendo que a cidadanía saiba o que de verdade está sucedendo na nosa economía e divulgando as alternativas que existen a esta aguda crise do capitalismo poderemos saír dela con máis emprego e benestar social, como demostramos neste libro.

Por iso chamamos a divulgar esta versión en pdf, a estudala e difundir as súas propostas e pedimos a todos os lectores que se convertan eles e elas mesmas en distribuidores do libro unha vez que se atope impreso.

Contra a censura dos grandes oligopolios e o pensamento único que impón os poderes económicos, financeiros e mediáticos defendamos a pluralidade e a liberdade de pensamento coñecendo e difundindo o pensamento crítico.

Podes descargar o libro gratuitamente aquí ou en

Web de Vicenç Navarro

Web de Alberto Garzón

Web de ATTAC España

Web de Editorial Sequitur
Fontes:
http://iniciativadebate.wordpress.com
http://www.juantorreslopez.com

Nota de IDP:

A editorial Aguilar forma parte, xunto con Alfaguara, Altea, O País-Aguilar, Santillana e Taurus, entre outras, do Grupo Santillana, pertencente, á súa vez, ao holding PRÉSA. Os accionistas maioritarios de présa son a familia Polanco (35,016% das accións) e, desde mediados do ano pasado, un fondo de investimento norteamericano, a Liberty Acquisition Holdings Corp. (57,7% das accións). Este hedge fund agrupa a máis de 70 grandes investidores, entre os que figuran GLG, Taurus, Glenhill, Millenium, T Rowe Price, First Eagle, Soros Fund, Fortress, Teachers Advisors, Canada Pension Plan e os bancos Citigroup, Credit Suisse, Deutsche Bank e Morgan Stanley.

Pedímosvos a tod@s a vosa colaboración para demostrar a quen intentaron silenciar este texto que o seu tempo estase terminando: difundide todo o posible o pdf. A ocultación de alternativas nos falsimedia convencionais é xa máis que indignante. A cidadanía toda ten que loitar para que algún día póidanselles esixir responsabilidades. O silencio ou a manipulación están tratando de tapar estafas, saqueos, asasinatos ... Cando o que se ocultan son crimes, o silencio tamén é criminal. Os medios de desinformación convertéronse fai xa tempo en cómplices da barbarie.
______________

Movimento mundial prodemocracia, ... Por Vicenç Navarro

Artigo publicado por Vicenç Navarro no diario Público, 13 de Outubro de 2011

Este artigo analiza as causas e as consecuencias do xurdimento dos movimentos prodemocracia en moitas partes do mundo. Estes movimentos iniciáronse nos países árabes pero se expandiron a outras partes do mundo incluíndo Europa e Estados Unidos. Tal movimento en Europa, que se iniciou co movimento 15-M no Estado, está forzando unha reflexión moi profunda sobre o significado de democracia. En Estados Unidos forzou unha reformulación das estratexias dos partidos políticos. Un elemento en común que todos eles teñen é unha demanda de que se elimine a influencia dos poderes financeiros e económicos no proceso político.

Por Vicenç Navarro [*]

13.10.2011

Estase establecendo un movemento a nivel mundial, que se manifestará este sábado 15 de Outubro en moitos países, que ameaza ás estruturas do poder financeiro, económico e político dos estados, non só árabes, senón tamén de Europa e agora de EEUU. A súa demanda é a democracia, é dicir, esixir que existan sociedades democráticas nas que sexa a cidadanía a que goberne o seu quefacer colectivo. Onde primeiro apareceron estes movementos foi en países árabes. Eran movementos antiditatoriais que apareceron como consecuencia da aplicación por parte dos seus gobernos de medidas neoliberais (promovidas polos gobernos estadounidenses e europeos) que determinaran unha enorme concentración de poder económico e financeiro que había coaptado ao poder político. Resultado diso era unha percepción xeneralizada entre as clases populares de que os seus estados eran insensibles ás súas necesidades, ata as máis básicas e elementais como a mera subsistencia.

En principio, tales movementos prodemocráticos contaron con notable simpatía nos centros mediáticos dos países autodefinidos como democráticos. Pronto se deron conta, con todo, de que non era unha demanda limitada ao mundo árabe. Era unha demanda que estaba tamén aparecendo no seu mundo, e que sinalaba a contradición clara entre a narrativa oficial, supostamente democrática, dos seus establishments políticos, por unha banda, e a experiencia real na que as maiores decisións que se estaban tomando por parte das súas institucións chamadas representativas (e que afectaban e continúan afectando negativamente o benestar da maioría das poboacións) facíanse sen a participación ou mandato da cidadanía. Tales movementos prodemocracia denunciaron a obvia falsidade do discurso oficial supostamente "democrático". O caso máis recente son as medidas de austeridade, altamente impopulares, que se están impondo á poboación destes países por parte de gobernos, sen que a cidadanía teña a oportunidade de decidir sobre tales medidas.

