Por Amy Goodman [*]
25.02.2010
Mike Markham de Colorado ten un problema explosivo: á auga corrente da súa casa se lle pode prende lume. Markham mostra isto nun novo documental, "Gasland", que acaba de gañar o Premio Especial do Xurado no Festival de Cine de Sundance. Na película, o director, Josh Fox, filma a Markham abrindo a billa da súa cociña e achegando a chama dun encendedor ao auga corrente. Logo dalgúns segundos, sae unha bóla de lume da pileta, que practicamente envolve a cabeza de Markham.
A causa da auga inflamable, e o tema de "Gasland", é o proceso de perforación denominado fracturamiento hidráulico, ou "fracking".
O "fracking" utiliza-se para acceder a reservas de gas natural e petróleo que se atopan a miles de metros baixo terra. Empresas como Halliburton perforan en forma vertical e logo envían a barrena perforadora en forma horizontal, logrando así pasar a través de moitísimas pequenas vetas de gas e petróleo atrapadas nas napas subterráneas. As cargas explosivas son logo dispostas e activadas en varios puntos do conduto, provocando o que Fox denomina "mini terremotos". Estas fracturas expándense debaixo da terra, permitindo que o gas volva fluír cara ao pozo para logo ser extraído. Para abrir as fracturas inxéctanse millóns de galóns de líquido de fractura no pozo a unha presión moi alta.
Os líquidos de fractura son unha combinación de auga, area e unha mestura secreta de químicos. Cada pozo necesita dun a sete millóns de galóns de fluído cada vez que se extrae o gas. As empresas perforadoras non teñen que revelar o cóctel químico, grazas a moitas exencións outorgadas á industria, en particular na Lei Estadounidense de Política Enerxética aprobada en 2005, que de feito lle outorgou á industria de fracturamiento hidráulico unha exención específica dentro da Lei de Auga Potable Segura. O congresista de California, Henry Waxman, presidente do Comité de Enerxía e Comercio da Cámara de Representantes, acaba de anunciar que se fará unha investigación da composición dos químicos utilizados no fracturamiento. Nunha carta do 18 de febreiro, Waxman comentou acerca da exención da Lei de Auga Potable Segura: "Moitos denominaron a esta disposición -o baleiro legal de Halliburton- debido aos vínculos desta empresa, que é unha das maiores provedoras de servizos de fracturamiento hidráulico, co entón Vicepresidente Cheney". Antes de ser vicepresidente, Dick Cheney era director executivo de Halliburton.
Nunha investigación anterior, Waxman decatouse de que Halliburton incumpriu as disposicións dun acordo non vinculante asinado co goberno en 2003, no que a empresa prometía non utilizar combustible diesel na mestura ao extraer de determinados pozos. Halliburton bombeou baixo terra centos de miles de galóns de líquidos tóxicos que contiñan diesel, que potencialmente poden contaminar a auga potable.
Segundo o Departamento de Enerxía, había máis de 418.000 pozos de gas en Estados Unidos en 2006. Debido a que a Axencia de Protección Ambiental non ten a autoridade para investigar e regular o fracturamiento hidráulico, descoñécese o grao de contaminación. Con todo, cando Josh Fox viaxaba polo país, e a medida que se foi interesando máis na inmensidade da industria de perforación petrolífera e dos problemas que provoca, documentou como a xente que vive preto dos pozos de gas sofre de contaminación da auga e do aire e padece unha serie de problemas de saúde que xurdiron logo de que se usou a técnica de fracturación nos pozos próximos aos seus fogares: "Saín á estrada e viaxei ao redor de trinta estados diferentes -a película céntrase en preto de dez deles; é unha película de estrada- e fun dun lugar a outro e descubrín a mesma historia, que as empresas perforadoras de gas dicían unha cousa e que a xente estaba obtendo algo totalmente diferente, e develé este pesadelo orwelliana de xente á que se lle prometía moito diñeiro e logo terminaban vivindo en pobos que estaban en ruínas".
É un tema persoal para Fox: vive en Pennsylvania, preto dun arroio que desemboca no Río Delaware, sobre o "Esquisto de Marcellus", unha rexión subterránea que se estende de Nova York a Tennessee con grandes reservas de gas natural. O fracturamiento hidráulico no Esquisto de Marcellus podería contaminar a subministración de auga potable da Cidade de Nova York e de Filadelfia. A Fox ofrecéronlle case 100.000 dólares polos dereitos do gas das súas 7 hectáreas de terra, o que o levou a investigar á industria e, finalmente, a realizar o seu documental premiado.
Non hai practicamente ningún tipo de supervisión federal do "fracking", o que fai que a responsabilidade desta tarefa quede librada aos estados, moitos dos cales teñen un orzamento axustado, polo que hai unha serie de regulacións dispares. Estas regulacións non están á altura das prácticas das grandes empresas multinacionais de perforación e enerxía que están explotando ao máximo a meta política de lograr a "independencia enerxética". O sitio web de noticias sen fins de lucro, ProPublica.org, descubriu que de 31 estados examinados, 21 non teñen regulacións específicas para o fracturamiento hidráulico, e ningún esixe ás empresas que informen sobre a cantidade de fluído tóxico que queda baixo terra.
Hai informes que sinalan que ao redor de 600 químicos diferentes son utilizados no "fracking", entre eles combustible diesel e os químicos "BTEX": benceno, tolueno, etilbenceno e xileno, que conteñen sustancias cancerígenas coñecidas.
A Dra. Theo Colborn, zoóloga e experta en contaminación química causada polo "fracking", é unha das persoas entrevistadas na película "Gasland". Alí di: "Cada lei ambiental que redactamos para protexer á saúde pública non se ten en conta e logo de que a xente se decata da historia, todos pregúntanse por que non estamos aí monitoreando. Non podemos monitorear ata que saibamos que están utilizando".
Fox pecha "Gasland" cun fragmento dunha audiencia do Congreso. A deputada Diana DeGette, demócrata de Colorado, e o deputado Maurice Hinchey, demócrata de Nova York, interrogan en forma agresiva a executivos da industria do gas acerca da contaminación da auga. Ambos presentaron un proxecto de lei, a chamada Lei FRAC, que, de aprobarse, eliminará o "baleiro legal de Halliburton" e obrigará aos perforadores a revelar os compoñentes químicos utilizados na fracturación hidraúlica. É hora de pór fin á política enerxética de Cheney e tomar medidas de inmediato para protexer a auga limpa.
Para escoitar o artigo en español, acceder ou baixar o audio en formato mp3:
http://media.libsyn.com/media/democracynow/amycolumn2010-0225-es.mp3
______
Denis Moynihan colaborou na produción xornalística desta columna.
© 2009 Amy Goodman
Texto en inglés traducido por Mercés Camps e Democracy Now! en español, spanish@democracynow.org
Texto en Galego traducido por Ártabra 21, utilizando os recursos públicos de tecnoloxía lingüística desenvolvidos polo o Seminario de Lingüística Informática (SLI) da Universidade de Vigo.
- Democracy Now!
http://www.democracynow.org/ - Difundindo Democracy Now! desde Galiza
http://democracia-xa.blogspot.com/
[*] Amy Goodman é a presentadora de Democracy Now!, un noticiero internacional diario dunha hora que se emite en máis de 550 emisoras de radio e televisión en inglés e en 200 emisoras en español. É coautora do libro "Standing Up to the Madness: Ordinary Heroes in Extraordinary Estafes", recentemente publicado en edición de peto.
____________________