Non é casualidade que as primeiras mobilizacións prodemocracia nos países supostamente democráticos xurdisen en España, o país da UE-15 onde o sistema democrático é máis limitado (resultado dunha Transición dunha ditadura a unha democracia que, consecuencia do domino das forzas conservadoras no aparello do Estado en tal proceso, deu pé a unha democracia moi limitada e insuficiente) e onde as consecuencias das políticas de austeridade foron máis dramáticas. En España, o 42% da mocidade está sen traballo. Tal movemento, coñecido como o movemento dos indignados, ou 15-M, inspirou moitos outros. Todos eles teñen en común o obxectivo de eliminar a enorme influencia que o poder financeiro e económico ten nas súas sociedades, incluíndo as súas institucións representativas.

O último caso é o movemento "Nós somos o 99% da poboación" de EEUU, que denuncia que as institucións políticas estadounidenses, así como a vida financeira e económica do país, están controladas só por un 1% da poboación. Como sinalou recentemente Joseph Stiglitz, "o que vemos en EEUU é o goberno do 1% da poboación, para o 1% da poboación e polo 1% da poboación". O poder deste 1% (o poder financeiro, económico e político en EEUU) é enorme. Este 1% ten o 40% de toda a riqueza do país. Este 1% adquiriu un enorme poder político durante a época neoliberal. Amentas que nos anos sesenta pagaban o 51% das súas rendas en impostos, agora pagan só un 17%. Como consecuencia, tales ingresos, que representaban o 33% dos ingresos ao Estado naquela época, agora representan só un 7%. Grandes corporacións como Exxon Mobil, que en 2009 conseguiron 45.200 millóns de euros en beneficios, non pagaron nin un centavo ao Estado.

Mentres tanto, o 22% dos nenos en EEUU vive en situación de pobreza, o número de persoas que desexaría traballar e non atopa traballo representa, segundo o seu Ministerio Federal de Traballo, o 17% da poboación adulta, e 48 millóns de cidadáns non teñen cobertura sanitaria. As políticas seguidas polo Congreso de EEUU, cuxas figuras claves están financiadas en gran parte por este 1% da poboación, está seguindo políticas fiscais que acentúan aínda máis a enorme concentración de poder económico e político. Por iso é polo que o 82% da poboación non considere que o Congreso de EEUU representa os seus intereses.

Estas son as consecuencias políticas do neoliberalismo. Pero é parte da condición humana a capacidade de rebelión. E isto é estao ocorrendo en gran número de países. Tales movementos están sendo tratados con gran hostilidade por parte dos establishments mediáticos próximos ao capital financeiro. Así, o correspondente en EEUU dun dos rotativos de maior difusión de España (que se autodefine de centro liberal) definiu ao movemento dos indignados estadounidenses como un movemento que reflicte "as vellas aspiracións hippies de solidariedade" (asumindo que a solidariedade fose un obxectivo só dos hippies), ignorando, por certo, ao movemento obreiro, cuxos sindicatos son definidos por aquel correspondente "como as institucións máis corruptas de EEUU".

Tal movemento estendeuse a gran número de cidades en EEUU (Philadelphia, Boston, Baltimore, Wáshington, Chicago, Os Angeles, Detroit, e moitas outras) e inclúe a todos os grupos etarios, a moitos grupos e clases sociais, e foron apoiados polos sindicatos estadounidenses, cuxo nivel de corrupción é moito menor que o existente nas institucións empresariais, políticas e mediáticas daquel país. En realidade, estes movementos de indignados son continuadores daqueloutros que lles precederon na súa loita por un mundo mellor.

Fonte: http://www.vnavarro.org/

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].
_________________

Conferencia do profesor Navarro titulada "A sanidade na conxuntura económica" impartida nas I Xornadas do Observatorio da Sanidade Pública de Aragón en Zaragoza, abril de 2011

A  sanidade na coxuntura económica (Parte 1) por kampa65

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Fonte: vnavarro.org
___________________

Dereitos humanos, de quen? ... por Vicenç Navarro

Por Vicenç Navarro [*]
31.03.2011

Este artigo critica a dobre moral dos maiores medios de información españois, dos supostamente grandes defensores dos dereitos humanos (como Mario Vargas Llosa, José María Aznar, Bernard-Henri Lévy, Moisés Naím e outros), e do Congreso de EEUU e do Parlamento Europeo que constantemente denuncian a violación de dereitos humanos en Cuba, mentres manteñen un silencio ensordecedor sobre maiores violacións de tales dereitos realizados por gobernos de dereitas como Colombia, o país do mundo que ten o maior número de persoas desprazadas dos seus fogares por razóns políticas e o maior número de sindicalistas asasinados. O artigo sinala tamén como o Tratado Bilateral de Libre Comercio entre Colombia e EEUU incrementará aínda máis a violación dos dereitos humanos da maioría das clases populares colombianas.

É extraordinaria a selectividade que existe nos medios de información de maior difusión de España na cobertura das violacións dos dereitos humanos hoxe no mundo. Cando tales violacións ocorren en Cuba, a noticia ocupa grandes espazos mediáticos. A liberación de presos políticos naquel país, por exemplo, ocupou unha gran atención de tales medios, así como dos establishments políticos tanto de España como da Unión Europea. O Parlamento Europeo, por exemplo, dominado polos partidos pertencentes ás sensibilidades conservadoras e liberais, pasou varias resolucións sobre o que chaman "a flagrante violación dos dereitos humanos en Cuba". Paréceme ben que se denuncie a violación de dereitos humanos en Cuba, pero me parece enormemente incoherente (para expresalo dun xeito amable) que se permaneza en silencio fronte ás violacións moito máis extensas e máis dramáticas que as ocorridas en Cuba e levadas a cabo en países gobernados polas dereitas, talles como Colombia. En realidade, este silencio mostra a falta de credibilidade de tales medios na súa suposta defensa dos dereitos humanos. O que están facendo é utilizalos para promover os seus puntos de vista políticos e ideolóxicos. Non son as violacións dos dereitos humanos (que utilizan para os seus fins ideolóxicos), senón o seu obxectivo de promocionar o seu ideario político o que motiva a súa atención a tal violación.
Hoxe, un dos países que está cometendo maiores violacións de dereitos humanos en América Latina e no mundo é Colombia, sen que os medios de información españois de maior difusión informen sobre iso. Colombia excedeu este ano a Sudán como o país que ten unha porcentaxe maior de persoas desprazadas dos seus fogares por causas políticas. Dunha poboación total de 44 millóns de habitantes, 5,2 millóns (case o 12% da poboación) foron desprazadas por causas políticas, sendo os grupos máis afectados por estes desprazamentos forzosos as poboacións indíxenas, tal como documenta o asesor xurídico dos Sindicatos do Aceiro de EEUU, Dan Kovalick, no seu artigo "Colombia Slips Into the Abyss" (Counterpunch, 10-03-11).

É probable que esta situación acentúese co Tratado de Libre Comercio con EEUU, pois facilitará os investimentos estadounidenses na produción de aceite de palma, que é unha das causas do desprazamento da poboación indíxena, conseguido por medios violentos e liderado polos infames paramilitares, que utilizan a loita contra a guerrilla como escusa para expulsar a miles e miles de campesiños das súas terras.

O Tratado de Libre Comercio entre Colombia e EEUU (presionado polas grandes corporacións estadounidenses) terá un impacto moi negativo no pequeno campesiño colombiano, tal como ocorreu con semellantes tratados bilaterais de EEUU con México e con Haití. Como recoñeceu recentemente nada menos que o que foi presidente de EEUU Bill Clinton, o maior promotor do tratado de libre comercio entre Haití e EEUU cando foi presidente, tal tratado danou a Haití. Cito directamente as súas declaracións: "O tratado bilateral con Haití favoreceu aos grandes agricultores do meu Estado, Arkansas, pero danou enormemente aos pequenos campesiños de Haití. Foi un gran erro ... E terei que vivir o resto da miña vida co sentimento de ser responsable da deterioración da capacidade de producir alimento por parte do propio pobo de Haití" (mencionado no artigo de Kovalick).

Outra enorme violación dos dereitos humanos é a situación laboral en Colombia. Segundo a Escola Nacional Sindical (ENS) de Colombia, 51 sindicalistas foron asasinados en 2010, e no que vai de ano xa se asasinou a catro sindicalistas (incluíndo tres mestres). Como escribe o mesmo Dan Kovalick (esta vez no diario Huffington Post, 09-03-11), este número de sindicalistas, 51, é idéntico ao número de sindicalistas asasinados en 2008, cando o candidato Obama expresou o seu desacordo co tratado bilateral de comercio entre Colombia e EEUU. O candidato Obama opúxose á ratificación do tratado, referíndose aos asasinatos políticos dos sindicalistas como a causa da súa oposición. Un indicador máis do abandono de moitas das súas promesas foi o feito de que o presidente Obama, co mesmo número de sindicalistas mortos hoxe que entón, apoie agora tal ratificación. A situación de abuso que está ocorrendo en Colombia deu pé a que a Confederación Internacional de Sindicatos opóñase tamén a que se estableza un tratado bilateral entre a Unión Europea e Colombia semellante ao que probablemente se aprobará en EEUU este ano. É probable que ambos os parlamentos, o Congreso de EEUU e o Parlamento Europeo, que se enchen a boca falando de dereitos humanos, aproben tal tratado.

Imaxinan vostedes que ocorrería se fosen asasinados 51 sindicalistas en Cuba? Ocorre en Colombia e nin sequera é noticia. Onde están os "grandes defensores dos dereitos humanos" como Mario Vargas Llosa, José María Aznar, Bernard-Henri Lévy, Moisés Naím e outros? e onde se poden ler os editoriais dos grandes medios de difusión protestando por tales feitos? Por certo, cando estou terminando de escribir este artigo, leo na axencia EFE que o avogado Ricardo Alberto Sierra, que representaba aos familiares das vítimas dos paramilitares da rexión do Pacífico (20.000 asasinados), acaba de ser asasinado ante a súa familia. Ata cando a comunidade internacional, supostamente defensora dos dereitos humanos, continuará co seu silencio ensordecedor?

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].

Artigo publicado por Vicenç Navarro no diario PÚBLICO, 31 de Marzo de 2011

Fonte: vnavarro.org
_____________

Entrevista ao Profesor Vicenç Navarro sobre a crise actual. Realizada pola Asociación de Estudantes progresistas da Universitat Pompeu Fabra

Neste post, publicamos unha interesante entrevista que realizan membros da Asociación de Estudantes progresistas da Universitat Pompeu Fabra ao Profesor Vicenç Navarro sobre a crise actual. Vicenç Navarro explica dun xeito claro os porqués da aplicación das políticas neoliberais, abordando outras alternativas posíbeis ...



Vicenç Navarro [*]
22.12.2010

Por que ten o goberno español un déficit no seu orzamento?

A resposta rápida é que o goberno ten tal déficit debido a que gasta máis do que ingresa. É dicir, o gasto público é maior que os ingresos ao estado (sexa este central, autonómico ou local). Os neoliberais -como Sala i Martín- atribúen tal déficit a un excesivo gasto público. Iso non é certo. Ata o Fondo Monetario Internacional, que é, por certo, unha institución financeira de clara sensibilidade neoliberal, recoñece nun dos seus últimos informes que o déficit público dos estados, chamados PIGS, débese a un 50% da diminución de ingresos ao estado debido ao descenso da actividade económica, un 40% ao descenso dos impostos que tivo lugar nos últimos vinte anos, e só un 10% ao aumento do gasto publico, resultado de estímulos económicos nos anos 2008 e 2009. Como é costume en Sala i Martín e outros ideólogos neoliberais, a súa fe no dogma neoliberal ofusca a súa lectura da realidade.

Como pode corrixirse o déficit?

Hai dous xeitos. Un é reducir o gasto público, como o Estado español está facendo. Na medida que iso afecta ás transferencias públicas -tales como as pensións- ou aos servizos públicos -como a sanidade, a educación, os servizos sociais, as escolas de infancia, os servizos domiciliarios e outros-, estes recortes prexudican o benestar e a calidade de vida das clases populares, que é o que está ocorrendo agora.

Esta solución de reducir o déficit á conta de recortar o gasto público é a solución preferida polas forzas conservadoras e neoliberais. A famosa frase de que "o goberno ten que tomar medidas impopulares" baséase nesta preferencia. Unha das razóns que tales grupos teñen para que o goberno adopte estas medidas é debilitar á clase traballadora e aos sindicatos e así facilitar a baixada dos salarios.

E por que desexan que baixen os salarios?

Para que aumente a competitividade da economía española e con iso aumenten as exportacións, facilitando así a recuperación económica. Esta é a súa argumentación, aínda que non sempre a fan explícita.

Falaremos diso máis tarde. Pero volvamos ao tema do déficit. Hai algun outro xeito de reducir o déficit?

Aumentando os impostos. Dise que os gobernos son remisos a aumentar os impostos porque é unha medida moi impopular. Pero isto é unha enorme simplificación, pois depende de que tipo de impostos, de quen paga estes impostos e con que obxectivos. Non pode porse todo baixo o mesmo lema. Por exemplo, se vostede pregunta á cidadanía "apoiaría vostede que o estado incrementase os impostos do 1% da poboación máis rica do país para ter máis diñeiro para as pensións, ou para a sanidade, ou para calquera outro servizo do estado do benestar?", a resposta é abrumadoramente positiva. Se en EEUU, por exemplo, se incrementase un 15% os impostos do 1% da poboación que ten maior renda, o estado ingresaría -tal como documentou o economista Rich Wolf da Universidade de Massachussets- a mesma cantidade de diñeiro que a que o goberno federal ten que pagar en intereses da súa débeda. En realidade, este 15% de incremento sería menor que a diminución de impostos que o Presidente Bush junior aprobou para tales rendas superiores, que foi dun 20%.

Cre vostede que isto ocorrería en España?

Sen dúbida. España ten unha das desigualdades de renda máis acentuadas na Unión Europea, e ten unha das fraudes fiscais máis elevados, como o mostra que os empresarios neste país declaran ter menos ingresos que os traballadores. España ten un dos estados menos redistributivos do mundo desenvolvido. O que ocorre en España é que as declaracións de renda da comunidade bancaria, do mundo das grandes empresas e das persoas de elevadas rendas non son cribles. Ata o Presidente Aznar, de clara sensibilidade conservadora-liberal, recoñeceu no seu día que "en España os ricos non pagan impostos".

E por que non se fala máis de mellorar a progresividade fiscal como mecanismo de redución do déficit?

Debido ao poder político e mediático dos grupos financeiros, económicos e sociais que se benefician da situación actual. As voces conservadoras e neoliberais, que polo xeral son os portavoces de tales colectivos e grupos de presión, atópanse incómodos con estas peticións de que o sistema fiscal sexa máis progresivo. Acusan aos que fan tales peticións de "demagogos", "populistas" e outros descualificativos que a dereita utiliza constantemente para atacar aos seus adversarios e defender os seus intereses.

Pero o goberno insiste en que o diñeiro que se conseguiría a través deste tipo de imposición sería relativamente menor. Que cre vostede?

Que o goberno está equivocado. En España existe unha enorme concentración das rendas e da propiedade, concentración que se foi acentuando resultado das reformas fiscais regresivas levadas a cabo polos gobernos de Aznar e de Zapatero. Só revertendo as políticas regresivas que o estado aprobou durante estes últimos vinte anos, poderíase reducir espectacularmente o déficit. Permítome suxerirlle que lean o meu artigo en Público, "Existen alternativas aos recortes" (9.12.10), onde detallo como podería resolverse o déficit, sen recortar os beneficios sociais e laborais das clases populares.

Que outras medidas poderían tomarse?

Non exclúo o aumento de impostos da maioría da poboación para financiar o estado do benestar. E existe apoio popular para iso. A cidadanía non estaría en desacordo en aumentar máis os impostos se se destinasen a soster o estado do benestar. A evidencia diso é abafadora. Máis dun 72% da poboación aprobaría, por exemplo, que se aumentasen os impostos do tabaco para financiar a sanidade. O 78% da poboación está de acordo en que se pagase un euro por noite nos hoteis se iso fose financiar servizos domiciliarios aos anciáns, ou aumentar o número e a calidade das escolas de infancia -chamadas garderías- en España. E así un longo etcétera.

Cantos ingresos ao estado poderían xerarse?

España está case dez puntos do PIB por detrás da media da UE-15 nos seus ingresos ao estado. É dicir, que estamos gravando ás rendas do capital e ás rendas superiores -permitindo ademais unha fraude fiscal elevadísimo-, moito menos que a media da UE. Fíxese na cantidade de diñeiro que o estado español non ingresa que podería ingresar. Representa case un 10% de PIB español. Pois ben, os intereses que paga a débeda pública española representa só un 1.8% do PIB. Poden ver entón que España podería resolver este problema da débeda pública facilmente se gravase ás rendas superiores e aos beneficios bancarios e empresariais aos niveis que se grava na maioría de países da UE. E non digamos a cantidade de recursos que poderían e deberían ingresarse ao estado eliminando os paraísos fiscais. A fraude fiscal en España é escandaloso.

Como esta situación que vostede detalla afecta á débeda pública?

Tanto a débeda como o pago de intereses da débeda son menores en España que na media da Eurozona, de EEUU e de Xapón. A especulación dos mercados financeiros contra a débeda pública española baséase na percepción de debilidades do sistema bancario español -pésimamente supervisado polo Banco de España, e que resultou na burbulla inmobiliaria- e no escepticismo de que o Estado poida financiar o déficit público. As propostas neoliberais intentaron baixar o déficit público a base de reducir o gasto público Pero non hai nada nas Biblias económicas que limite a redución do déficit á redución do gasto público. Pode e debe facerse -como acabo de subliñar- aumentando a carga fiscal das rendas superiores e a diminución da fraude fiscal. Os técnicos do Ministerio de Facenda do Estado español (GESTHA) mostraron como o estado podería incrementar inmediatamente en 30.000 millóns de euros os seus ingresos revertendo as reformas fiscais regresivas levadas a cabo polos gobernos de Aznar e de Zapatero, un número que é o dobre da cantidade de fondos -15.000 millóns- que o goberno desexa ingresar mediante as súas medidas de austeridade (talles como conxelar as pensións ou reducir o salario dos empregados públicos). Non é certo que -como constantemente se acentúa nos maiores medios de información e persuasión do país- non haxa alternativas ao que o goberno Zapatero está facendo ou o que PP e CIU están propondo.

Cando o mundo bancario e empresarial pide a Zapatero que sexa firme e que non lle trema a man, refírense a ser duro cos débiles, non con eles.

Vostede falou tamén de que hai medidas alternativas que os estados poderían tomar para que estes tivesen menos presión por parte dos mercados financeiros debido ao seu déficit.

O primeiro que hai que aclarar é que os mercados financeiros non utilizan un só discurso. Nalgunhas ocasións falan de que hai que reducir o déficit, noutras ocasións falan do perigo de que haxa un estancamento e falta de crecemento da economía, e así un longo número de discursos. Hai moitos xeitos de ler aos mercados. Pero o que está ocorrendo agora é que se están utilizando estes mercados para xustificar medidas neoliberais. O argumento de acougar e dar seguridade aos mercados estase utilizando para levar a cabo políticas públicas que as dereitas -centradas no capital financeiro e no mundo das grandes empresas- desexaron implementar desde fai moitos anos.

Pero, volvendo á súa pregunta. Un estado pode crear diñeiro se ten unha imprenta onde se imprime a moeda. Este é un dos obxectivos dun Banco Central, que é unha autoridade pública, é dicir, do Estado. E un Banco Central debe ter dúas funcións. Unha a de estimular a economía, e a outra a de controlar a inflación. Para realizar o estímulo económico, un Banco Central debe facilitar a produción e distribución do diñeiro. Iso podería aumentar a inflación. Pero neste momento, a inflación non é un perigo. O perigo está en que estamos saíndo dunha enorme recesión que podería transformarse facilmente nunha gran depresión. Por iso é polo que o obxectivo primordial do Banco Central debería ser o de estimular a economía.

E como se fai isto?

Como dixen. Imprimindo moeda. O Banco Central Estadounidense, que se chama Federal Reserve Board acaba de imprimir 600.000 millóns de dólares, cos cales compra débeda pública do Estado Federal, revertendo os intereses da débeda que posúe ao propio estado. Por iso é polo que o estado teña máis diñeiro para estimular a economía. A economía de EEUU estivo crecendo un 2.5% por ano nos últimos anos, unha porcentaxe máis elevada que o 1.5% da Unión Europea.

E por que non se fai isto na Unión Europea?

Porque os bancos, e moi en especial a banca alemá, teñen un enorme e excesivo poder. Para que a moeda alemá, o marco, desaparecese e fóra substituído polo euro, a banca alemá esixiu varias medidas como condición para conseguir a súa aprobación. En realidade, o feito de que se considerase que se tiña que obter a súa aprobación xa era en si un indicador do seu poder. Pois ben, a banca puxo como condición que o obxectivo primordial do Banco Central Europeo fose o de controlar a inflación.

E por que puxeron esta condición?

Porque a inflación é o maior inimigo da banca. Se ten vostede un millón de euros e a inflación anual é dun 10%, ao final do ano, a capacidade adquisitiva daquel millón non é xa un millón, senón 900.000 dólares, é dicir, un 10% menos.

E que intentaba a banca alemá?

A condición que puxo a banca, non só a alemá senón a de todos os países da UE, foi diminuír o rol do estado, pois a ideoloxía neoliberal -que é a ideoloxía do capital financeiro e empresarial- asume que o estado é o causante de todos os males incluíndo a inflación. E un xeito de reducir o rol do estado era póndolle límites. É dicir, que non podía ter un déficit do estado maior dun 3% do PIB e unha débeda non superior ao 60%.

Que é a débeda pública?

É o que o estado debe, resultado primordialmente da acumulación dos déficits públicos.

Continúe por favor?

Fíxese que EEUU, que tivo un crecemento da súa economía maior que a UE desde o establecemento da Unión Europea, non podería entrar na UE, pois o seu déficit media ao longo destes anos foi maior que o 3% do PIB.

Que outras condicións puxo o Banco Central Europeo?

Outra, moi importante, e que o converte nun Banco Central moi atípico. Non permitiu que coa moeda que imprime -agora é o BCE o que imprime a moeda- se puidese comprar débeda pública dos estados. Isto é un freo enorme aos estados. É unha situación francamente escandalosa. O BCE pode axudar aos bancos europeos pero non pode axudar aos estados. Impensable con calquera outro Banco Central. Para entender o abusivo e ata inmoral desta situación é necesario observar que o BCE, que é unha institución pública, consome diñeiro público para axudar aos bancos, pero non aos estados. É a instrumentalización máis abusiva do estado por parte dos bancos que se coñece que ocorra no século XX e, agora, no XXI. Estes, os bancos, por certo, conseguen diñeiro do BCE a uns intereses baxísimos do 1% e logo compran débeda pública, que ten uns intereses de ata un 9 ou un 11% no caso grego. É unha situación escandalosa e bochornosa. O BCE é o que facilita o maior parasitismo dos estados por parte da banca.

E, por que os estados permiten esta situación?

Porque a banca ten un excesivo poder nas institucións europeas e en cada estado. En realidade, o que debería facerse é converter o Banco Central Europeo nun Banco Central, algo semellante ao Federal Reserve Board (FRB), o Banco Central Estadounidense.

Se o BCE fose como o FRB axudaría ás institucións públicas tanto a nivel central como a nivel estatal para estimular a economía e non permitir que fosen os mercados financeiros os que ditasen as políticas dos estados. O BCE podería terminar coa especulación dos mercados se se comportase como o FRB. O BCE pode imprimir tanto diñeiro como sexa necesario e dalo aos estados. Podería comprar débeda pública e reverter os intereses desta débeda ao propio estado. Con iso, sería equivalente a que o Banco de España, por exemplo, recuperase o seu poder de imprimir diñeiro. Con iso terminaríase automaticamente o poder dos mercados.

Naturalmente que os mercados e hedge funds oporíanse a este cambio.
Exactamente. E por iso non se fai. O enorme problema que temos na UE non é nin monetario, nin financeiro, nin económico. É político. É a escasísima representatividade das institucións europeas, imbuídas na ideoloxía neoliberal que, como dixen, é a ideoloxía do capital, hegemonizada polo capital financeiro. Este último ten un dominio enorme. E están utilizando a crise para conseguir o que desexaron sempre, debilitar ao mundo do traballo.

E que é o que debese facer o estado español?

Liderar a petición de cambios do BCE. Pero non se atreve, pois significa enfrontarse coa banca e cos mercados financeiros. E a nivel do estado, facer unha reforma fiscal progresiva que permitise reducir o déficit, non á conta da redución do gasto, senón a base de aumentar os impostos dos que máis recursos teñen.

E por outra banda establecer entidades públicas que garantan o crédito. As caixas deberían converterse en bancos públicos. Co diñeiro que se están gastando os estados en axudar aos bancos, deberían haberse establecido bancos públicos tal como Joseph Stiglitz suxeriu en EEUU, e Juan Torres en España. Attac tamén o suxeriu.

Para rematar, cre vostede que o euro colapsarase?

Non. Esta é outra das alarmas que os mercados están promovendo a fin de aumentar os intereses da débeda pública. O euro beneficiou enormemente ao mundo financeiro e empresarial alemán, o centro da Eurozona. E a banca alemá depende enormemente da débeda pública e privada dos países PIGS. Por iso é polo que o goberno alemán da Sra. Merkel é a que impuxo o rescate de Irlanda. En realidade, Irlanda non necesitaba este rescate. O problema de Irlanda estaba causado polas crises bancarias orixinadas polas súas actividades especulativas de tipo inmobiliario, tal como ocorreu en España e en EEUU. Como ben dixo Stiglitz, os banqueiros e os seus superiores terían que acabar no cárcere, observación que creo pertinente tamén para España. É un enorme erro económico e unha profunda inxustiza social que o estado irlandés (e agora a Unión Europea) inxecten diñeiro para salvar aqueles bancos, e que iso se faga tamén para que o estado irlandés poida pagar as débedas aos bancos alemáns, británicos, e outros, que prestaron á banca irlandesa e ao estado irlandés, e todo iso agora á conta duns enormes sacrificios das clases populares. O que está ocorrendo é profundamente inxusto e escandaloso.

Incomódalle ser unha voz solitaria que parece clamar no deserto?

Naturalmente que é máis cómodo estar na maioría. Pero a evidencia científica existente que apoia as miñas teses é tan abafadora que non teño ningunha dúbida de que se irá abrindo espazo. Como dicía o meu mestre Gunnar Myrdal, ser radical quere dicir pensar cinco anos por diante dos demais. Xa agora están aparecendo máis e máis voces críticas cuestionando o suposto e inexistente éxito das políticas neoliberais que nos levaron a este desastre. Nos anos noventa xa escribimos libros mostrando que as políticas neoliberais eran un desastre e íannos a levar onde agora estamos. Hoxe, moitos autores coinciden neste diagnóstico.

Fonte: www.vnavarro.org

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].
______________________

O goberno está equivocado e o PP aínda máis

Por Vicenç Navarro [*]
16.05.2010


Este artigo (continuación doutro no que se analizaron críticamente as propostas realizadas polo goberno español para saír da crise) céntrase nas propostas que fixo o Sr. Rajoy (máximo dirixente do Partido Popular) para resolver a Gran Recesión na que España se atopa. En tal exposición, o Sr. Rajoy, indicou que as propostas que estaba propondo habían xa sido exitosas en sacar a España da recesión anterior, durante o goberno Aznar. O artigo detalla as consecuencias daquelas políticas, documentando o impacto negativo que tiveron na situación económica e social de España, mostrando indicadores de tal impacto.

Creo que as políticas de austeridade que está levando a cabo o goberno socialista, en resposta á presión da UE, son erróneas, polas razóns que elaborei cumpridamente neste forum ("As políticas promovidas pola Unión Europea son ineficaces e inxustas". Sistema Dixital. 07.05.10). Pero o que atopo ata máis reprobable son as propostas do PP para saír da crise. Na súa presentación o 12 de maio, ante as Cortes Españolas, das propostas para saír da crise, o Sr. Rajoy indicou que tales propostas xa mostraran a súa efectividade cando foron aplicadas polo goberno Aznar. Segundo Rajoy, tales medidas foron determinantes para saír da crise económica anterior, que ocorreu a principios dos anos noventa. De aí a importancia de analizar como se saíu daquela crise e a que custo, tanto social como económico. A realidade é que a aplicación daquelas políticas agora levaría a unha situación semellante, con custos sociais e económicos moito maiores, pois a crise actual (a Gran Recesión) é moito maior que a crise que tivo lugar entón.

O obxectivo principal das políticas públicas do PP para saír da crise foi a redución do déficit público, igual que agora. E esta redución do déficit público fíxose a base de reducir o gasto público (incluíndo o gasto público social) e non a base de incrementar os impostos, tal como o PP está propondo agora. En realidade, o goberno do cal o Sr. Rajoy foi parte, baixou os impostos, aprobando reformas fiscais regresivas que favoreceron especialmente ás rendas do capital e ás rendas superiores. Unha consecuencia destas políticas foi un notable crecemento do déficit que España tiña respecto á media da UE-15 en gasto público social por habitante. Tal déficit aumentou de 1.928 euros estandarizados (euros co mesmo poder de compra en países con distintos niveis de riqueza na UE-15) en 1996 a 2.242 euros en 2004, un crecemento de 314 euros estandarizados por habitante (ver Navarro, V., dir. "A Situación Social en España, vol. III", Biblioteca Nova). Isto supón un incremento moi marcado do déficit de gasto público nas distintas dimensións do estado do benestar. Este enorme descenso do gasto público social xunto coas reformas fiscais regresivas diluíu aínda máis o impacto redistributivo do Estado español, un dos estados menos redistributivos na UE-15. Iso explica tanto o elevado nivel de desigualdade de rendas existentes no país (o maior da UE-15, xunto con Grecia e Portugal), como a súa elevada pobreza (de novo a máis elevada da UE-15, xunto con Grecia e Portugal). As políticas do PP incrementaron a porcentaxe da poboación que sofre pobreza, pasando de ser o 18% da poboación no ano 1996 a un 20% no 2003, incremento de dous puntos, que significou un aumento do número de pobres en varios millóns de habitantes. Esta redución do gasto afectou tamén ás pensións públicas. O déficit de gasto en pensións públicas por habitante de España coa media da UE-15, incrementouse un 40% durante o período 1996-2003, pasando de ser 492 a 693 euros estandarizados, aínda cando a porcentaxe da poboación española por encima dos 65 anos aumentou durante aquel período, sendo esta porcentaxe maior que a media da UE-15.

O atraso do estado do benestar en España débese non só aos corenta anos dunha ditadura de dereitas enormemente represiva (por cada asasinato político que cometeu Mussolini, Franco cometeu 10.000), con escasísima sensibilidade social (cando o ditador morreu, o gasto público social como porcentaxe do PIB era só dun 14% do PIB, o máis baixo, con diferenza, da Europa occidental), senón tamén ao dominio conservador e liberal na vida política e mediática deste país, que resolveu a crise de 1993 e 1994 a base dunhas políticas que, aínda cando foron iniciadas polo goberno PSOE no período 1993-1996, acentuáronse e expandiron aínda máis no período 1996-2004, durante o goberno do PP. Á vista desta experiencia, é fácil concluír que o desenvolvemento das propostas que está facendo agora o PP revertería a redución do déficit do gasto público social de España coa UE-15, que estivo ocorrendo no período 2004-2008 (baixando de 2.242 euros estandarizados no ano 2004 a 2.114 no 2006, último ano en que a axencia de estatísticas da UE, Eurostat publicou datos para toda a Unión Europea), sendo o incremento do gasto público social unha das características do período 2004-2008, consecuencia das alianzas informais entre o PSOE e os partidos á súa esquerda, incremento que foi reducindo o déficit de gasto público social español coa media da UE-15. A crise actual estase intentando resolver á conta de reducir o gasto público (incluíndo o gasto público social) que determinará unha reversión desta redución do déficit do gasto público social, que se acentuaría máis se gobernase o PP, tal como a experiencia do seu goberno anterior demóstrao.

Por outra banda, as políticas fiscais e económicas do PP (que acentuaron aínda máis as realizadas polo goberno socialista) favoreceron claramente a polarización das rendas do país, tal como sinalei na sección anterior. Mentres que os custos laborais aumentaron durante o período 1999-2004 só un 3,7%, os beneficios empresariais aumentaron un 73%.

Destes beneficios, os máis espectaculares foron os da banca, que alcanzou niveis exuberantes, baseados en gran parte en actividades especulativas, das cales as inmobiliarias foron as máis importantes. A desregulación do prezo do chan levada a cabo polo goberno PP foi un elemento crave para provocar a burbulla inmobiliaria. A maridaxe banca-sector inmobiliario-industria da construción foi o centro do crecemento económico, que absorbeu unha enorme cantidade de recursos que deberían haberse investido en áreas máis produtivas e menos especulativas. A política económica do PP foi a política baseada na especulación, que foi causa do enorme atraso, non só social, senón tamén económico, do país. O colapso da burbulla provocou o enorme problema da falta de crédito, mentres que a redución da masa salarial creou o enorme problema de endebedamento e escasa demanda, que é a maior causa da crise, a cal empeoraría aínda máis coa aplicación das políticas do PP. O seu autopromoción como o partido portador da solución á crise actual carece de credibilidade, pois está recomendando as mesmas políticas que nos levaron á crise.

Artigo publicado por Vicenç Navarro na revista dixital SISTEMA, 14 de maio de 2010

Acceder a un conxunto de artigos que analisan "A Crise Actual", por mor das propostas feitas polo Consello Europeo para resolver a crise do euro.

As medidas anunciadas pòlo Goberno Español en: Sistema Dixital

Fonte: vnavarro.org

[*] Vicenç Navarro, naceu en Barcelona o 1937 e licenciouse en Medicina e Cirurxía pola Universidade de Barcelona en 1962. Exiliouse de España no mesmo ano pola súa loita anti-franquista, pasando por universidades de Suecia (Uppsala e Estocolmo), onde estudou Economía Política; Gran Bretaña (London School of Economics, Oxford e Edimburgo), onde estudou Políticas Públicas e Sociais; e EEUU (Johns Hopkins University), onde se doctoró en Políticas Públicas e Sociais o 1967. Alí tamén foi nomeado profesor e posteriormente catedrático de Políticas Sanitarias e Sociais, Políticas Públicas e Estudos Políticos desde o ano 1977 [Máis información na wikipedia].
____________________